Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi’nin 13 Eylül’den 8 Ekim 2021’e kadar sürecek olan 48. oturumu öncesinde bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü, devletlerin ve ilaç şirketlerinin Covid-19’la mücadelede insan hakları yükümlülüklerine ve mesuliyetlerine uymakta hâlâ yetersiz kaldığını belirtti. Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard,  “Delta varyantının hızla yayıldığı ve vakaların arttığı bir dönemde düşük gelirli ülkelerdeki milyarlarca insan hâlâ aşıya erişemiyor ve her hafta on binlerce kişi bu acımasız hastalık nedeniyle hayatını kaybediyor. Buna tamamen zıt bir biçimde, varlıklı ülkeler ise çocukları aşılıyor ve tüm nüfusa yönelik geniş kapsamlı destek programları planlıyor. Artık yeter demek için Nepal’de, Hindistan’da, Afrika’nın ve Latin Amerika’nın çeşitli bölgelerinde kapasitesini aşmış daha kaç hastane ve nefes almak için çırpınan, oksijene muhtaç daha kaç hasta görmemiz gerek? Kimilerinin hayatına başkalarından daha fazla değer vermeyi bırakmak ve Covid-19 aşılarının, erişimin yetersiz olduğu düşük gelirli ülkelerde yaşayanlar başta olmak üzere herkes için mevcut olmasını sağlamak zorundayız” dedi.

***

‘’Sahte PCR testi borsası oluştu: e-Nabız’a işlemeden bakarız.’’ Koronavirüs hastasıyla temaslı olunduğunun belirtilmesine rağmen 300 TL karşılığında negatif PCR testi vereceklerini söylediler.

Koronavirüs aşısı olmayanlar için 6 Eylül’den itibaren yürürlüğe giren PCR test zorunluluğu uygulaması suistimalleri beraberinde getirdi. Sağlık çalışanlarına ‘İğneyi vurma ama resmi olarak aşı yapmış gibi göster’ gibi tekliflerle baskı yapıldığı belirtildi. Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Basın Komisyonu üyesi Dr.Emrah Kırımlı da “Teklif etmenin direkt bir yaptırımı olmadığı için kişiler bu isteklerle gelip sorabiliyorlar. Ancak bir hasta bunu sorduktan sonra sorumlu kişi ihbar edecek ki bu durum soruşturma kapsamına girsin. Bana da sahte aşı kartı için bir hastam talepte bulundu. Gerekçesi ise aşısından korkmasıydı. Ancak daha sonra ikna olarak aşılandı” dedi.

***

Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 23 bin 846 kişi ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 257 kişi. Toplam vaka sayısı 6 milyon 590 binin üzerine çıkarken toplam can kaybı ise 59 bin 170 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 315 bine yükseldi. Aktif hasta sayısı azalmaya devam ederek 500 binin altına indi, 475 bin 425 aktif hasta sayısına sahibiz. Halen aktif hasta sayısının yüksekliği bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.

***

Dr. Uğur Şahin, 12 yaşın altındaki çocuklar için bir Covid-19 aşısı için çalışmaların sürdüğünü müjdeledi. Şahin, BioNTech’in geliştirdiği ve Türkiye’de de kullanılan Comirnaty aşısının çocuklar için hazırlanan bir versiyonunun ilk verilerinin bu ayın sonunda kamuya duyurulacağını açıkladı. Dr. Şahin, “Şu an 12 yaşın altındaki çocuklar için onay alan bir Covid-19 aşısı yok. Fakat bu durum Ekim ayının sonunda değişebilir. 12 yaşın altındaki çocuklar için çalışmalar tamamlandı. Şu an verileri toparlıyoruz ve birkaç haftamız daha var” dedi.

***

Covid-19’la mücadelede Biontech’le birlikte en etkili aşılardan birini gerçekleştiren Moderna şirketi, perşembe günü yaptığı açıklamada, Covid-19’a karşı destekleyici doz ile gribe karşı destekleyici dozu birleştiren tek dozluk bir aşı geliştirdiğini söyledi. İskoçya parlamentosu, gece kulüpleri ve festivallerin yanı sıra kapalı ortamlarda ayakta 500’den fazla kişinin katıldığı etkinlikler için geçerli olacak aşı pasaportu uygulamasını onayladı. Uygulama, ayakta 4 binden fazla seyircinin katıldığı konserler ve festivaller gibi açık hava etkinlikleri ile 10 binden fazla kişinin yer aldığı maçlar gibi her türlü etkinlik için geçerli olacak.

***

İskoçya’da 1 Ekim itibarıyla Covid-19 ile mücadele kapsamında gece kulüpleri, müzik festivalleri ve futbol maçlarına girişte aşı pasaportu istenecek.

***

Avrupa Birliği (AB) üyelerinin Covid-19 pandemisi nedeniyle seyahat kısıtlaması uygulamayabileceği ülkelerin bulunduğu listeden 6 ülke çıkarıldı, bir ülke listeye eklendi. AB Konseyinden yapılan açıklamaya göre, seyahat kısıtlamalarından muaf tutulan ülkeler listesinden Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Brunei, Japonya ve Sırbistan çıkarıldı. Uruguay ise listeye eklenen tek ülke oldu. Son güncellemeyle listede yer alan ülkeler Avustralya, Bosna Hersek, Kanada, Ürdün, Yeni Zelanda, Katar, Moldova, Suudi Arabistan, Singapur, Güney Kore, Ukrayna, Uruguay oldu.

***

Aşı istatistiklerini tam ayrıntılı paylaşamıyoruz. TURCOVID19 sitesi, Sağlık Bakanlığı’nın anlık aşı verilerini paylaşımına 25 Ağustos 2021 tarihinde ara vermesi nedeniyle aşı istatistiklerini veremiyor. Tek adam rejimi her alanda şeffaflıktan vazgeçme eğiliminde. Yayımlanmayan istatistikler salgın kontrolü ile ilgili bilimsel değerlendirme yapmaya da engel. ‘’Sağlık Bakanı Koca, Covid-19’a karşı yapılan aşı sayısının 100 milyona ulaştığını açıkladı. Koca, “18 yaş ve üzeri nüfusta ilk doz aşı oranımız yüzde 82, ikinci doz aşı oranımız yüzde 63.8” dedi’’

9 Eylül saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 685 bin 318 doz aşı uygulandı. Uzun süredir günlük 1 milyon dozun yanından bile geçilmedi, aşılama çok yavaş devam ediyor. Türkiye’de bugüne kadar, 50 milyon 930 bin 700 birinci doz, 39 milyon 599 bin 848 ikinci doz, 9 milyon 287 bin 641 üçüncü doz aşı uygulandı. Toplamda 100 milyon 267 bin 925 doz COVID-19 aşısı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması yüzde 82.1, ikinci doz ortalaması yüzde 63.8 oldu. Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı %60.9, ikinci doz ise %47.4 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eşitsizlik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde istatistik krtik bir konuda 2 doz Sinovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özetle hızlı ve etkin bir aşı çalışması için tüm olanakların devreye sokulduğu bir aşı kampanyasına ihtiyacımız olduğu aşikar.

***

Sağlık Bakanı Koca aşılarla ilgili ‘’ lk doz aşısını olup ikinci dozu henüz yaptırmayan 11.3 milyon kişi bulunuyor. Zamanı gelen ikinci doz aşılarımızı yaptıralım. İlk doz aşının tek başına koruyuculuğu yok’’, Bugün itibariyle hatırlatma dozu zamanı gelen yaklaşık 6 milyon insanımız var‘’, ‘’ Hastanedeki aktif vakaların yüzde 90’a yakın bir bölümü aşı olmamış veya aşısı tamamlanmamış kişilerdir’’, ‘’Aşısı tamamlanmış kişi, iki doz inaktif aşı olup ikinci doz aşısından sonra hatırlatma dozunu yaptıran veya iki doz mRNA aşısı olan kişilerdir’’ dedi.

Varyantlar konusunda da şunlara yer verdi: ‘’ Şu anda toplumda yüzde 90’ın üzerinde delta varyantı var. Mu varyantıyla için 2 vaka olduğunu söylemiştim. Bu 2 vaka da İstanbul’da. 2 vaka da ayaktan takip edilen ciddi bir sorunu olmayan, yakından takip ettiğimiz vaka. Mu varyantının daha ağır seyrettiği şeklinde genel bir kanaat olduğunu biliyoruz. Ama bu 2 vakamızda böyle bir durum söz konusu değil‘’

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Turkovac adlı yerli Covid-19 aşısının acil kullanım onayı için başvuru yapılabilecek aşamada olduğunu, onay alabilirse ekim ayında üretime başlanabileceğini duyurdu

***

Halk sağlığı uzmanı Nuriye Ortaylı, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın Türkiye’de yapılan Covid-19 aşı dozunun 100 milyonu geçtiğine yönelik müjde verdiğini belirterek, “Bakan müjdenin devamında aşıyla ilgili bir dizi sayı verdi. Ben basın toplantısını dikkatle ve notlar alarak iki kez dinledim. Sayılarla da aram iyidir. Ama işin içinden çıkamadım. Sayılar dizisine “18 yaş üzeri nüfusun yüzde 82’si birinci dozunu, yüzde 63,8’i ikinci dozu oldu” diyerek başladı. Sonra birden yüzdeleri bırakıp gerçek sayılara atladı: “6 milyon 182 bin kişi tam doz aşı oldu” dedi. Toplantının ilerleyen dakikalarında “36 milyon vatandaşın aşısının tamamlandığını, 26 milyonun aşısız olduğunu” söyledi.

Acaba tamamlanmış aşı ile tam doz aşı farklı şeyler mi? Bir başka yerde “iki doz inaktif aşı (Sinovac aşısı) yaptırmış olanların sayısının 11 milyon olduğunu, bunların 9 milyonunun üçüncü doz aşıyı da olduğunu” söyledi. Aynı toplantıda iki doz Sinovac üstüne hatırlatma dozu yaptıranların tam aşılı sayıldığını söyledi! Alınız bir başka tam aşılı sayısı: bu kez 9 milyon. Ben işin içinden çıkamadım. Varsa çözen hepimize anlatsın. Ya da… Ya da Bakanlığa sayıları doğru dürüst analiz etmeyi ve bunları bir basın toplantısına hazırlamayı bilen birkaç kişi alsınlar.” diye yazdı. nüfusun tamamının aşılanması durumunda bile toplum bağışıklığına ulaşılamayacağına vurgu yaparak, “Nüfusun tamamı BioNTech aşısı ile aşılandığında ulaşacağımız yüzde 78, toplum bağışıklığı için gerekli yüzde 85’in altında. Kısacası, Bakanlığın toplum bağışıklığı hedefi gerçekçi değil. Bir başka zamana, varyantlar öncesi döneme ait. Level atlayan pandemide yapmamız gereken koronavirüsle birlikte yaşamayı öğrenmek. Mümkün olan herkesi doğru zamanlarda ve uygun aşılarla aşılamak, bir yandan da bulaşma zincirini kıracak tedbirler almak. Testleri yaygınlaştırmak, hızlı testlerle taramalar yapmak, enfekte olanların toplumdan yalıtılmasına dikkat etmek, işyerlerini, okulları ve toplu taşımayı islah etmek. En önemlisi de aşı konusunda daha net mesajların verildiği, sivil toplumun harekete geçirildiği bir kampanya yapmak. Bunlar yapılmadıkça aşıya daha dirençli ve daha ürkütücü varyantların önünü almak da mümkün değil, delta varyantının öldürücülüğünü azaltmak da.” ifadelerini kullandı.

***

İstanbul Valiliği, 11 Eylül Cumartesi günü Maltepe’de aaşı karşıtları tarafından yapılacak mitinge izin verdi.  Anadolu Birliği Partisi, “Anayasayı Koruma İnisiyatifi Bir Araya Geliyor” çağrısı ile Maltepe Miting Alanı’nda 11 Eylül Cumartesi günü miting yapılması talebiyle İstanbul Valiliği’ne başvuruda bulundu. Başvuru valilikçe kabul edildi.

Yeni Akit yazarı Abdurrahman Dilipak , Bora Gencer ve Dr. Bilgehan Bilge nin de katılım çağrısı yaptığı aşı karşıtı ‘Büyük Uyanış’ mitinginin iznini  alan Anadolu Birliği Partisi Genel Başkanı Bedri Yalçın, “Bill Gates çetesinin ticari sıvısına karşıyız, oynadıkları soykırım oyunu” görüşünü savundu. Yeni Akit yazarı Abdurrahman Dilipak , Bora Gencer ve Dr. Bilgehan Bilge nin de katılım çağrısı yaptığı aşı karşıtı ‘Büyük Uyanış’ mitinginin iznini  alan Anadolu Birliği Partisi Genel Başkanı Bedri Yalçın, “Bill Gates çetesinin ticari sıvısına karşıyız, oynadıkları soykırım oyunu” görüşünü savundu. Oynadıkları oyun soykırım oyunudur. Bu böyle telefonda, televizyonda anlatılacak bir mevzu değil. Madem gazetecisiniz geleceksiniz bakacaksınız ne anlatılıyor burada diye. İsterseniz de gelmeyin.  Bunu bilmiyorsanız zaten biz sizi ikna etmeye çalışmayız. Biz Anayasa’ya yapılan bu saldırıya karşı Türk milletinin dimdik duracağı fikriyle düzenliyoruz bu mitingi. 17 siyasi partinin genel başkanı geliyor.”

İstanbul’da düzenlenecek olan aşı karşıtlığı mitingiyle ilgili olarak konuşan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Yoğun Bakım Uzmanı Prof. Dr. Necmettin Ünal, “Valilik ve İçişleri aşı karşıtı mitinge izni gözden geçirmeli, bu miting toplum sağlığına zararlı” dedi. İstanbul’da valilik izni verilen aşı karşıtı mitingi yoğun bakım uzmanı Prof. Necmettin Ünal,  “Makul olmayan, mantık dışı ve bilimsel temele dayanmayan ve toplum sağlığını tehdit eden bir miting yapıyorsanız öncelikle valiliğin bu mitinge izin vermemesi gerekiyordu. Bu miting toplum sağlığına zarar verecek, insanlarda bulaşı arttıracak” dedi.

***

ABD’nin ikinci büyük eğitim bölgesi olan Los Angeles şehri ortaokul ve lise öğrencilerine yeni tip korona virüsü aşısını zorunlu hale getirdi. Eğitim kurulu, kararı oylamayla kabul etti. Böylece Los Angeles, ülkede aşıyı ortaöğretim ve liselerde zorunlu tutan ilk büyük öğretim bölgesi oldu. Los Angeles’ta spor ve diğer aktivitelere katılan öğrencilerin ekim sonuna, geri kalan öğrencilerinse 19 Aralık’a kadar iki aşısını da tamamlamış olması isteniyor. Temmuz ortasından ağustos ortasına kadar çocuklarda Covid-19 vakalarında büyük bir artışın görüldüğü Los Angeles’ta okulların maske ve test düzenlemeleriyle açılmasından sonra vakalarda düşüş yaşanmıştı.

***

ABD Başkanı Biden, ülkede tüm federal ve sağlık çalışanları ile 100’den fazla personeli olan iş yerlerinde çalışanlara aşı zorunluluğu getirildiğini açıkladı. ABD Çalışma Bakanlığı’na iletilen yeni direktiften 80 milyon civarında özel sektör çalışanı etkilenecek.Ellerinde Covid-19’un yayılmasını önlemek için aşı gibi güçlü bir araç olduğunu vurgulayan Biden, “ABD’de 80 milyon kişinin hala aşı olmadığını görmek hayal kırıklığı. Aşı bir kişisel özgürlük değil, bu çevrenizi korumak” diye konuştu. Covid-19 ile ilgili önlemlerden en çok okulların etkilendiğini belirten Biden, okulların gerekli önlemler alınmış şekilde açık kalması için ellerinden geleni yapacaklarını vurguladı ve şöyle devam etti: “Bugün buradan tüm eyalet valilerini öğretmenler ve okul çalışanlarına aşı zorunluluğu getirmeye davet ediyorum. Bazıları halihazırda bunu yapıyor ama daha fazlasına ihtiyacımız var. Okullarda aşı zorunluluğu yeni bir şey değil ve işe yarıyor. Aşılı kişileri korumak için adımlarımız devam edecek. Ulaşım güvenliği yönetimi, maske takmayı reddeden kişilere yönelik cezaları iki kart artıracak. Eğer maskeyi reddediyorsanız ceza ödemeye razı olun.”

***

Avrupa İlaç Ajansı (EMA), 16 yaş ve üzerindeki kişilerde 2. dozdan en az 6 ay sonra verilecek bir BioNTech/Pfizer hatırlatıcı aşı dozunun kullanımını hakkında yapılan başvuruları değerlendirdiğini açıkladı.  EMA Biyolojik Sağlık Tehditleri ve Aşılar Stratejisi Başkanı Marco Cavaleri, 16 yaş ve üzerindeki kişilerde 2. dozdan en az 6 ay sonra verilecek bir BioNTech/Pfizer hatırlatıcı dozunun kullanımının değerlendirildiğini ve sonuçların önümüzdeki birkaç hafta içinde açıklanacağını bildirdi.

***

Trabzon Sağlık Müdürü Hakan Usta, aşısını olmayan öğretmen ve diğer okul çalışanlarına yönelik PCR testi uygulaması kapsamında 10 kişinin testinin pozitif çıktığını belirtti.

***

Covid-19 vakaları yüksek hızda devam ediyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 224 milyon eşiğini aştı. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 4 milyon 620 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı18 milyon 800 bin civarında. Aktif hasta sayısının 19 milyon eşiğinden geri döndüğünü, azalma eğilimine girdiğini de not etmeliyiz. Yine de hala bu yüksek sayı bulaş tehdidinin oldukça büyük olduğu hatırlatıyoruz.

Küresel düzeyde son 24 saatte yaklaşık 607 bin 325 kişiye Covid-19 tanısı konurken 9 bin 544 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Pandemi yeniden tüm küreye yayıldı. ABD zirvedeki yerini koruyor. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (160.7 bin), İngiltere (38 bin), Brezilya (30.9 bin), İran (26.8 bin), Hindistan (24.1 bin), Türkiye (23.8 bin), Filipinler (22.8 bin), Malezya (19.3 bin), Rusya (18.4 bin), Tayland (16 bin), Meksika (15.9 bin), Almanya (14.2 bin), Vietnam (12.4 bin), Japonya (12.4) ve Fransa (11 bin).

***

İsviçre’de federal hükümet, hastaneler üzerinde baskıyı azaltmak için 13 Eylül’den itibaren restoran, bar, müze ve spor merkezleri gibi kapalı alanlara girişte Covid-19 durum sertifikası” gösterilmesini zorunlu kıldı. Buna göre, 13 Eylül’den itibaren restoran, bar, müze ve spor merkezleri gibi kapalı alanlara girişte “Covid-19 durum sertifikası” gösterilmesi zorunlu hale geldi. Geçerli bir İsviçre aşı sertifikası için aşı kanıtı, enfeksiyondan iyileşme veya negatif test sonucu gerekiyor. Covid-19 aşı sertifikası 16 yaşından büyükler için geçerli olacak ve uygulama 24 Ocak 2022’ye kadar sürecek.

Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 08.00) alıyoruz.