Raporlara göre Türkiye, iklim krizinin en önemli nedenlerinden olan sera gazı salımının takibini yapmadı. Üstelik Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kendisine raporları sunmayan ve yönetmeliğe aykırı davranan şirketlere ceza da kesmedi.
Türkiye’de hangi termik santrallerin emisyon standartlarına uygun olarak çalıştığı da bilinmiyor. Bunun nedeniyse hükümetin bu bilgileri ‘ticari sır’ kapsamında değerlendirmesi.
22 Nisan 2016’da New York’ta Paris İklim Anlaşması’nı imzalayan ancak onaylamayan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a karar değiştiren konu 3 milyar dolarlık kredi paketi olmuştu. Fransa’nın Türkiye’ye kredi teminatı vermesinden sonra Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) kürsüsünde şöyle demişti: “Paris Anlaşması’nı önümüzdeki ay Meclis’te onaylama kararı aldık. Tüm kalkınma programlarımızı yeşil kalkınma devrimi rehberliğinde yürüteceğiz.”
Şirketler izlemedi ve raporlamadı
Türkiye anlaşmayı onaylamayan tek OECD ve G20 ülkesi. Yıllar sonra anlaşmanın Meclis’ten geçeceğini duymak olumlu bir adım gibi görünse de Sayıştay raporları iktidarın iklim kriziyle mücadeleyi ne kadar ciddiye aldığını gözler önüne serdi.
Yönetmelik gereği şirketlerin sera gazı emisyonu raporlarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunmaları gerekiyordu.
Bakanlık şirketlere göz yumdu
Yine aynı yönetmeliğe göre, şirketlerinin bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda da bakanlığın cezai yaptırım uygulaması gerekiyordu.
Ancak ne şirketler bir raporlama yaparak bakanlığa sundu ne de bakanlık söz konuşu şirketlere cezai yaptırım uyguladı.
Şirketlerin sera gazı emisyonları raporlarını bakanlığa sunmak zorunda olduğu hatırlatılan raporlarda, hem bakanlığın hem de şirketlerin yönetmelik hükümlerine aykırı davrandığı belirtilerek, ‘işletmelerin izleme planlarını ve raporlarını bakanlığa sunmasının sağlanması ve sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmeler için belirtilen cezai müeyyidelerin uygulanmasının gerektiği’ vurgulandı.
Türkiye’de sera gazı emisyonları yüzde 138 arttı
Dünya iklim krizine karşı Paris İklim Anlaşması’yla küresel sıcaklık artışını 2 dereceyle hatta mümkünse 1,5 dereceyle sınırlandırmak istiyor. Bunun için de bir çok ülke sera gazı emisyonlarını ya da salımlarını azaltma sözü verdi. Çünkü küresel sıcaklık artışında en büyük etken sera gazı salımları.
TÜİK verilerine göre Türkiye’de sera gazı emisyonları 18 yılda yüzde 138 arttı. Türkiye’de her yıl 500 milyon ton sera gazı salınıyor. Kişi başına düşen miktar ise 6 ton. Yani dünyada yıllık sera gazı salımının yüzde 1’ini Türkiye meydana getiriyor.
Bakanlık geçici faaliyet izni vermişti
Sera gazı salınımının üçte biri kömür kaynaklı. Türkiye kömür santralleriyle havayı kirleten dünyada ilk üç ülke arasında yer alıyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı geçen yıl mevzuata uymadığı gerekçesiyle kapatılan ve kömürle üretim yapan bazı termik santrallere birkaç ay sonra geçici faaliyet izni vererek yeniden çalışmalarını sağlamıştı.
Kaynak: DİKEN – AYŞEGÜL KASAP
