Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Covid-19 aşılamalarının hızlanması için aşı üreten ülke ve firmalara patent hakkından feragat etme çağrısında bulundu. Gelişmiş ve üst orta gelirli ülkelerde şimdiye kadar üretilen aşı dozlarının yüzde 75’inin uygulandığını belirten Ghebreyesus, düşük gelirli ülkelere ulaşan doz oranının, dünyadaki doz miktarının yüzde birinin yarısından bile az olduğuna vurgu yaparak, “Afrika’da aşılarını tamamlayanların sayısı yüzde 5’in bile altında” dedi. Ghebreyesus, DSÖ’nün eylül sonuna kadar tüm ülkelerin nüfusunun yüzde 10’unun aşılanması hedefini hatırlattı ve “Şimdiye kadar 58 ülke bu hedefi gerçekleştirebildi” diye konuştu. DSÖ’nün, bu yıl sonuna kadar tüm ülke nüfuslarının yüzde 40’ının, 2022 ortasına kadar ise yüzde 70’inin aşılanmasını hedeflediğini belirten Ghebreyesus, “Bu hedefin gerçekleşmesi için en az 11 milyar doz aşı gerekecektir. Söz konusu hedefe ulaşabilmek için yeterli aşı tedarikleri bulunmaktadır. Önemli olan, bu dozların adil bir şekilde dağıtılmasıdır” ifadelerini kullandı.
***
Ekim ayı başında Amerika Birleşik Devletleri menşeli ilaç şirketi Merck ve Ridgeback Biotherapy, Covid’e karşı antiviral ürünü Molnupiravir denemelerinin umut verici sonuçlarını açıkladı. Covid’e karşı ilk hap olabilecek ilaç, araştırma sonuçlarına göre hafif ve orta şiddette Covid’i büyük oranda önledi, hastaneye yatırılmamış risk altındaki yetişkinlerde hastaneye yatış ve ölüm riskini %50 oranında azaltmayı başardı. Merck’in onaylanma aşamasında olan Covid-19 ilacının maliyetinin 40 katına satılmasının planlandığı ortaya çıktı. Bu yeni tedavinin yine çok yüksek bir fiyatı var, hasta başına 700 dolar, bu da tüm ülkelerden küresel olarak erişimi zorlaştırabilir. Harvard Üniversitesi’nden doktor Melissa J Barber ve Londra’daki King’s College Hastanesi’nden Dzintars Gotham, yayınladıkları araştırmada tabletin maliyetini yaklaşık 18 dolar olarak tahmin ediyor. Bunun üzerine üretim maliyeti lolarak %10ve %27 kâr vergisi ekleniyor. Kapsülün üretim maliyeti 44 sent ve tedavinin (40 kapsül) maliyeti 17 dolardan biraz fazla olarak saptandı. Bu vaka, Covid nedeniyle hastaneye yatırılan yetişkinler için onaylanmış başka bir antiviral olan remdesivir’i andırıyor. İlaç şirketi Gilead, Liverpool Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, üretim maliyetini yaklaşık 5 avro olarak tahmin etmesine rağmen, tedavinin maliyetini 2 bin avronun üzerinde belirledi.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi ve günlük can kaybı yüksek hızda devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 30 binin üzerine çıkarak 30 bin 19 kişi ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 217 kişi… Toplam vaka sayısı 7 milyon 357 binin üzerine çıkarken toplam can kaybı ise 65 bin 590 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 362 binin üzerinde. Aktif hasta sayısı hala 476 bin 426 kişi olup oldukça yüksek. Mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
Ankara Şehir Hastanesi Kadın Doğum Bölümü Başhekimi Prof. Dr. Özlem Moraloğlu, Türkiye’de ve dünyada son 1 ayda hamile ölüm oranının 22 kat arttığını söyledi.
***
İngiltere Ulaştırma Bakanı Grant Shapps, Türkiye’de yapılan korona virüsü (Covid-19) aşılarının İngiltere tarafından tanınacağını açıkladı. Böylece, Türkiye’den İngiltere’ye yolculuk eden tam aşılı kişilerin 10 gün boyunca evde karantinaya girme zorunlulukları kalktı.
***
Aşı yapılacak nüfus alt sınırının 12 yaşa indirilmesi, 3. doza rağmen halen günlük 1 milyon doza ulaşabilmiş değiliz. Hafta sonları 300 binlere kadar geriliyoruz. Sağlık Bakanlığı hızlı ve etkin aşılama için herhangi bir çaba göstermiyor, aşılama kendi ritminde devam ediyor.
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘’ 7 Ekim saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 283 bin 112 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 54 milyon 347 bin 957 birinci doz, 45 milyon 807 bin 85 ikinci doz, 10 milyon 669 bin 992 üçüncü doz aşı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %87,6, ikinci doz ortalaması %73,8 oldu. Covid-19’a karşı ikinci doz aşı oranının, Ankara’da da yüzde 75’i geçtiğini, haritada mavi il sayısının 25’e ulaştı.’’
Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı % 65.0, ikinci doz ise % 54.8 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eştisizik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde istatistik krtik bir konuda 2 doz Sinovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özellikle yaşlı nüfusun 3. doz aşılanması konusunda ciddi sorunlar olduğunu sahadan elde ettiğimiz verilerle söyleyebiliriz.
***
Sağlık bakanı, Biontech aşısı için “Şu an için üçüncü doz aşıyı gerektiren bir durum yoktur” derken, inaktif aşı olanlara ‘ısrarla’ üçüncü dozu önerdiklerini kaydetti.
***
MAK Araştırma’nın Covid-19 ilişkin 22-29 Eylül tarihleri arasında 67 ilde 5 bin 700 kişi ile görüşecek yapılan ankete göre, salgın konusundaki kısıtlamaların işe yaradığını düşünenlerin oranı %45’te kaldı; katılanların %41’i ise önlemlerin işe yaramadığını düşünüyor. Yüz kişiden 24’ü Koronavirüs’e yakalanmış. Yüz kişiden 15’i hiç aşı yaptırmamış. “Herkes aşı yaptırmalıdır” diyenlerin oranı %76 iken, “hayır” diyenlerin oranı %14 oldu. “Aşı yaptırmamak virüsün yayılmasına katkıda bulunmaktır” diyenlerin oranı %78. Ankete katılanların %14’ü ise bu önermeye karşı çıkıyor. Yüz kişiden 73’ü aşının koronavirüs ile mücadelede etkili olduğuna inanıyor. Aşının etkili olmadığını düşünenlerin oranı ise %14. Halkın %67’si aşı yaptırmayanlara toplu alanlarda kısıtlama getirilmesi gerektiğine inanıyor. “Hayır getirilmemelidir” diyenlerin oranı ise %24. Aşıların yeterince test edilmeden kullanılmaya başlandığını düşünenlerin oranı da hayli yüksek. Her yüz kişiden 30’u Sinovac’ın yeterince test edilmediğini düşünüyor. Bu rakam Biontech’te %50’yi buluyor. Yani her iki kişiden biri, Biontech aşısının yeterince test edilmeden kullanılmaya başlandığı görüşünde.
***
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) yerli aşı Turkovac’ın rapel dozu (hatırlatma aşısı) olarak kullanımı için onay verdi. 2 doz Sinovac aşısı olan kişilere dün 3. doz olarak Turkovac uygulanmaya başlandı. 3. doz uygulaması mevcut Faz-3 çalışmasıyla birlikte yürüyecek.
***
ABD merkezli ilaç şirketi Pfizer, BioNTech ile birlikte geliştirdikleri Covid-19 aşısına 5-11 yaş grubunda acil kullanım onayı verilmesi için ABD Gıda ve İlaç Dairesi’ne (FDA) başvuruda bulundu. Başvuru haberinden kısa süre sonra Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, çocuklar için aşı onayının kasım ayı kadar erken bir tarihte verilmesinin beklendiği belirtildi.
***
Covid-19 vakaları düşüş eğilimine girse de halen yüksek hızda devam ediyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 237 milyon 522 bini geçerken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 4 milyon 850 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı düşmeye devam ediyor, dün itibarıyla 18 milyon civarında. Düşme eğilimi de olsa hala yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 461 bin 145 kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 904 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. ABD zirvedeki yerini koruyor. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (102.1 bin), İngiltere (40.7 bin), Türkiye (30 bin), Rusya (27.6 bin), Almanya (22.4 bin), Hindistan (21.5 bin), Ukrayna (15.1 bin), Brezilya (15 bin), Romanya (14.5 bin), İran (11.6 bin), Tayland (11.2 bin) ve Filipinler (10 bin).
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 08.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
