Söz konusu araştırmada farklı etiketlerle aşılarla ilgili yanlış bilgi yayan, yüksek takipçili ve yüksek etkileşimli Twitter hesapları merkeze alındı. Çalışma kapsamında, incelenen etiketleri kullanan 101 bin kullanıcıyı içeren bir harita (altta) oluşturuldu.
Buna göre haritanın en aktif ve etkileşimi en yüksek yüzde 5’lik kısmında, daha önceden kasıtlı olarak en az iki farklı yanlış bilgi yaydığı tespit edilen 36 yüksek takipçili ve yüksek etkileşimli Twitter hesabı saptandı.
Bu hesapların etkileşim anlamında sosyal ağlarda etkin olduğu belirtildi.
Tespit edilen 36 hesap arasında, en çok takipçisi bulunan, Yeni Akit yazarı Abdurrahman Dilipak. Onu Mehmet Ali Önel ve Prof. Dr. Serhat Fındık takip ediyor.
Araştırmaya göre paylaşımlarda en çok ‘aşı’ kelimesi geçerken,‘insan’ kelimesinin sıklığı da dikkat çekici.
Teyit, bulguyu şöyle yorumladı: “Burada ‘büyük’, ‘dünya’,‘gerçek’ ve ‘yalan’ gibi kelimelerin kullanılmış olması aşılar hakkında kasten yanlış bilgi yayanların hayatı yorumlamada izlediği yola ufak da olsa bir ışık tutuyor. Genel çerçeveden bakınca ‘büyük oyun’ teması göze çarpıyor. Burada yalnızca aşılara ilişkin tweetlere değil, ilgili aktörlerin tüm tweetlerine bir bakış atılmış olması, bu kişilerin olay ve olguları yorumlama perspektiflerine dair bir sinyal veriyor.”
Twitter paylaşımları aylık periyotlarla incelendiğinde, aşıyla ilgili paylaşımların ocak ayında Türkiye’de aşılamanın başlamasının ardından düzenli bir artışla yoğunlaştığı görüldü.
Kendi attığı tüm tweetlere oranla aşılarla ilgili en fazla tweet atan kullanıcılar Ali Osman Önder (toplam 766 tweet içerisinde yüzde 32) ve Bilgehan Bilge (toplam 1515 tweet içerisinde yüzde 32) oldu.
Etkileşim arttı
Araştırmada, aşılarla ilgili paylaşımların etkileşimlerinin orantısal olarak nasıl arttığından da söz edildi: “Aşılar hakkında dezenformasyon yayanların, aşılarla ilgili tweetlerine etkileşimin zamanla artmış olması endişe verici. 2020 ve 2021 yıllarının aynı dönemleri (ocak-eylül) arasında verileri kıyasladığımızda bu artış kolayca görülebiliyor.
Toplam retweet ve beğeni sayıları ciddi olarak artmış gözüküyor. Etkileşimleri 2020’de atılan tweet sayısına oranla incelediğimizde tweet başına yaklaşık 40 retweet ve 115 beğeni alınmış. 2021’de ise hesapların görünürlüklerinin artmasıyla bu istatistikler endişe verici şekilde tweet başına 120 retweet ve 390 beğeniye çıkmış. Doğrulama kuruluşlarının ve halk sağlığı üzerine çalışan kurumların, bu aktörlerin popülerleşmesinin önüne geçemediği çıkarımında bulunmak mümkün.”
Araştırmada, dezenformasyon yaydığı söylenen hesapların aşılarla ilgili paylaşımlarının etkileşimi de incelenerek ağ haritası çıkarıldı.
Teyit, etkileşim ve ağ haritasıyla ilgili şunları kaydetti: “Burada ağ haritasındaki renklerin anlamı şu… Hesapların kullandıkları kelimeler bakımından ne kadar çok diğer hesapla ortak noktası varsa renk o kadar koyulaşıyor. Dairelerin büyüklüğü ise Twitter’da aldıkları etkileşimle orantılı. Bu açıdan bakıldığında Bilgehan Bilge (OpDrBilgehan), Erkan Trükten (ErkanTrukten) ve Cemil Can (CemilCan5834)dezenformasyon aktörleri arasında almış oldukları etkileşimlerin büyüklüğü ve ürettikleri içeriklerin çeşitliliği bakımından önemli yere sahip gibi duruyor.
Yine bu ağ haritasından yola çıkarak görebiliyoruz ki aşılarla ilgili dezenformasyon yayanları içeren ayrı ayrı topluluklar oluşmuyor. Atılan tweetleri incelediğimizde daha net ortaya çıkıyor ki aşı karşıtı hesaplar genel olarak aynı söylemleri kullanıyor ve tek bir argümanla yetinmiyorlar.”
Kaynak: DİKEN
