Türk Tabipler Birliği (TTB) son 24 saatte Koronavirüs nedeniyle 5 sağlık çalışanının daha hayatını kaybettiğini duyurdu. Koronavirüs’ten yaşamını yitiren sağlık çalışanlarının sayısı 513’e yükseldi. TTB’in duyurularına göre Mersin Şehir Hastanesi’nde görev yapan Hemşire Gülcan Aslan Karakoç, Ankara Pursaklar Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi’nde görev yapan Dt. Ercüment Keçik, Kastamonu’da özel bir hastanede görev yapan Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Metin Baş, Kırklareli’de görev yapan Eczacı Nejat Toker ile Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde görev yapan Diyetisyen Şerife Gündoğdu Koronavirüs nedeniyle yaşamını yitirdi.
***
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Koronavirüs risk grubunda bulunan ve aşı olmayanlara seyahat etmeme uyarısında bulundu. Yapılan açıklamada, “Kendini iyi hissetmeyenler, daha önce aşı olmamış veya Covid geçirdiğine dair kanıtı olmayanlar ve ağır hastalık geçirme veya ölüm riski daha yüksek olanlara bulaşın olduğu bölgelere seyahat planlarını ertelemeleri tavsiye edilmeli” denildi. DSÖ, bu gruba kalp sorunları, kanser ve diyabet gibi sorunları olanlar ile 60 yaşın üzerindekilerin de dahil olduğunu belirtti.
***
Omicron varyantının ilk kez Güney Afrika tarafından bildirilmesinden önce, 19 ve 23 Kasım tarihleri arasında Hollanda’da alınan iki test örneğinde tespit edildi. Testlere girenlerin Güney Afrika’yı ziyaret edip etmedikleri belli değil. Daha önce geçen Pazar günü Güney Afrika’dan gelen iki uçuşun varyantın ilk vakalarını Hollanda’ya getirdiği düşünülüyordu. Başkent Amsterdam’a uçuş yapan 14 kişide koronavirüs tespit edilen 61 yolcudan Omicron testi pozitif çıktı.
***
Sağlık Bakanı Koca, “Bu dönemde varyant olmasına rağmen bir kapatma durumunu düşünmüyoruz. Daha önce önerdiğimiz kişisel tedbirler; maske, mesafe gibi artı kapalı ortamlarda uzun süre bulunmama, havalandırılan ortamlarda daha çok bulunabilir olma. Israrla aşı, aşı, aşı. Çünkü aşının etkili olduğunu biliyoruz” dedi.
***
Korona virüsünün yeni bir dalgaya yol açması beklenen Omicron varyantı konusunda endişe sürerken, mRNA temelli aşı üreten şirketlerden Moderna karanlık bir tablo çizdi. Moderna’nın CEO’su Stéphane Bancel, ürettikleri aşının koruma oranının Omicron karşısında azalmasını beklediklerini açıkladı. Bancel, ilaç şirketlerinin yeni varyanta özel üretilmiş aşıları kitlesel kullanıma sunmasının da aylar süreceğini söyledi. Bancel’in bu sözlerinin ardından yeni hastalık dalgası ve pandeminin uzaması endişesiyle piyasalarda düşüş yaşandı. Omicron varyantında görülen 50 mutasyonun 32’sinin, virüsün insan vücuduna tutunmak için kullandığı ve aşılar tarafından hedef alınan çıkıntılı proteininde (spike protein) görülmesi nedeniyle bilim insanlarının endişeli olduğunu söyledi. Moderna CEO’su, bilim insanlarının bugüne dek, böylesi yüksek derecede mutasyona uğramış bir varyantın ortaya çıkmasının bir ila iki yıl alacağını düşündüğünü de ekledi.
***
ABD’li Pfizer ile birlikte Covid-19 aşısı geliştiren BioNTech’in kurucu ortaklarından Uğur Şahin, Omicron’un daha fazla aşılı insanı enfekte edebileceğini, ancak muhtemelen ciddi hastalıklara karşı korumaya devam edeceğini belirtti. Şahin, “Mesajımız şu: Korkmayın, plan aynı kalıyor: Üçüncü bir güçlendirici dozun yönetimini hızlandırın” dedi.
***
Küba Sağlık Bakanlığı, Güney Afrika, Botsvana, Lesoto, Eswatini, Zimbabve, Namibya, Malavi ve Mozambik’ten gelen yolcuların Küba’ya girişine izin verileceğini, ancak aşı kartı da dahil olmak üzere PCR testleri ve yedi günlük karantina gibi çok sayıda tedbire uymaları gerekeceğini söyledi. bakanlık, diğer Sahra altı Afrika ülkelerinin yanı sıra Belçika, İsrail, Hong Kong, Mısır ve Türkiye’den gelen yolcuların ise iki PCR testi yaptırmaları gerekeceğini bildirdi.
***
Sınırlarını bütün yabancılara kapatan Japonya’da ilk Omicron varyantı tespit edildi. Japonya medyası Tokyo’daki Narita Havalimanı’na ulaşan 30 yaşlarında Namibyalı bir diplomatın yaptırdığı PCR testinin pozitif çıktığını ve bunun Omicron varyantı olduğunu duyurdu.
Kazakistan, Omicron varyantı nedeniyle Mısır’da tatil yapan yaklaşık 4 bin vatandaşını tahliye edecek.
***
ABD’de, sağlık danışmanlarından oluşan bir kurul, Federal Gıda ve İlaç Dairesi’ne (FDA) Merck ilaç şirketinin geliştirdiği, ağızdan alınan Covid-19 ilacı Molnupiravir’i onaylamasını tavsiye etti. FDA’ya tavsiyede bulunan bağımsız sağlık uzmanlarından oluşan kurul, 13’e 10 oyla Molnupiravir ilacının Covid-19’un tedavisine faydalarının risklerinden fazla olduğuna karar verdi. Oylama sonucunda ilaç, özellikle yaşlılar ve astım ya da obezite gibi sağlık problemleri olan, hafif ve orta şiddette Covid-19 hastalarına tavsiye edildi. Öte yandan uzmanlar, ilacın doğum problemlerine yol açma riski nedeniyle hamileler tarafından kullanılmaması gerektiğinin önemle altını çizdi ve FDA’ya, ilacın kadınlara hamilelik testinden sonra reçete edilmesi çağrısında bulundu. Şirket, geçen hafta klinik denemelerin nihai sonuçlarına göre ilacın, yetişkinlerde hastaneye yatma ve ölüm riskini, ilk açıklamalardaki gibi yüzde 50 değil yüzde 30 düşürdüğünü açıklamıştı.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 25 bin 216 kişi, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 207 kişi. Toplam vaka sayısı 8 milyon 795 bin 588 kişiye, toplam can kaybı ise 76 bin 842 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 350 bin civarında. Aktif hasta sayısı, 392 binin üzerinde, aktif hasta yüksek hızda devam ediyor. Mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında, Covid-19 vakalarında ilk sırayı seçim bölgesi Ordu’nun aldığını ancak aşılama çalışmalarında da ilk sırada Ordu’nun bulunduğunu söyledi. Bu durumun, Sağlık Bakanlığı’nca açıklanması gereken bir konu olduğunu ifade eden Adıgüzel, bir hekim olarak bunun bilimsel tarafını izah edemediğini belirtti. Yurt genelinde vaka ve vefat sayılarında da tutarsız olduğunu savunan Adıgüzel, üç gün önce yurt genelinde 200 olarak bildirilen vefat sayısının, aynı gün Ordu’da 80 olarak belirlendiğini ileri sürdü.
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: 30 Kasım saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 129 bin 22 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 56 milyon 261 bin 687 birinci doz, 50 milyon 458 bin 355 ikinci doz, 12 milyon 201 bin 516 üçüncü doz aşı uygulandı. Toplamda 120 milyon 390 bin 651 doz COVID-19 aşısı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %90.6, ikinci doz ortalaması %81.3 oldu.
Sağlık Bakanlığı istatistikleri hala böyle vermeye ısrar etse de gerçek apaçık ortada. Aşı çalışmaları hafta içi çok yetersiz iken hafta sonları durma noktasında. Yapılan aşı dozu salgını kontrol altına almaktan oldukça uzak. Bakanlık ise 18 yaş ve üzeri verdikleri aşı istatistikleri ile toplumu kandırmaya devam ediyor. Ağustos onundan beri gerçekleşen ölümlerde düşük aşılamanın rolü oldukça büyük. Bakanlık yaşam hakkını yok saymaya devam ediyor. Aşısızların oranı oldukça yüksek, bunlara eksik aşılıları ve hatırlatma dozu gelen nüfusu da eklediğimizde hala %50 eşiğini bele geçemediğimizi görüyoruz. Delta varyantının yüksek bulaştırıcılığı ve hızlı yayılan Omicron varyantı hem küresel düzeyde her coğrafya da ayrımsız ve eşitlikçi bir aşı kampanyasının yaşama geçirilmesi toplumsal muhalefetin en önemli gündemi olmalı. Aşı konusundaki bu ayrımcı ve eşitlikçi olmayan politikalar yeni varyantlarla pandeminin devam ettireceği ve işçilerin, ezilenlerin, ötekileştirilenlerin, yoksulların yaşam hakkını tehdit etmeye devam edecek. Sosyal cinayetler sosyal kırıma dönecek. Bu sürecek ancak toplumsal muhalif güçlerin küresel dayanışması ile aşılabilir.
***
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, ülkede yayılan korona virüsün Omicron mutasyonuna karşı hükümetin Ocak ayı sonuna kadar 18 yaşın üzerindeki aşı olmaya uygun herkese hatırlatma dozu olarak bilinen 3. doz Covid-19 aşısı sağlanacağını açıkladı. Covid-19 aşılarının güçlendirici dozlarının 18 yaş ve üzerindeki kişilere yapılacağını ve aşı randevuları verilirken bunun daha önceki aşılamalarda olduğu gibi yaş sırasına göre yapılacağını söyleyen Johnson, aşıların insanlara zamanında sunulabilmesi için bin 500’den fazla geçici aşılama merkezlerinin kurulacağını aktardı. Johnson, yaklaşık 400 askeri personel ve gönüllünün aşılamaya yardımcı olacağını ifade etti. İngiltere’de hızla artan Omicron vakalarına rağmen ülkede karantina uygulama şansının olmadığını söyleyen Başbakan Johnson, buna rağmen bakanların “her şeyi gözden geçireceğini” dile getirdi. Yaklaşan yılbaşı partileri gibi etkinliklerin yeni mutasyon nedeniyle durdurulmaması gerektiğini söyleyen Johnson, “İnsanların bu tür etkinlikleri iptal etmesini istemiyoruz” dedi. Johnson, “İngiltere’de başka bir büyük aşılama çabasının zamanı geldi. Bunu daha önce yaptık ve tekrar yapacağız. Bu virüse ikinci bir şans vermeyelim” dedi.
***
Yunanistan’da 16 Ocak’tan itibaren 60 yaş üstü için Covid-19 aşısı zorunlu olacak. Bu yaş grubunda olup aşı yaptırmayanlara 100 Euro para cezası verilecek.
***
Rusya Doğrudan Yatırım Fonu(RDYF), Gamaleya Enstitüsü’nün geliştirdiği Sputnik-V aşısının Koronavirüs’ün Omicron varyantına karşı etkili olduğunu ancak aynı zamanda bu varyant için adapte edilmiş bir üçüncü doz aşı geliştirilmekte olduğunu ifade etti. Açıklamada, “Çok ihtimal dahilinde gözükmese de modifikasyonun gerektiği bir senaryoda Sputnik’in Omicron versiyonu toplu üretime 45 günde hazır olabilir” denildi. RDYF, 20 Şubat 2022 itibariyle uluslararası olarak yüzlerce milyon doz Sputnik Omicron güçlendirici dozunun kullanıma hazır olabileceğini, 2022 genelinde 3 milyar doz üretilebileceğini bildirdi.
***
Covid-19 vakaları artış eğilimini sürdürüyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 263 milyonun üzerine çıkarken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 233 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı 20 milyon 280 bin civarında. Yükselen aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 587 bin 973 kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 840 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (106.9 bin), Almanya (55.9 bin), Fransa (47.2), İngiltere (39.7 bin), Rusya (32.6 bin), Türkiye (25.2 bin), Hollanda (22.2 bin), Polonya (19.1 bin), Çekya (17.6 bin), Belçika (14.5 bin), Vietnam (14 bin), İtalya (12.8 bin), Ukrayna (10.6 bin) ve İspanya (10.3 bin).
***
Almanya’da Anayasa Mahkemesi, koronavirüsle mücadele kapsamında uygulanan kısıtlamaların Anayasaya aykırı olmadığına karar verdi. Okulların kapatılması, sokağa çıkma yasağının uygulaması, fazla kişinin bir araya gelmesini yasaklayan düzenlemelere karşı Anayasa Mahkemesi’ne toplam 8 bin 500 başvuru yapılmıştı. Başvuruyu yapanlar arasında yeni koalisyon hükümetinin ortağı olan Hür Demokrat Parti (FDP) milletvekili de bulunuyordu. Hükümetin aldığı kısıtlama kararlarının Anayasa’nın 2. Maddesi’nin 2. fıkrası ve 1. cümlesinde yer alan “Toplumda yaşam ve sağlık koruması ve sağlık sisteminin işlemesine” uygun olduğu ifade edildi. Ayrıca, önlemler çerçevesinde okulların kapatılmasının da çocukların eğitim hakkının zedelenmesi anlamına gelmediği vurgulandı. Mahkeme kararda, çocuk ve gençlerin okulda eğitiminin devlet güvencesi altında olduğu da mahkeme tarafından hatırlatıldı.
***
Türk Nöroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Akif Topçuoğlu, Covid-19’un inme geçiren hastayı daha kolay öldürdüğünü belirterek, “Covid-19 inmeyi tetikler. İnme varsa, Covid-19 daha ağır seyredebiliyor” dedi. Geniş bir otopsi serisine göre Covid-19’un beyne girdiğini kanıtlayacak emare bulunmadığını belirten profesör, şöyle devam etti: “Covid beyni seviyor ama ulaşamıyor. Aralarındaki ilişkiyi platonik olarak yorumlamak isterim. Nöronların içinde virüs görmüyoruz. Ancak yoğun bakıma girmişseniz, IQ’nuzun bir kısmını orada bırakırsınız. Hele de ağır covid enfeksiyonu gibi bir nedenle, ciddi yaşam desteğine maruz kalmışsanız, gerçekten ciddi bir kognitif (bilişsel) bozukluk olabilir. Ama biz uzun dönem etkilerini henüz bilmiyoruz. Çünkü henüz uzun dönem olmadı. Rezervlerimizi azaltabilecek daha kompleks mekanizmalara etkisini (Alzheimer, Parkinson vs. yapabilecek) ileride görebileceğiz. Zamana ihtiyacımız var.”
Türk Nöroloji Derneği uyku tıbbı moderatörü Doç. Dr. Gülçin Benbir, pandemi nedeniyle artan stres ve hastalık korkusunun, insomni (uykusuzluk hastalığı) başta olmak üzere uykunun süre ve kalitesinde belirgin azalmalara neden olduğunu söyledi. Uyku yoksunluğu, bağışıklık sistemini olumsuz etkiliyor. Benbir uykunun bağışıklık sistemi üzerindeki etkisini şöyle anlattı: “Tıpkı hafızanın oluşmasında olduğu gibi, uyku, bağışıklık sistemindeki hücrelerin de hafızasının gelişmesine, bir başka deyişle, aynı zararlı bakteri veya virüs ile karşılaştığında, uygun cevabın savunma hücreleri tarafından hatırlanarak verilmesine olanak tanır. Aşı sonrası antikor yanıtlarının gelişmesi için de sağlıklı uyku önemli bir destekleyici rol oynar. Uykunun süre ve içeriği ile ilişkili etkilenmesi, bağışıklık sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışmasını bozar, enfeksiyon gelişimine yatkınlık oluşturur ve hastalık seyrinin de kötüleşmesine neden olur.”
***
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
