Kağıttan plastiğe pek çok materyalin üretiminde küresel ısınmayı tetikleyen karbondioksit (CO2) ortaya çıkıyor. BBC’nin çevre analisti Roger Harrabin, yeni düşük karbon teknolojilerini anlatıyor. Peki bu icatlar iklim değişikliğiyle mücadelede ne kadar etkili?

Roger Harrabin, BBC Enerji ve Çevre Analisti

karbon gözlük

Bilim insanları kağıttan mürekkebi emen sihirli bir alet üretti. Böylece aynı kağıt ondan fazla kez kullanılabilir.

Amaçları, fazla kağıt ve selüloz üretiminden kaynaklanan CO2 emisyonunu azaltmak.

Bu yöntemin püf noktası, mürekkebin sayfaya nüfus etmesini engelleyen özel olarak kaplanmış kağıt. Daha sonra güçlü bir lazer, kağıt üzerindeki mürekkebi buharlaştırıyor.

Bu teknolojiyi geliştiren İsrail merkezli Reep Technologies’den Barak Yekutiely, “Eğer gezegeni önemsiyorsak, bu kadar çok ağaç kesmeyi bırakmalıyız” diyor.

Uzmanlara göre ya CO2 üretimini azaltacak yeni teknolojilere gidilmeli ya da daha az üretim yapılmalı ve kullanılmalı.

Mürekkep emen alet bu yeni teknolojilerden biri.

Bu icat, teknolojik iklim değişikliği çözümleri üzerine hazırlanan bir BBC iPlayer belgeselinde sunuldu.

The Art of Cutting Carbon (Karbonu kesme sanatı) isimli bu belgesel benim 35 yıl boyunca çevre muhabiri olarak çalıştıktan sonra BBC için yaptığım son film.

Film Cornwall’daki Eden Project kapsamındaki; günlük kullandığımız araçların üretimi sırasında salınan CO2’nin büyüklüğüne dikkat çekmek için çelik, çimento, plastik, alüminyum ve kağıtlardan heykellerin küratörlüğünü yaptığım bir serginin parçası.

karton heykel
Küresel olarak çelik endüstrisinde her yıl üç milyar ton karbon gazı salınıyor. Bu rakam üretilen çelikten fazla.

Ayrıca neredeyse tüm Hindistan ekonomisindeki yıllık toplam CO2 üretimine denk geliyor.

İsveç’te, Kuzey Kutup dairesinin güneyinde Lulea isimli kasabada, çok uluslu SSAB isimli bir şirket, CO2 ortaya çıkarmadan çelik üretmenin bir yolunu buldu.

Öncelikle, ısıtma için kömür yerine rüzgar tribünü ya da hidroelektrik gibi yenilenebilir enerji kaynakları kullanılıyor.

İkinci adımsa demir reaksiyonu için kok kömürü yerine hidrojen kullanılımı. Böylece hidrojen ve demir reaksiyonundan CO2 yerine yalnızca H2O üretiyor, yani su.

çimento karbon salınımı
Çimento endüstirisnde de yıllık CO2 üretimi 2,5 milyar ton.

Dolayısıyla, 2050’ye kadar sıfır karbon hedefiyle bu endüstride de alternatif çözümler aranıyor.

Ancak bu kadar uzun bekleyemeyiz. Bu nedenle demiryolu şirketi HS2 İngiltere’nin güneydoğusundaki Buckinghamshire’da inşa ettikleri viyadük için daha az çelik ve çimento kullanımını sağlayacak bir akıllı tasarım yaptı.

demiryolu viyadüğü
Buckinghamshire’da daha az malzeme kullanımıyla inşa edilen viyadük.

Plastik de 1,8 milyar ton ile en çok CO2 üreten ilk beş endüstriden biri.

Neredeyse tüm dünyanın plastiği yüksek hava kirliliğine yol açan petrol ve gazdan türetiliyor.

Ancak Hollanda’da Avantium isimli biyokimya şirketi, pek çok içecekte kullanılan pet (polyethylene terephthalate) şişeye rakip bitkisel plastik üretti.

Buğday ile mısır kullanılarak üretilen ve pef (polyethylene furanoate) ismi verilen bu yeni icat petin üçte biri kadar karbon emisyonu yapıyor. Tadı ise şekere benziyor.

plastik çocuk heykeli
CO2 üretimi konusunda ilk beşte yer alan diğer bir endüstri de alüminyum, ancak bu, yıllık küresel 0,6 milyar tonla belirgin bir şekilde çimento ve çelikten daha düşük bir seviyede.

Bunun bir sebebi alüminyum üreten şirketlerin ucuz yenilenebilir enerji üretilebilen, İzlanda gibi bölgelerde bulunması.

Ayrıca alüminyumun yüzde 95’i geri dönüşümden üretiliyor, çünkü çok değerli. Ancak bu bile çok yüksek sıcaklık gerektiriyor.

Bu nedenle Almanya Dortmund’da 100 yıldan eski bir icadı yeniden canlandırmaya çalışıyorlar.

Bu, normal bir geri dönüşüm kadar karbon emisyonu yapan, alüminyum çiplerini ısıtıp ezerek yeniden şekillendirilmiş, dev bir aluminyum tüp üretmeye yarayan bir makine.

John Jostins'in eseri
Tüm bu endüstrilerde, şirketlerin karbon emisyonunu düşürmeye yardım etmek için inovasyonlar yaptığını görüyoruz.

Ancak sorun şu ki bu icatlar 2030’a kadar CO2 üretimini azaltma konusundaki küresel hedefe ulaşma konusunda yeterince hızlı değil.

En büyük problemlerden biri yeterince temiz enerji üretilememesi.

Cambridge St Catharine’s College’tan Prof. Julian Allwood, “Pek çoğumuz yeni teknolojilere dayalı çözümler istiyoruz. Ancak ne yazık ki bunları icat etmek sorun değil. Önemli olan bunları büyütmekteki hızımız. Yeni bir telefon ortaya çıkarabilirsiniz ve hızlıca satabilirsiniz ancak yeni bir güç istasyonunu hızlıca kuramazsınız. Dolayısıyla ihtiyacımız olan çözüm, hali hazırda var olan teknolojilere dayalı ve bir şeyleri daha farklı yapmak üzerine olmalı” diyor.

Yine de iklim değişikliğini yavaşlatabileceğimizi belirten Allwood, bu konuda iyimser olduğunu ancak ileride bu kağıt, alüminyum, çimento gibi materyalleri daha az kullanmanın yollarını bulmamız gerektiğini belirtiyor.

Kaynak: BBC-Türkçe

  • Hakkımızda
  • Künye

 

Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…