DSÖ’nün yayımladığı Dünya Sıtma Raporu’na göre, 2021’de ülkeler, sıtmayı önlemek ve bu hastalıkla ilgili test ile tedavi sürecinde yaşanabilecek aksamalara karşı etkili mücadele verdi. Dünya genelinde 2021’de sıtmadan 619 bin civarında kişinin hayatını kaybettiği tahmin edilirken, salgının başladığı 2020’de bu sayı 625 bin olarak kaydedildi. 2019’da ise sıtma kaynaklı 568 bin can kaybı meydana geldi. Sıtma vakaları 2020-2021 yıllarında artmaya devam ederken, yaşanan artış, 2019-2020 yıllarındaki rakamlara göre daha yavaş oldu.Küresel olarak 2021’de sıtma vakaları 247 milyona ulaşırken, vaka sayısı 2020’de 245 milyon ve 2019’de ise 232 milyon olarak kayıtlara geçti.
Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “COVID-19’un çıktığı ilk yılda (2020) sıtma vakaları ve ölümlerinde artış yaşandı. Sıtmadan etkilenen ülkeler, pandeminin sıtma ile mücadeleye karşı oluşturabileceği aksamalara karşı mücadelelerini iki katına çıkardı.” ifadelerini kullandı.
***
Danimarka Sağlık Kurumu, COVID-19 testi pozitif çıkanlara karantinanın artık zorunlu olmadığını duyurdu. Sağlık Kurumu Başkanvekili Line Raahauge Hvass, “Hem toplumda hem de sağlık hizmetlerinde COVID-19’la mücadele kapsamında normal şartlara doğru daha fazla adım atabiliriz.” dedi. “Solunumla alakalı tüm enfeksiyon türlerini engellemek çok önemli çünkü grip, özellikle yaşlı ve kronik hastalığı olanlar için ciddi olabilir.” diyen Hvass, böyle bir durumun meydana gelmesi halinde sağlık hizmetlerinin zorlaşabileceğine dikkati çekti.
Hvass, “İnsanlar hastaysa, COVID-19, grip veya solunum enfeksiyonu fark etmeksizin evde kalmaları gerek.” ifadesini kullandı.
Pandemi 6. Dalgası pikini yaptı ve inişe geçti. Bu son dalgada Haziran 2022 itibari ile birçok yerde BA.4 ve BA.5 tarafından varyantı baskın hale geldi. Küresel düzeyde vaka sayısı ve ölümlerde azalma olsa da Asya ve Güney Amerika kıtalarında vaka sayısında, Asya ve Güney Amerika kıtasında ölüm sayısında artış gündemde. Pandemi boyunca toplam vaka sayısı 652 milyon 200 bine yaklaşırken toplam ölüm sayısı ise 6 milyon 654 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı 17 milyon 360 binin üzerinde.
Son 24 saatte yeni vaka sayısı 493 binin üzerinde, Covid-19’a bağlı ise 1,368 kişi hayatını kaybetti. Yeni vaka sayısını yüksek olduğu ülkeler şu şekilde: Japonya (133 bin), Fransa (72 bin), Güney Kore (65 bin), ABD (38 bin), Almanya (36 bin), Brezilya (33 bin), Tayvan (15 bin), Avustralya (15 bin), Peru (14 bin) ve Hong Kong (14 bin).
SARS-COV2
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yapılan araştırmada, bazı erkeklerin yeni tip koronavirüsü (Covid-19) ağır atlanmasının, bağışıklık genlerinin yapısını bozan mutasyonlardan kaynaklandığı belirlendi. Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Üner Kayabaş, şunları kaydetti: “Herhangi bir hastalığı olmayan 18-50 yaş arasındaki Covid-19’u geçiren kadın ve erkek hastaları bu çalışmaya dahil ettik. Sonuçta ilk defa bizim çalışmamızla ortaya konan bazı genlerde mutasyonlar saptadık. Bunlardan 15’i ilk defa tespit edilen mutasyondu. Bu mutasyonlar, ilk defa Türkiye’den Dünya Gen Bankası’na bildirildi. Bundan sonra bütün bilim insanlarınca, mesela araştırdığımız 6 genden biri olan ‘ACE2 geninin şu bölgesindeki şu kod bir mutasyondur ve bu mutasyon ilk defa Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin projesiyle tespit edilmiştir’ denilecek.”
Proje yürütücüsü ve Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Dilara Fatma Akın da projede Erciyes Üniversitesi ve Çukurova Üniversitesinden destek aldıklarını bildirdi.
Projede kronik hastalığı bulunan ve sağlıklı olan 2 grup üzerinde çalıştıklarına işaret eden Akın, “Kadınlar erkeklere göre virüs kaynaklı hastalıklara karşı daha güçlülerdir, bu zaten bilinen bir şey. Biz de bunun acaba genom açısından etkisi nasıl diye baktık. Kadınların koromozom yapısı iki X, erkeklerinki ise X ve Y’den oluşuyor. X kromozomu üzerinde bulunan bağışıklık proteini adı verdiğimiz proteinler var. Kadınlarda iki X olmasından dolayı özellikle viral hastalıklara karşı daha güçlü olmaları sebebi. Ama erkeklerde X kromozomun sayısı bir olmasından dolayı bir dezavantaj getiriyordu” ifadelerini kullandı. Akın, 6 gende araştırma yaptıklarını vurgulayarak, şöyle konuştu: “Bu 6 gen, özellikle SARS CoV2’nin insan vücuduna girmesini sağlayan ACE2 reseptörü, yine bizim bağışık proteinlerimiz olan TLR8, TLR7 adını verdiğimiz önemli immün bağışıklık sistemi proteinleriydi. 6 gende 29 mutasyon dediğimiz, yani genin yapısını bozan değişimler bulduk. 29 mutasyonun 15’i ilk kez Türkiye’de bizim çalışmamızla test edildi. Bu 15 değişimden 6’sı ‘mas pozitif’ adı verdiğimiz yani sitokin fırtınasına giren erkeklerde mutasyon olduğunu gördük ve bunlarla ilgili kadınlarda herhangi bir değişiklik yoktu ama erkeklerde defekt olduğu sonucuna vardık. Yine aynı genlerde kadınlar X kromozomunun fazla olmasından dolayı, miktar olarak daha fazla bağışıklık proteinine sahiplerken, erkeklerde bir dezavantaj olduğunu gördük. Bu da kadınların Covid’e karşı daha güçlü savaşmasını ve belki de ağır seyreden Covid semptomlarından sağlıklı kurtulmalarını sağladı.”
Not: Dünya Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
