11-13 Haziran’da Britanya’nın Cornwall bölgesinde yapılacak G7 Liderler Zirvesi öncesinde Halkın Aşı Birliği G7 ülkelerini pandemiyi bitirmenin önündeki en büyük engel olarak niteledi. ‘Zenginler kulübü’ olarak da adlandırılan G7’de ABD, Kanada, Britanya, Almanya, İtalya, Japonya ve Fransa bulunuyor.
Açıklamada, devletlerin patentlerin kaldırılması ve hayat kurtarıcı teknolojinin paylaşılması için sunulan teklifleri geri çevirmesi durumunda, G7’nin 2022 itibariyle tüm dünyayı aşılama sözünü tutmasının imkansız olacağı savunuldu.
ABD açıkça destek verdi
Geçen yıl Güney Afrika ve Hindistan, diğer ülkelerin de Covid-19 test, tedavi ve aşılarını üretebilmesini sağlamak için fikri mülkiyet kurallarından feragat edilmesini teklif etmişti. 100’den fazla ülkenin sıcak baktığı teklife G7 ülkeleri arasından sadece ABD açıkça destek vermişti. Japonya ise uzlaşma sağlanması durumunda karşı çıkmayacağını belirtmişti.
AB ülkelerinin çoğu patent taraftarı
Çok sayıda AB ülkesi ise patentlerin kaldırılmasına karşı. Bu konuda en öne çıkan ülkelerse Almanya ve Britanya. Üstelik iki ülkenin aşı üretimini artırarak milyonlarca insanın hayatını kurtarma potansiyeli var. Kanada, İtalya ve Fransa ise patentlerin kaldırılmasında hala kararsız.
‘Vicdana sığmayan başarısızlık’
Uluslararası Af Örgütü Ekonomik ve Sosyal Adalet Birimi Direktörü Steve Cockburn şunları söyledi: “G7 zirvesinin yapılacağı Cornwall, 22 Afrika ülkesinin toplamından daha fazla aşı uyguladı. Bu büyük ilaç tekelleriyle mücadeledeki başarısızlığın, aşı erişiminde nasıl akıl almaz bir eşitsizlik yarattığına yalnızca bir örnektir. Küresel liderliğin vicdana sığmayan bu başarısızlığı acilen telafi edilmeli. Şu anki gidişatımız kimseye fayda sağlamıyor. Sadece birkaç ülkede insanlar aşılanırsa hayat hiçbir yerde normale dönemez. Varlıklı ülkeler aşıları stoklamaya ve ilaç tekellerini desteklemeye son vermediği, uluslararası yükümlülükleriyle yüzleşmeye başlamadığı sürece ufukta bir son görünmüyor.”
‘Ya ilaç şirketleri ya da milyonlarca hayat’
Oxfam Sağlık Politikaları Direktörü Anna Marriott şöyle konuştu: “Bu hafta G7 liderleri 2022 sonu itibariyle tüm dünyayı aşılamayı öngören küresel hedefi tartışacak. Ancak fikri mülkiyet kurallarından feragat etmeye ve aşı teknolojisini paylaşmaya söz vermedikçe bu mümkün değil. Bu hafta G7’nin önünde bir tercih var. Büyük ilaç şirketlerinin savunulacak yanı olmayan tekellerini savunmaya devam edebilir ya da rotayı değiştirerek milyonlarca hayatı kurtarabilirler.”
2078’i bulabilir
Halkın Aşı Birliği, patentler konusunda ısrarın devam etmesi halinde dünyanın en yoksul ülkelerinin nüfuslarını aşılamasının 2078’i bulacağını hesapladı. Diğer yandan, G7 ülkeleri Ocak 2022 itibariyle nüfuslarını aşılamayı tamamlama yolunda ilerliyor. Mayıs sonu itibariyle G7 ülkelerinde yaşayanların yüzde 42’si en az bir doz aşı olmuştu; düşük gelirli ülkelerde ise bu oran yüzde 1’in altında.
Mayıs sonu itibariyle uygulanan Covid-19 aşılarının yüzde 28’i, dünya nüfusunun sadece yüzde 10’una karşılık gelen G7 ülkelerinde uygulandı. Britanya, nüfusu Afrika’dan 20 kat daha az olmasına rağmen tek başına bütün bir Afrika kıtasının neredeyse iki katı aşı uyguladı.
‘Tüm dünyada aşı üretilmesi finanse edilmeli’
Halkın Aşı Birliği acilen fikri mülkiyetten feragat edilmesi, teknolojinin paylaşılması ve tüm dünyada aşı üretiminin finanse edilmesi çağrısı yapıyor. Birliğin üyeleri tarafından yapılan ayrıntılı teknik incelemeye göre bir yıl içinde 8 milyar doz yalnızca 25 milyar dolar maliyetle üretilebilir.
G7 liderlerinden talepler şöyle:
- Gelecek 12 ayda herkese ulaşılabilecek şekilde, 2021 sonu itibariyle dünyanın yüzde 60’ını aşılamayı öngören küresel hedef üzerinde uzlaşmalı.
- Fikri mülkiyet kurallarının acilen askıya alınmasını desteklemeli ve aşı teknolojisinin dünyadaki tüm nitelikli aşı üreticilerine transferini zorunlu kılmalı.
- Milyarlarca dozun olabildiğince hızlı bir şekilde üretilmesi için gerekli paranın kendi paylarına düşen kısmını ödemeli ve aşıların herkese ücretsiz ulaştırılmasını sağlamak için başta sağlık çalışanları olmak üzere sağlık sistemlerini desteklemeli.
