Okulların açılmasına sayılı günler kala kırtasiye malzemelerinin çocuk sağlığını etkileyeceği uyarısı geldi.
9 Eylül’de okula yeni başlayacak yaklaşık 3 milyon öğrenci ve öğrenimi devam eden yaklaşık 21 milyon öğrenciyi bekleyen sağlık risklerinin arasında neredeyse birinci sıraya yerleşen sağlıksız kırtasiye malzemeleri hakkında açıklama yapan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı Kimya Mühendisleri Odası, “Okullar açılırken; kırtasiye malzemeleri ile okul araç ve gereçlerine dikkat” başlıklı uyarı açıklamasında hangi kırtasiye ürünlerinin riskli olduğu sıralayıp ailelere ve öğrencilere alışveriş yaparken dikkat edilmesi gereken hususlar sıraladı.
Açıklamada, hangi maddelerden üretildiği ve içeriği belli olmayan, güvenlik sınırını aşan kimyasal madde katkılı, abartılı, albenili kalem, silgi, su matarası, beslenme çantası gibi kırtasiye malzemeleri ile ayakkabılar ve okul giysilerinin çocukların sağlığını ciddi bir biçimde tehdit ettiği belirtildi.
‘SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN YÖNETMELİKLE YASAKLAMASINA RAĞMEN HALA KULLANILIYOR’
Aynı şekilde kantinlerde satışa sunulan markasız, ucuz boyar maddelerin kullanıldığı şekerlemeler ve ucuz olduğu için yurt dışından ithal edilen yiyecek ve gıdalar, gıdaların konulduğu beslenme çanta ve sulukların bir çoğunun da büyük risk oluşturduğuna dikkat çekildi:
“Kırtasiye malzemeleriyle okul araç ve gereçlerinin bazılarında hala fitalatlar, azo boyalar ve bazı ağır metaller kullanılmaktadır. Fitalatlar; plastiğin sert ve kırılgan özelliğini yumuşatmak ve bazı malzemelerde kullanılan boya ve kokuların uzun süre dayanmasını sağlamak amacıyla kullanılan toksik kimyasallardır.
‘ÇOCUKLARA TÜKÜRÜK VE TER YOLUYLA BULAŞIYOR’
Tükürük ve ter yolu ile vücuda geçerek hormonal sisteme (üreme sistemi), endokronik sisteme ve karaciğere zarar verebilmektedir. Azo boyar maddeler ise doğal, rejenere ve sentetik elyafların boyanmasında ve renklendirilmesinde kullanılmaktadır. İki binden fazla çeşidi vardır. Bu durum kullanım alanını genişletmektedir. Azo boyar madde ile işlem görmüş malzemelerin uzun süreli ve vücut ile temas hali sonrasında insanlarda bazı kanser türlerine ve karaciğer hastalıklarına yol açtığı ve mutajenik etkilere yol açtığı bilinmektedir.
Yine aynı şekilde antimon, arsenik, baryum, kadmiyum, nikel, krom, kurşun, civa ve selenyum gibi ağır metaller de değişik amaçlarla okul malzemelerinde kullanılmaktadır. Biyoduyarlılık sınır değerlerinde verilen limitlerin aşılması durumunda ter ve tükürük yolu ile vücuda taşınan bu maddeler vücutta birikmekte ve vücuttaki yararlı minerallerle yer değiştirmektedir. Bu durum insanlarda bazı kanser türlerinin görülmesinde ve bazı nörolojik sorunların ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamaktadır. Yine sanayide boya inceltmek amacıyla kullanılan ve çok çabuk buharlaşabilen (uçucu madde)toluen, xylol, aseton, benzen, trikloretan, perkloretilen, halojenli hidrokarbonlar ve benzeri maddeler yapıştırıcı malzemeler Sağlık Bakanlığının ‘Uçucu Maddelerin Zararlarından İnsan Sağlığının Korunması Hakkında Yönetmelik’ gereğince yasaklamasına rağmen ne yazık ki hala kullanılmaktadır.”
‘ÜRÜNLERDEKİ TEHLİKELİ KİMYASALLAR LİMİT SINIRLARININ ÜZERİNDE’
Kimya Mühendisleri Odası’nın sıraladığı tehlikeli kimyasalların bazıları 2011 yılında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan ‘Bazı Tüketici Ürünlerinin Tehlikeli Kimyasal Madde İçeriğine Yönelik Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Tebliğ’ ile sınırlandırılmasına rağmen piyasanın denetimsizliği nedeniyle sorun sadece okulların açılması sırasında akla geliyor.
Bu nedenle göstermelik denetimler yapıldıpına dikkat çeken Kimya Mühendisleri Odası, özellikle merdiven altı üretimlerinde ve bazı dış alım yapılan ülke ürünlerinde belirttiği tehlikeli kimyasalların limit sınırların üzerinde kullanıldığına dikkat çekiyor.
HANGİ ÜRÜNLERDE NE TÜR RİSKLER VAR?
Kimya Mühendisleri Odası’nın yayınladığı açıklamada başta kanser gibi insan sağlığını tehdit eden riskleri barındıran ürünleri sıralayıp şu uyarıları yapıyor:
Pastel boya, suluboya, oyun hamuru, silgi ve diğer boyalar: Bu ürünlerde kanserojen olduğu için yasaklanan azo boyarmaddeler ve plastik ürün, baskı ve boyalarda yumuşatıcı olarak katılan fitalatlar kullanılabiliyor. Aynı zamanda kanserojen olan fitalatlar, insanlarda ve hayvanlarda hormon sistemine zarar verebiliyor. Ayrıca astım ve üreme bozukluğuna da neden olabilen bu kimyasal, pastel boyalarda da bulunabiliyor. Çocuklarda sinir, bağışıklık sistemini tahrip eden ağır metaller de boyalar içerisinde tespit ediliyor. Kanserojen boyarmaddeler ise deri ile temas sonucu deri tarafından direkt emilerek kana karışıyor..
Makas, kalemtıraş, zımba: Öğrencilerin hemen her gün kullandığı bu ürünlerde, ağır metaller ve fitalatlar kullanılabilmektedir. Nikel, alaşım numunelerin kaplamasında, korozyona karşı direncinin artırılmasında ve sertliklerinin artırılmasında kullanılan bir madde olarak karşımıza çıkmakta… Uzun süre nikel içeren aksesuarlarla temas halinde olmak ciltte tahrişe ve alerjiye neden olmaktadır.
Çanta, beslenme çantası, kalem kutusu, matara ve kaplıklar: Bu ürünlerde de fitalatlar, azo boyarmaddeler, alerjen boyarmaddeler ve kanserojen boyarmaddeler bulunabilmektedir.. Kanserojen oldukları için yasaklanan poliaromatik hidrokarbonlar (PAH) ve tekstilde buruşmazlık, çekmezlik apresi, boya ve baskının korunmasında kullanılan formaldehit, çantaların önemli risklerinden. Alerji, tahriş, egzama ve akciğer kanserine neden olan bu kimyasal; önlük, pantolon ve çorap gibi tekstil ürünlerinde de bulunabilmektedir. Ülkemizdeki yasal mevzuata göre beslenme çantası ve su matarası gibi direkt gıda ile temas edecek ürünlerin, Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığından izin almaları ve bu iznin tarih ve numarasını ürünlerinde belirtmeleri yasal zorunluluk olmasına karşılık, firmaların buna uymadığı gözlenmektedir.
KIRTASİYE MALZEMESİ VE GEREÇLERİ SATIN ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİ?
Tercih edilecek ürün üzerinde TSE ve CE işaretlerinden en az birinin veya Avrupa Birliği tarafından güvenlik göstergesi olarak kabul edilmiş ‘EN 71-1, EN 71-2, EN 71-3 ve EN 71-9‘ normlarına uygun olmasına dikkat çekilen açıklamada, çocukların kullanacağı mataralar, şişeler ve beslenme çantalarının plastik olmamasına da dikkat edilmesi uyarısı yapılıyor.
En çok da kokulu ve boyalı ürünlerden kaçınılması gerektiği uyarısı yapan Kimya Mühendisleri Odası, solvent bazlı kalemlerin kesinlikle satın alınmaması gerektiğini, satın almada su bazlı, alkol bazlı kalemlerin tercih edilmesi gerektiğini belirtiyor.
En önemli uyarılardan birinin de yapıştırıcılar olduğunun altını çizen kimya mühendisleri, yapıştırıcı alımında içeriğinde uçucu madde olan yapıştırıcılardan kesinlikle uzak durulması uyarısında bulunuyor.
Kaynak: ARTI GERÇEK
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…