Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Avrupa Direktörü Hans Kluge, Avrupa’nın pandemide “kabul edilebilir bir final aşamasına” girdiğini belirtti. Kluge, Covid-19’a bağlı ölümlerdeki artışın durduğunu söyledi. DSÖ yetkilisi, aşılama ve doğal enfeksiyon nedeniyle yüksek düzeyde bağışıklık oranı, virüsün daha sıcak havalarda daha az yayılma eğilimi ile hava durumu ve son olarak Omicron varyantının daha az tehlikeli olması itibarıyla salgının kontrol altına alınma şansının arttığı mesajını verdi. DSÖ Avrupa Direktörü, “Korunma oranının yüksek olduğu bu dönem, bize kalıcı barış getirecek bir ateşkes olarak görülmeli” dedi. Omicron dışındaki yeni varyantların ortaya çıkabileceği uyarısını yineleyen Kluge, kamu sağlığının güçlendirilmesi ve kararlı aşılama kampanyasının sürdürülmesi koşuluyla Avrupa’daki sağlık yetkililerinin yeni salgınları kontrol altında tutabileceği görüşünü dile getirdi.
***
Dünya Sağlık Örgütü’nün küresel sağlık hizmeti atıkları analiz raporu Mart 2020 ile Kasım 2021 arasında ortak bir Birleşmiş Milletler acil durum girişimi aracılığıyla gönderilen yaklaşık 87.000 ton kişisel koruyucu malzemeleri baz alınarak hazırlandı. Raporun, bu malzemelerin kullanıldıktan sonra tıbbi atık olarak çöpe atılması analizine dayandığı belirtildi. DSÖ, raporunda BM girişimi dışında halkın kullanıp attığı tek kullanımlık maskeleri kapsamadığını vurguladı. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) küresel sağlık hizmeti atıkları analiz raporu Mart 2020 ile Kasım 2021 arasında ortak bir Birleşmiş Milletler acil durum girişimi aracılığıyla gönderilen yaklaşık 87.000 ton kişisel koruyucu malzemeleri baz alınarak hazırlandı. Raporun, bu malzemelerin kullanıldıktan sonra tıbbi atık olarak çöpe atılması analizine dayandığı belirtildi. DSÖ, raporunda BM girişimi dışında halkın kullanıp attığı tek kullanımlık maskeleri kapsamadığını vurguladı.
***
Türk Tabipleri Birliği (TTB), yükselen günlük vaka sayılarına rağmen halka ‘endişe edilmemesi’ yönünde çağrı yapan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’yı eleştirdi: “Giderek büyüyen bu krize karşı sağlık bakanının söylemi halk sağlığını önemsemeyen, bilim dışı ve bir bakanın söyleyemeyeceği sözlerdir.” Açıklama şu sözlerle bitirildi: “Son dönemde 100 bini aşan günlük vaka sayılarının ve 200’ü geçen ölüm sayılarının Sağlık Bakanı’nın ‘grip’le benzeştirilerek açıklaması bilimsel değildir. Pandemi en yakıcı haliyle devam etmektedir. Yoğun bakım yatışları artmakta, enfekte sağlık çalışanları nedeniyle klinikler kapanmakta, sağlık emekçileri tükenmekte, her gün yüzlerce insanımız ölmektedir. Açıkça sağlık ve yaşam hakkı ihlal edilmektedir. Bu politikaları yürüten ve her gün binlerce yeni hasta ve yüzlerce ölüme alışmamızı bekleyen Sağlık Bakanı’nın mesleki değerleri unuttuğu aşikârdır. Ancak biz yaşatmak için bu mesleği seçen hekimlerin meslek örgütü olarak, gerçeği söylemeye, halkın sağlık hakkını koruma sorumluluğumuzun bilinciyle hareket edeceğiz.”
Omicron varyantı tüm dünyayı sallamaya devam ediyor. Omicron varyantının yarattığı patlama ile küresel düzeyde toplam vaka sayısı 388 milyon 257 bine yaklaşırken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 730 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı da yükselmeye devam ederek 75 milyona dayandı. Kısa sürede ciddi yükseliş gösteren aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor. Önümüzdeki hafta toplam vaka sayısının 400 milyonu aşacağı görülüyor. Son 24 saatte dünya genelinde yeni vaka sayısı yine 3 milyonun üzerinde, Covid-19’a bağlı ölüm sayısı yüksek düzeyde devam ediyor, dün 11 bin 310 kişiyi kaybettik. Yeni vaka sayısı 100 binin üzerinde olduğu 8 ülke var: Brezilya (286.1 bin), Fransa (274.4 bin), ABD (256 bin), Almanya (240 bin), Rusya (155.8 bin), Hindistan (149.4 bin), İtalya (112.7 bin) ve Türkiye (107.5 bin). Bu ülkeleri 50 bininin üzerinde günlük vaka ile 7 ülke izliyor: Japonya (93.4 bin), İngiltere (88.2 bin), Hollanda (82.9 bin), İspanya (74.4 bin), İsrail (58.7 bin), Polonya (54.5 bin) ve Portekiz (54.5 bin).
Türkiye’de yeni vaka sayısı 100 binin üzerinde seyrediyor. Son 24 saatte 107 bin 530 kişiye Covid-19 tanısı kondu. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 233 kişiye yükseldi. Toplam vaka sayısı 12 milyona dayanırken toplam can kaybı 88 bin 171 kişiye yükseldi. Ağustos sonu başlayan Delta varyantına bağlı pik kontrol alınamamış, bunun üzerine daha da fazla bulaştırıcı olan Omicron varyantı eklendiği bir tablo ile karşı karşıyayız. PCR test zorunluluğunun kaldırılmasına rağmen günlük test sayısı 455 binin üzerinde. Aktif hasta sayısında artış eğilimi devam ediyor, resmi istatistiklere göre bile 680 bin bulaştırma potansiyeli olan aktif hastaya sahibiz.
**
Bakan Koca yüksek ölümlere kayıtsılığını sürdürdü: ‘’”Virüsün alışılmadık hızda yayılmasının nedeni Omicron varyantı. Bu vakalar hastalığı genelde hafif geçiriyor. Vaka sayıları ise, İstanbul ve Eskişehir örneğinde olduğu gibi 2-3 haftada ciddi düşüş gösterebiliyor. Kendimizi korumalıyız ama salgın yerine geleceğe odaklanmalıyız.”
***
TTB Pandemi Çalışma Grubu’ndan Güçlü Yaman fazladan ölümlerle ilgili paylaşımlara devam ediyor: 26 Ocak-1 Şubat haftasında 24 ildeki fazladan ölümler önceki haftaya göre %27 arttı. Bu illerdeki toplam ölümler önceki ~3 yıl ortalamasının %35 üzerine çıktı. Bu hafta Türkiye için hesaplanan fazladan ölümler resmi Covid ölümlerinin 2,6 katı oldu. Bu grafikteki 24 kent arasında artış yaşanan yerler: İzmir, Bursa, Denizli, Erzurum, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kocaeli, Tekirdağ, Malatya, Diyarbakır İstanbul hala yüksek fakat önceki hafta ortalamanın %47 üzerindeyken bu hafta %44’e düştü..
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Grubu Üyesi Uzman Doktor Nasır Nesanır ile salgının seyrini ve Omikron varyantının etkilerini konuştuk. Omikron varyantı nedeniyle son beş haftada enfekte olan insan sayısının pandeminin başından bu yana hastalanan insan sayısından daha fazla olduğuna vurgu yapan Nesanır “Omikron’da 2 doz aşıdan 25 hafta sonra koruyuculuk yüzde 9 iken, ek doz aşının yani 3. doz aşıdan 2 hafta sonra koruma yüzde 63’e yükseliyor. Bu durum 2 doz Covid-19 aşısının Omikron’a karşı yalnızca orta düzeyde ve kısa süreli koruma sağladığını gösteriyor. Türkiye’de tam doz aşılı nüfus oranının yüzde 30’larda olması tehlikenin büyüklüğünü ortaya koymaktadır” dedi. Nesanır, ayrıca 3 doz mRNA aşısının Omikron varyantından hastaneye yatış ve ölümü önlemede yaklaşık yüzde 95, iki doz aşının ise yüzde 80 ila 85 etkili olduğu bilgisini vererek “Herhangi bir iki doz Covid-19 aşısı ikinci dozundan yaklaşık 6 ay sonra, 50 yaş ve üzerindekilerde ölümlere karşı yüzde 60 koruyor” diye konuştu.
***
Haftada 5 gün maskelerle ders veren öğretmenlerin, özellikle aşılanma oranlarının yüksekliği ile sürecin başarılı bir şekilde devam etmesinde çok büyük katkısı olduğunu iddia eden Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, “İnşallah 7 Şubat’ta yani pazartesi günü 81 ilde, tüm ilçelerimizde okul öncesinden liseye kadar tüm sınıf seviyelerinde yüz yüze eğitime aynı kararlılıkla devam edeceğiz. Yani Omicron salgını ve vaka sayılarından dolayı yüz yüze eğitime ara vermeyeceğiz” diye konuştu. Twitter’da #MahmutÖzerİstifa etiketi gündeme geldi. Liseli Genç Umut tarafından yapılan paylaşımda “Hayatımıza ara vermek istemiyoruz” denildi.
***
Almanya’da, Daimi Aşı Komisyonu (STIKO), riskli gruplara ve sağlık alanında çalışanlara dördüncü doz korona virüsü (Covid-19) aşısını tavsiye etti. Robert Koch Enstitüsü’nden (RKI) yapılan açıklamada, STIKO’nun, 70 yaşın üstündekilere, huzurevleri ve bakımevlerinde kalanlara, bağışıklık yetersizliği olan 5 yaşından büyüklere ve sağlık alanında çalışanlara ikinci hatırlatıcı doz aşı yaptırmalarını önerdiği belirtildi.
***
İngiltere, Covid-19’a karşı bir aşıya daha onay verdi. ABD merkezli Novavax firmasının geliştirdiği “Nuvaxovid” adlı aşıyı onayladı. Bu, İngiltere’nin onay verdiği 5’inci aşı oldu.
***
Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Genel Sekreteri Dr. Volkan Kurtaran, pandemide en sıkıntılı branşın kadın doğum olduğunu açıkladı. Hem anne hem de karnındaki bebekle ilgilendiklerini, doğum salonlarının çok kalabalık olduğunu belirten Dr. Kurtaran, “Bu nedenle bulaş riskinin çok fazla olması sıkıntımızın en büyüğü” dedi. Dr. Volkan Kurtaran, pandemide en sıkıntılı branşın kadın doğum olduğunu belirterek şunları söyledi: “Hem anne hem de onun karnındaki bebeğiyle uğraşıyoruz. Dolayısıyla Covid’de en sıkıntılı branşlardan birisi kadın doğum oldu. Sıkıntıların da en büyüğü kadın doğum yapılan yerlerde, doğum salonlarının çok kalabalık olması. Doğumlar, doğum salonları denilen yerlerde yapılıyor biliyorsunuz. Bu nedenle bulaş riskinin çok fazla olması sıkıntımızın en büyüğü. Bu durumda bize en büyük destek aşıdır. Aşı, vatandaşlarımızın arasında ‘gebeler aşı olmalı mı, olmamalı mı?’ konusu tartışıldı. Ama biz Türk Jinekoloji Derneği olarak şunu öneriyoruz ki; gebeliğin her dönemimde başlangıçtan itibaren gebelerimiz muhakkak Covid aşılarını yaptırabilirler. Hiçbir sakıncası yok. Ne bebeğe bir sakıncası var ne anneye bir sakıncası var. Maalesef aşıdan başka gebelerin Covid ile savaşacağı bir silah elimizde yok. Aşı cinslerine gelince gebelere her türlü aşı yapılabilir, mRNA ve inaktif aşılar olabilir ama yeter ki gebelerimiz güvenle gebeliğin her döneminde aşılarını yaptırsınlar” dedi.
***
Adenoviral vektör tabanlı aşıyı geliştiren Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hakan Akbulut, “Covid-19 geçirmediyseniz ve hiç aşı yaptırmadıysanız lütfen çalışmaya destek olun” dedi. Covid-19’a karşı dil altına uygulanabilecek adenoviral vektör tabanlı aşıyı geliştiren Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hakan Akbulut, aşının geçen hafta başlayan Faz 1 çalışmalarında 20’nin üzerinde kişinin tarandığını ama büyük bölümünün PCR testinin pozitif çıkması nedeniyle sadece 2 gönüllünün çalışmaya dahil edilebildiğini bildirdi.
***
Avrupa Birliği (AB), Birlik içinde ve Schengen bölgesine seyahatlerde kullanılan dijital Covid-19 sertifikasının geçerlilik süresini bir yıl uzatacağını duyurdu. AB Komisyonundan yapılan açıklamaya göre, süresi 30 Haziran 2022’de bitecek sertifikanın geçerlilik tarihi 30 Haziran 2023’e uzatılacak.
Sağlıklı gönüllülere bir doz Covid-19 verilen araştırma, burundan bir damlayla temasın Koronavirüs’le enfekte omak için yeterli olduğunu ortaya koydu. Gönüllülerin Covid’le enfekte olduğu araştırma, Alpha, Delta ve Omicron varyantları henüz ortaya çıkmadan önce yapılmıştı. Araştırmada, bilinçli bir şekilde virüsle enfekte edilen kişiler, tüm hastalık sürecinde incelenmişti. Bulgular, kişilerin ortalama iki gün içinde semptom göstermeye başladığını, ilk beş gün en bulaşıcı olduğunu gösterdi. Araştırma, enfeksiyonun ilk olarak boğazda ortaya çıktığını ve enfeksiyonun ilk beş gününde virüsün pik yaptığını gösterdi. Springer Nature’da yayımlanan, hakem heyeti onayı bekleyen araştırmada, daha önce Covid’le enfekte olmamış 36 genç yetişkin gönüllü olmuştu.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
