Avrupa İlaç Ajansı (EMA), koronavirüse karşı mRNA bazlı BioNTech/Pfizer aşısının üçüncü dozunun 18 yaş üstü kişilere uygulanması konusundaki kararını bugün açıkladı. BioNTech/Pfizer’ın başvurusunu değerlendiren kurum, aşının üçüncü dozunun uygulanmasına onay verirken sağlıklı kişilerde ikinci doz ile üçüncü doz arasındaki sürenin en az altı ay olmasını tavsiye etti. EMA, bir diğer mRNA bazlı koronavirüs aşısı üreticisi olan Moderna’nın ilettiği verilerin ise değerlendirme aşamasında olduğunu açıkladı. ABD’li ilaç şirketi Johnson and Johnson’ın (J&J), tek dozluk yeni tip koronavirüs (Covid-19) aşısına ek destek aşı izni için başvuru yaptığı bildirildi.
***
Orta Amerika ülkesi Guatemala’da bir köydeki aşı karşıtları, Vocid-19 aşısı yapan hemşirelere saldırdı. 11 hemşirenin rehin alındığı, polisle yapılan müzakereler sonrasında ancak yedi saat sonra serbest bırakıldığı belirtildi.
***
İstanbul Barosu ve İstanbul Tabip Odası, pandemi önlemleri sıfırlanırken cezaevlerinde süren uygulamaların sağlığa erişim hakkı ve adil yargılanma hakkı ihlallerine neden olduğuna dikkat çekerek, Adalet Bakanlığı’nı harekete geçmeye çağırdı. Dr. Pınar Saip de yaptığı konuşmada cezaevlerindeki insan hakkı ihlalleri, mahpusların sağlık hakkına, tedavi olanaklarına erişimi sorunlarının pandemi sürecinde arttığına dikkat çekerek şöyle dedi: “Sorunlar derinleşerek artarken gündeme dahi gelmiyor. Bütün ülkede önlemler neredeyse sıfırlanmışken, cezaevlerinde olağanüstü önlemler alınıyor; cezaevindeki mahkumlar tecrit edilmiş halde. Görüşler, havalandırma vb. haklar kısıtlanmış durumda. Yine cezaevlerindeki pandemi tablosu da paylaşılmıyor. Cezaevlerindeki hasta sayısı, aşılama oranları vb. kamuoyuyla, bizlerle paylaşılmıyor. Mahpuslar bu kısıtlamalar sebebiyle adeta bir kez daha cezalandırılıyor. Yaşanan durum insan hakkı ihlaline dönüşmüş durumda.”
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 29 bin 802 kişi ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 228 kişi. Toplam vaka sayısı 6 milyon 795 bine yaklaşırken toplam can kaybı ise 61 bin 140 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 355 binin üzerinde. Aktif hasta sayısı azalmaya devam ederek 450 binin altına indi, 447 bin 673 aktif hastaya sahibiz. Azalmakla birlikte mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
Eskişehir’de yüz yüze eğitim gören üniversite öğrencilerinden 2 doz aşı olmayanlar için istenen PCR testi zorunluluğu iptal edildi. Eskişehir Valiliğince internet sitesinden yapılan açıklamada, yüz yüze eğitim gören üniversite öğrencilerinin yanı sıra okullara girmek isteyen öğrenci velilerinden ve yurtlarda görevli tüm personelden 2 doz Covid-19 aşısı olmayanlar için istenen negatif sonuçlu PCR testi zorunluluğunun iptal edildiği duyuruldu.
***
Aşı yapılacak nüfus alt sınırının 12 yaşa indirilmesi, 3. doza rağmen halen günlük 1 milyon doza ulaşabilmiş değiliz. Hafta sonları 300 binlere kadar geriliyoruz. Sağlık Bakanlığı hızlı ve etkin aşılama için herhangi bir çaba göstermiyor, aşılama kendi ritminde devam ediyor.
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘’5 Ekim saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 332 bin 665 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 54 milyon 214 bin 776 birinci doz, 45 milyon 454 bin 130 ikinci doz, 10 milyon 586 bin 681 üçüncü doz aşı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %87,3, ikinci doz ortalaması %73, 2 oldu. Covid-19’a karşı ikinci doz aşı oranı ISPARTA’DA da %75’i geçti. Böylece MAVİ il sayımız 23’e ulaştı.’’
Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı % 64.8, ikinci doz ise % 54.3 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eştisizik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde istatistik krtik bir konuda 2 doz Sinovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özellikle yaşlı nüfusun 3. doz aşılanması konusunda ciddi sorunlar olduğunu sahadan elde ettiğimiz verilerle söyleyebiliriz.
***
ABD’de Kaiser Permanente Southern California Department of Research and Evaluation uzmanları, Pfizer-BioNTech’in Covid-19 aşısına dair gerçek hayat verilerini inceledi. Ek doza ne zaman ihtiyaç olduğuna dair yürütülen çalışmalarla ilgili verilere göre BioNTech’in koronavirüs aşısının etkinliği 2. dozdan 6 ay sonra % 88’den % 47’ye düşüyor. 14 Aralık 2020 ve 8 Ağustos 2021 tarihlerine dair yaklaşık 3,4 milyon kişiye ait verileri kapsayan araştırma sonuçlarına göre aşı; ilk ay enfeksiyona karşı %88, hastaneye yatışlara karşı da %90 etkili oldu. 6 ay sonra ise enfeksiyona karşı etkinliği %47’ye düştü. Delta varyantına karşı aşının etkinliği birinci aydan sonra %93 olurken dört ayın ardından %53’e geriledi. Aşının etkinlik oranı diğer koronavirüs varyantları karşısında ise %97’den %67’ye geriledi.
***
Covid-19 vakaları düşüş eğilimine girse de halen yüksek hızda devam ediyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 236 milyon 572 bine yaklaşırken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 4 milyon 830 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı düşmeye devam ediyor, dün itibarıyla yaklaşık 18 milyon 39 bine geriledi. Düşme eğilimi de olsa hala yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 411 bin 114 kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 487 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. ABD zirvedeki yerini koruyor. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (94.8 bin), İngiltere (33.9 bin), Türkiye (29.8 bin), Rusya (25.1 bin), Brezilya (20.5 bin), Hindistan (19.4 bin), Romanya (15 bin) ve İran (13.2 bin).
***
Güney Afrika Cumhuriyeti’ndeki Stellenbosch Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, Covid-19’un bazı semptomlarının niçin haftalarca geçmediğine dair çarpıcı bir veriye ulaştı. Araştırmaya göre, ‘uzun Covid’ olarak bilinen ve hastalık atlatılsa da uzun zaman boyunca geçmeyen semptomlar, hastaların vücudundaki ‘mikro pıhtı’lardan kaynaklanıyor olabilir.
***
Avrupa Birliği’nin (AB) ilaç düzenleyicisi Avrupa İlaç Ajansı (EMA), yeni tip Koronavirüs (Covid-19) hastalığının tedavisi için geliştirilen “Regkirona” adlı ilacın AB’de kullanımına ilişkin başvuruyu değerlendirmeye başladı. EMA’dan yapılan açıklamada, başvurunun “regdanvimab” içerikli ilacı geliştiren Güney Kore merkezli Celltrion firmasına ait “Celltrion Healthcare Hungary Kft” tarafından yapıldığı belirtildi. Monoklonal antikor olarak bilinen ilacın ilave oksijen tedavisine ihtiyaç duymayan ancak durumu ağırlaşma riski bulunan yetişkin Covid-19 hastaları için geliştirildiği bildirildi.
***
Çin’in Wuhan şehrindeki laboratuvarlarda 2019’un ikinci yarısında, ilk Covid-19 vakası bildirilmeden aylar önce, PCR testi ekipmanı alımının büyük ölçüde arttığına dair yeni yayınlanan rapor, corona virüsünün çok daha önce yayıldığının göstergesi olarak yorumlandı. 2018’de PCR ekipmanlarına 36,7 milyon yuan harcayan Çin’in 2019’da harcadığı miktar 67,7 milyon yuan. ‘Anormal, kaydadeğer ve önemli olarak nitelendirilen yüksek sayıdaki satın almaların çoğunun dört kurumdan yapıldığı belirtildi: Wuhan’daki The People’s Liberation Army Airborne Army Hospital, Wuhan Viroloji Enstitüsü, Wuhan Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ve Hubei eyaleti Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi. John Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi’nden Dr. Amesh Adalja da araştırmada elde edilen sonuca ihtiyatlı yaklaşılması gerektiğini belirterek test alımındaki artışın arkasında yatan spesifik nedenin bilinmediğine dikkat çekti. Dr. Adalja PCR testinin pandemiden önce de patojen tespit etmek için kullanılan bir yöntem olduğunu anımsattı.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 08.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
