PANDEMİ BİTMEDİ (11 Aralık 2021)

Türk Tabipleri Birliği (TTB), Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü’nde COVID-19 pandemisi döneminde gerçekleşen 200 bini aşkın fazladan ölüm ve yaşanan sağlık hakkı ihlalleri nedeniyle Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ile Cumhurbaşkanlığı Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu üyeleri hakkında suç duyurusunda bulundu. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapılan suç duyurusunda; kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamanın “sosyal devlet”in en temel ilkesi olduğu belirtildi. Uluslararası hukuk ve Anayasa’daki ilgili maddelere atıf yapılan suç duyurusu metninde, “sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu donanımlarının sağlanmaması, zorla çalıştırma, aşılamanın bilimsel gereklere uygun yapılmaması, şeffaflıktan yoksunluk”  gibi uygulamalar sıralandı. Suç duyurusunun ardından kurum temsilcileri tarafından Ankara Adliyesi önünde bir de basın açıklaması yapılmak istendi fakat polis, “valiliğe başvuruda bulunulmamasını” gerekçe göstererek açıklamayı engelledi. TTB Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, polis amirlerinin bu tavrına Dünya İnsan Hakları Günü’nde olduklarını hatırlatarak “Bu günde bir hak ihlaline yol açmanız, hem suç hem de utanç verici” yanıtı verdi.

***

Dünya Sağlık Örgütü Sözcüsü Margaret Harris, Covid-19 vakalarının yüzde 65’nin Avrupa bölgesinden rapor edildiğini belirterek, “Avrupa çok şiddetli, çok zor bir salgının ortasında ve büyük çoğunluğu delta (varyantı)” dedi. Salgının merkezinin hala Avrupa olduğuna işaret eden Harris, dünya genelindeki Kovid-19 vakalarının yüzde 65’nin Avrupa’dan geldiğini belirtti. Harris, “Avrupa çok şiddetli, çok zor bir salgının ortasında ve büyük çoğunluğu delta (varyantı). Uzun zamandır dediğimiz, halk sağlığı ve sosyal önlemleri güçlendirin, aşılarınızı hızlandırın. Çünkü, tüm bu önlemler hem Delta’yı hem de Omicron’u durduracak.” dedi. Harris, toplu buluşmalardan kaçınılması, kalabalıklara girilmemesi, maske takılması ve el hijyenine önem verilmesi çağrısını yineledi.

***

CNN’in ABD’deki ekibinden Miguel Marquez ve Holly Yan, Michigan, Lansing’deki Sparrow hastanesine girdi ve artan vakalar ile sağlık çalışanlarını gözlemledi. Ekibin hikayesi şöyle:  Bu hastanedeki Covid-19 hastaları ‘daha önce hiç ölmediğimiz bir oranda’ ölüyor ve bu sağlık çalışanlarını çok etkiliyor Hemşire Katie Sefton, Covid-19’un bu kadar kötüye gidebileceğini hiç düşünmemişti -özellikle pandeminin bu kadar geç bir aşamasında.  Michigan, Lansing’deki Sparrow Hastanesi müdür yardımcısı Sefton, “Gerçekten (hepimizin) aşı olacağımızı ve her şeyin normale döneceğini umuyordum” dedi. Ancak bu hafta Michigan’da her zamankinden daha fazla hasta Covid-19 nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Michigan Health & Hospital Association’a göre, Covid-19 hastaneye yatışları geçen ay %88 arttı.

***

***

Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 18 bin 561 kişi, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 176 kişi. Toplam vaka sayısı 9 milyonu geçti, toplam can kaybı ise 78 bin 778 kişiye yükseldi. Ne yazık ki Ağustos sonu başlayan pik henüz kontrol altına alınabilmiş değil. Günlük test sayısı 347 binin üzerinde. Aktif hasta sayısı, 355 bine indi, bir miktar düşüş gözlense de aktif hasta sayısı hala yüksek hızda devam ediyor. Mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.

***

Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘10 Aralık saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 138 bin 702 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar 56 milyon 494 bin 740 birinci doz, 50 milyon 871 bin 127 bin ikinci doz ve 12 bin 580 bin 728 üçüncü doz aşı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %91.0, ikinci doz ortalaması %82 oldu.’’

Sağlık Bakanlığı resmi istatistiklerine göre ikinci dozdaki %80 hedefine de ulaştı, salgın devam ediyor. Neden?  Bakanlık ise 18 yaş ve üzeri verdikleri aşı istatistikleri ile toplumu kandırmaya devam ediyor. Oysa biliniyor ki bu istatistik tüm nüfusa göre verilmeli. Dahası mülteciler de bu nüfusa dahil edilmeli. Aşılama çok yavaş seyrettiği için 2 doz Sinovac olanların 3. dozu ve tüm aşılanlar için hatırlatma dozu da devreye girmiş oldu. Bunları dikkate aldığımızda nüfus içinde bağışıklığını tamamlayanların çok düşük olduğunu söyleyebiliriz. Zaten Ağustos sonundan beri devam eden yüksek vaka ve ölüm hızı da bu gerçekle bizi karşılaştırıyor. Düşük aşı ve salgın önlemlerinde Sağlık Bakanlığı’nın tetiklediği rehavet can kayıplarının temel sorumlusu. Zaten çok bulaşıcı olma Delta varyantını kontrol altına alamayan Türkiye daha da Omicron varyantı ile tanışınca ne yapacak? Aşı konusunda tereddüt edenleri ikna etme konusunda yetersiz çalışmalarına devam edece? Aşı karşıtlarının mitinglerine sessiz mi kalacak? Birinci basamağı güçlendirme, istihdamı genişletme, aşı çalışmalarının izlenmesi, filyasyon vb. çalışmalardaki yetersizliklerle ilgili adım dahi atmayacak mı? Sorular artırılabilir. İşçilerin, ezilenlerin, ötekileştirilenlerin, yoksulların yaşam hakkını tehdit etmeye devam edecek. Sosyal cinayetler sosyal kırıma dönecek. Bu sürecek ancak toplumsal muhalif güçlerin küresel dayanışması ile aşılabilir.

***

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Toplumsal bağışıklık için çocukları aşılamalıyız. “Toplumun yüzde 80’ini aşıyla bağışık hale getiremedikçe bu salgını bitiremeyiz. Toplumun yüzde 20’si çocuk. Eğer çocukları aşılamazsak yetişkinlerin tamamını aşılamamız lazım. Çocuklarda da sayı arttıkça yoğun bakıma yatma, hayatını kaybetme sayıları artıyor. Türkiye çocuklar için aşı kararı alırsa aileler de bu karara uymalı. Şu an 5-11 yaş grubu, 5 yaşında altındakiler için de Faz 3 çalışması devam ediyor. Bunun sonucu olumlu çıkarsa bu yaş grubuna da aşılama önerilecek. Sağlık Bakanlığı ne karar verirse ailelerin mümkün olduğu kadar çocukları aşılatmaları lazım.”

***

Hollanda’da Covid-19 karşı mücadelede 5 ila 11 yaş arasındaki çocuklara aşı yapılmasına onay çıktı. Ebeveynlerinin uygun görmesi halinde söz konusu yaş grubundaki çocuklara BioNTech/Pfizer’in daha hafif dozlu aşısının uygulanacağı kaydedildi. Çocukların aşılanmasına ocak 2022’nin ortasında başlanacağı ve özel durumlar dışında 8 hafta arayla iki doz olarak uygulanacağı bildirildi.

***

Covid-19 vakaları artış eğilimini sürdürüyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 269 milyon 500 bine yaklaşırken  Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 311 bini geçti. Aktif hasta sayısı 21 milyon 861 bini geçti. Yükselen aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.

Küresel düzeyde son 24 saatte 615 bin 516 kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 870 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (136.8 bin), Almanya (60 bin), İngiltere (58.2 bin), Rusya (30.9 bin), Polonya (25 bin), İtalya (20.5 bin) Güney Afrika (19 bin), Türkiye (18.6 bin), Hollanda (17.5 bin), İspanya (17 bin), Belçika (16 bin), Vietnam (14.8 bin), Çekya (14.2 bin) ve Ukrayna (11.3 bin).

***

İngiltere’de son 24 saatte 58 bin 194 vakanın tespit edilmesiyle Ocak ayından bu yana en yüksek günlük vaka sayısı kayıtlara geçti. Ülke genelinde Omicron mutasyonuna yakalananların sayısı bin 265’e yükseldi.

***

İsrail, Koronavirüs’ün Omicron varyantı karşısında sınırlarının 10 gün daha kapalı kalmasına karar verdi. Kısıtlamalar çerçevesinde, ülkeye giden tüm İsrail vatandaşlarının negatif PCR testi alana kadar kendilerini izole etmeleri gerekiyor. Yüksek riskli ülkelerden gelenler, devletin ayarladığı karantina tesislerinde kalıyor.

***

Salgının başından beri ortaya çıkan tablada corona virüsünün fazla kilolu bireyleri hedef aldığı görülüyor. Fazla kilolu veya obez kişilerin Covid-19’u ağır geçirme ve hayatını kaybetme olasılığı daha yüksek. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) verilerine göre obezite, hastaneye yatış riskini üç kat artırabiliyor. Stanford Üniversitesi’nin henüz akran değerlendirmesinden geçirilmemiş araştırmasına göre corona virüsü vücuttaki yağ dokularına ve yağdaki belirli bağışıklı hücrelerine saldırdığını ortaya koydu. Virüs yağ dokuları ve hücrelerini enfekte ederek vücudun savunma mekanizmasına zarar veriyor. Yağ hücrelerinin enfekte olması bir iltihaplanma (enflamasyon) dalgası yaratarak kalp, akciğer gibi organlara zarar veriyor. Öyle ki zaman zaman iltihaplanma, tetikleyicisi olan enfeksiyonun kendisinde daha çok zarar verebiliyor. Araştırmada yağ dokusu ne kadar fazlaysa iltihaplanmaın o kadar kötü olduğu görüldü. Obez ve fazla kilolu insanlarda yağ daha fazla olduğundan vücudundaki yağ hücreleri corona virüsüne çoğalmak için ya da iltihaplanmaya neden olmak için daha fazla imkan sağlıyor olabilir. Araştırmayı değerlendiren John Hopkins Üniversitesi’nden kardiyoloji uzmanı Dr. David ideal kilosu 70 olan birinin 110 kilo olduğunda virüse çoğalabileceği, zararlı bağışıklık tepkisi tetikleyebileceği bir alan sağladığını söylerek “Gerçekten obezseniz yağ vücudunuzdaki en büyük organdır. Virüs bu dokuyu enfekte ederek oraya yerleşebilir” dedi.

Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.