Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Bugün 10’dan fazla kişi aradı. Kendilerinde veya ailelerinden birinde COVID 19 pozitif çıkmış. Diğer aile üyelerine, bir kısmında semptom olmasına rağmen, aşılı oldukları için temaslı sayılmamaları gibi gerekçelerle test yapılmamış. Eski kriterler olsa, 1 yerine 5 vaka saptanabilirdi” dedi. Ceyhan da sosyal medya hesabından “Önlemleri tamamen kaldırmak için uygun zaman mı?” diye sorarak bazı paylaşımlar yaptı. Mesajlarında dünyadan örnekler veren Ceyhan, şunları belirtti:
Düşüşe geçse de pandemi hala devam ediyor. Omicron varyantının yarattığı patlama ile küresel düzeyde toplam vaka sayısı 504 milyona, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 6 milyon 220 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı 43 milyon 434 bin civarında.
Dünya genelinde yeni vaka sayısı azalış eğilimini devam ettirdi. Son yedi günün ortalama vaka sayısı 1 milyonun, ölüm sayısı 3 binin altına indi. Bununla birlikte hala Asya ve Avrupa kıtasında vaka sayısı hala yüksek seyrediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 700 bin civarında, Covid-19’a bağlı ölüm sayısı ise 2 bin 238 kişi. Ülkelere göre vaka sayısı şöyle: Güney Kore (125.8 bin), Fransa (125.4 bin), Almanya (88.2 bin), İtalya (61.6 bin), Japonya (55.3 bin), Avustralya (46 bin), ABD (40 bin), Tayland (20.3 bin) ve Vietnam (20.1 bin).
Türkiye’de ise vaka sayısındaki düşüş eğilimi devam etti. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 4 bin 425 kişiye Covid-19 tanısı kondu. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 18 kişi. Toplam vaka sayısı 15 milyona yaklaştı, haftaya 15 milyonlu istatisitikler paylaşmaya başlarız. Toplam can kaybı ise 98 bin 532 kişiye yükseldi. Test yaptırma konusunda gevşemeler, test sayısına yansıdı. Günlük PCR testi sayısı 172 bine indi. Vaka sayısında azalma aktif hasta sayısına da yansıdı. Resmi istatistiklere göre 170 binin altına indi.
***
Bakan Koca 29 Ocak’daki bir konuşmasında yine rahatlatıcı mesajlar vermiş, “Artan vaka sayılarının sizi ürkütmemesini sağlık bakanınız olarak en yüksek sesle söylüyorum. Endişe etmeyiniz, hastalık eski günlerindeki gücünde değil” demişti. 29 Ocak’taki bu konuşmadan 14 Nisan’a kadar resmi rakamlara göre toplam 11 bin 643 kişi Covid-19 nedeniyle öldü. Takvimi 1 Ocak’tan itibaren başlatırsak, ölenlerin toplam sayısı 16 bin 153.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın önümüzdeki haftaki bilim kurulu toplantısında, özellikle okullarda maskeyle ilgili yeni kararların çıkabileceğini açıklamasına uzmanlar temkinli yaklaştı: “Risk grubundakileri korumak için ne yapılacak?”Bilim kurulunun 2 Mart’taki toplantısından günler önce yine Koca, önlemlerin gevşetileceğine dair sinyal vermişti.
Bilim kurulunda önlemlerin gevşetilmesi çok tartışılsa da siyasi iradenin dediği olmuş ve yeni dönem ilan edilmişti. Açık alanlar ile sosyal mesafenin uygulanabildiği ve uygun havalandırma koşullarının bulunduğu kapalı yerlerde maske kullanma zorunluluğu kaldırılmıştı. Okul, hastane, sinema, tiyatro gibi kişiler arasında gerekli sosyal mesafenin sağlanamadığı kapalı yerler ile otobüs, minibüs, servis, tren, metro, vapur, uçak gibi her türlü toplu ulaşım araçlarında maske kullanma zorunluluğu devam etmişti. AVM, tiyatro, halı saha gibi belirli alanlara girecek veya otobüs, tren, uçak gibi toplu ulaşım araçlarını kullanacak kişilerin HES kodu sorgulanmaması kararlaştırılmıştı. Uçak yolculuğu öncesi PCR testi gerekliliği kaldırılmıştı. Uzmanlar pandemi devam ederken önlemlerin gevşetilmesi erken bulmuştu.
***
Göğüs hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Haluk Çalışır, ölen insanlara işaret ederek “Ailelerine sormak lazım endişeye gerek var mı yok mu” diye sordu. Okullarla evler arasında hastalıklar dolaşıyor. Türkiye’de 12 yaşın altına henüz Covid-19 aşısı uygulanmıyor. Çocuklar okuldan evlerine, evlerinden de okula hastalıkları taşıyor. Evdeki riskli gruba (yaşlı, kanser tedavisi gören, bağışıklık sistemi baskılanan, diyabet hastası ve obeziteli bireyler gibi) Covid-19’u bulaştırabiliyorlar. Çalışır, “Risk grubundakiler için hayat, sayın bakanın söylediği gibi seyretmiyor. Toplum olarak onları gözden çıkaracak mıyız” diye sordu. Okullarda maskelerin kaldırılmasının doğru bir adım olmayacağını belirten Çalışır, şunları dedi: “Maskeleri kaldıran ülkeler oldu ama hastalık düşmüşken tekrar tırmanmaya başladı. Kapalı ortamlarda maske takılmasına devam edilmeli. Aşılanma, maske kullanımı ve havalandırma hastalıktan korunmada önemini koruyor. Omicronla birlikte kapalı ve kalabalık ortam cerrahi maskeler korumaya yetmiyor, N95-FFP2 maskelerinin takılması gerekiyor. Bunların günde 2-3 kez değişirilmesi gerekmiyor. Birkaç kez kullanılabiliyor. Bir ortamın havalandırmasının uygun olup olmadığını uygun cihazlarla ölçmeden söyleyemezsiniz. Bunun için şimdiye kadar hiçbir adım atılmadı maalesef.”
***
Sağlık Bakanlığı verilerine göre tam aşılıların oranı 18 yaşın üstündeki nüfusta yüzde 63. Takviye aşı olanların oranı yüzde 43.3. Risk grubundakilerin büyük bölümü, ilk gelen inaktif aşı Sinovac’la aşılandı. Sinovac yeni varyantlara karşı etkili değil. Koruma süresi geçti. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuğrul Erbaydar bu koşullarda topluma ‘Pandemi bitti, problem yok!’ mesajının verilmesini eleştirdi. ‘Riskin gerçekçi değerlendirilmesi’ gerektiğini söyleyen profesör, şunları dedi: “Özellikle aşısızlar, eksik aşılılar ya da sadece inaktif aşıyla aşılanmış kişiler için risk düzeyinin mutlaka tanımlanması lazım. Pembe tablo çizmek için ‘Çok şükür pandemiyi atlattık’ açıklamaları yapılması aşılamanın durmasına yol açar. Evet Omicron bugün için büyük bir risk oluşturmuyor. Ama sonrası için virüsle sözleşmemiz yok. Bütün yatırımımızı ve öngörülerimizi sadece iyi senaryoya göre yapıyoruz.”
Aşılar ya da enfeksiyonu geçirerek gelişen bağışıklıktan kaçabilen, ağır enfeksiyon yapan yeni varyantların da gelebileceğini hatırlatan Erbaydar, orta ve kötü durum senaryolarına hazırlıklı olmak gerektiğini söyledi: “Mutasyonlar şansa bağlıdır. Hangi senaryoların yaşanacağını bugünden bilemeyiz. Maskelerin kapalı ve iyi havalandırılmayan alanlarda, özellikle uzun süre aynı havanın solunduğu toplu taşıma araçlarında hala gerekli olduğunu düşünüyorum. İnsanlara kapalı alanlarda maske takmalarını tavsiye etmek ne ekonomiyi ne toplum psikolojisini ne de eğitimi aksatır. Hepimiz pandemi sürecinin bitmesini istiyoruz. Ama bitmediğini göre, bitmiş gibi davranmak yerine farkındalığı sürdürmek lazım.”
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
