Ankara İl Sağlık Müdürü Zülfikar Akelma, 2021 yılında Ankara’da Covid-19 nedeniyle 12 hamilenin hayatını kaybettiğini belirterek, “İçimizi yakan durumlar bunlar. Bu anneler, genç anneler. Hepsi aşısız grup. Mutlaka hamilelerin aşı olması gerekir. Gebelerin aşı olmasının bebeğine herhangi bir zararı yok” dedi.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 28 bin 118 kişi ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 262 kişi. Toplam vaka sayısı 6 milyon 767 binin üzerine çıkarken toplam can kaybı ise 60 bin 903 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 343 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı azalmaya devam ederek 450 binin altına indi, 443 bin 415 aktif hastaya sahibiz. Azalmakla birlikte mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
COVID-19 vaka sayısının en yüksek olduğu iller, Rize, Elazığ ve Trabzon. Vakaların önceki haftaya göre en çok artan iller arasında Kilis, Erzincan, Malatya ilk üç sırada. İstanbul ve Ankara’da da vaka sayıları artarken İzmir’de küçük bir düşüş var. Yeni vaka yoğunluğunun en yüksek olduğu il ise 488 ile Rize olmaya devam ediyor.
İstanbul ve Ankara’da da vaka sayıları artarken İzmir’de küçük bir düşüş var. vaka yoğunluğu bir önceki haftaya göre en çok artan 10 il şöyle: Kilis, Erzincan, Malatya, Karabük, Kastamonu, Erzurum, Adıyaman, Kayseri, Tokat, Sinop.
28 Temmuz’dan itibaren 20 binin üzerinde seyreden günlük vaka sayıları, ay sonuna doğru inişe geçtikten sonra 31 Ağustos’tan itibaren yeniden 20 binin üzerine çıktı. 19 Ağustos’tan bu yana Covid kaynaklı can kaybı da 200’lerin üzerinde seyrediyor.
***
Aksaray İl Sağlık Müdürü Kerim Yeşildağ, pandemide kentte dördüncü dalgının yaşandığını belirterek, ”Aksaray’da 4’üncü dalganın içindeyiz ve vakalarımız artarak devam ediyor. Türkiye’deki son verilere göre nüfusa oranla en fazla vaka sayılarında 3’üncü iliz. Delta varyantıyla Delta plus varyantı çok şiddetli ve agresif ilerliyor” dedi.
***
İzmir’de koronavirüs nedeniyle 43 sınıfta eğitime ara verildi. Yüz yüze eğitimin başlaması ile birlikte okullarda yaşanan eksikliklere paralel olarak karantina haberleri de artmaya devam ediyor. İzmir’in Karşıyaka ilçesinde bulunan Karşıyaka Lisesi, Karşıyaka Ortaokulu ve Fevzipaşa Ortaokulu olmak üzere üç okulda bazı sınıfların karantinaya alındığı öğrenildi. Daha önce de söz konusu okullarda yaşanan eksiklikler gündeme gelirken, karantinaya alınan okullardaki öğrenciler ve veliler tedirgin. Karantinaya alınan sınıf dışında birer vaka görülen ve temaslı olan ancak kapatılmayan en az iki sınıf olduğunu belirten öğrenci, “1500 kişilik okul içerisindeyiz ve dip dibe eğitim görüyoruz. İki korona vakası çıkmadığı sürece sıkıntı olmayacağını söylüyorlar ancak hepimiz temaslıyız. Son sınıf öğrencisiyim hem dershaneden, hem de derslerden geri kalma durumum var. Bu bize haliyle kötü hissettiriyor. Ek olarak ailelerimizde çok fazla kronik rahatsızlığı olan insan var. Evlerimizde yaşlılar var. Bunun korkusunu da yaşıyoruz. Tedirginiz” diye konuştu. Sınıfındaki bir arkadaşında pozitif vaka tespit edilen diğer bir öğrenci ise karantinaya alınmayı beklediklerini söyledi. Eğitim Sen 2 No’lu Şube Başkanı Veysel Beyazadam ise sendika olarak en başından beri özellikle yüz yüze eğitimin olması gerektiğini ve bunun vazgeçilmez olduğunu ifade ettiklerini ancak yüz yüze eğitim sürecinde bakanlığın üzerine düşen sorumluluklarını yerine getirmediğini söyledi.
***
‘Yüz yüze’ eğitimde sınıf mevcudiyetlerinin azaltılması için, çift ‘tedrisat’ yapılan okul sayısının arttırılması ve hafta sonu eğitimi masada… Karar alma yetkisi ise il milli eğitim müdürlüklerinde olacak..
***
Aşı yapılacak nüfus alt sınırının 12 yaşa indirilmesi, 3. doza rağmen halen günlük 1 milyon doza ulaşabilmiş değiliz. Sağlık Bakanlığı hızlı ve etkin aşılama için herhangi bir çaba göstermiyor, aşılama kendi ritminde devam ediyor.
16 Eylül saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 494 bin 127 doz aşı uygulandı.
Türkiye’de bugüne kadar, 52 milyon 315 bin 108 birinci doz, 41 milyon 435 bin 326 ikinci doz, 9 milyon 696 bin 724 üçüncü doz aşı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması % 84.3, ikinci doz ortalaması % 66.8 oldu.
Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı % 62.6, ikinci doz ise % 49.6 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eştisizik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde istatistik krtik bir konuda 2 doz Sinovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özellikle yaşlı nüfusun 3. doz aşılanması konusunda ciddi sorunlar olduğunu sahadan elde ettiğimiz verilerle söyleyebiliriz.
***
İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde sağlık çalışanlarına üçüncü doz aşı sonrası yapılan antikor çalışması sonucu Sinovac ve BioNtech aşıları arasında büyük fark olduğu tespit edildi. iki doz CoronaVac (Sinovac) aşısı olan sağlık çalışanlarının antikor seviyelerinin dört ay sonra düştüğünü belirten DEÜ rektörü Prof Dr. Hotar buna karşılık yüzde 89’unda halen yeterli düzeyde olduğunun tespit edildiğine işaret etti. Üçüncü dozun ardından antikor seviyelerinde yüksek artışlar saptandığını ifade eden rektör şu bilgileri paylaştı: “Üçüncü doz aşı sonrası gerek CoronaVac gerekse BioNTech sonrası sağlık çalışanlarının yüzde 100’ünde antikor düzeyinin arttığı ve yeterli düzeye eriştiği saptandı. Sağlık personelimizden üçüncü doz aşısını CoronaVac olarak yaptıranlarda aşıdan en az yedi gün sonra antikor düzeyinin 7,5 kat, BioNtech olanlarda ise 106 kat arttığı tespit edildi. Katılımcılardan üçüncü doz aşısı BioNtech olanlar değerlendirildiğinde antikor düzeylerinin zaman içinde düştüğü ancak halen var olan antikor düzeylerinin yeterli olduğu saptandı. Aşıdan sonra yüzde 100 artıp belli bir süreden sonra düştüğü ama halen yeterli düzeyi koruduğu görüldü. İki doz aşı yaptıranların yüzde dördü hastalığa yakalandı. Üçüncü doz aşı yaptıran 293 kişiden sadece bir kişi hastalığa yakalandı. Ama hepsi hafif semptomlarla atlattı.”
DEÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Kılıç da sonucu ilk açıklayan kurumlardan biri olduklarını söyleyerek “Bu çalışma ‘2 doz Sinovac aşılarının hiçbir etkisi yok’ görüşünün doğru olmadığını gösteriyor. ‘Daha önce yapılan aşıların bir yararı yok sayılır’ görüşü de yanlış. Bu spekülasyonu yok etmiş olduk. Şu an 2 ayda bir izliyoruz. Hastalığa yakalananları izliyoruz. Yaklaşık 300 kişide 1 kişi hastalığa yakalandı. Hastalığa yakalanmaktan koruduğunu gösteriyor” dedi.
***
Türk TORAKS Derneği üyeleri, inaktif aşı CoronaVac’ın etkilerine dair geniş katılımlı iki çalışmaya imza attı. Anket şeklinde gerçekleştirilen araştırmalar sağlık çalışanları (S-crnvac) ve sağlık çalışanları ve sağlık çalışanları yakınları (Ascovid) olarak iki farklı grupta gerçekleştirildi. Çalışmanın sonuçlarına göre CoronaVac aşısının yan etkileri büyük ölçüde aşı yerinde kızarıklık, ağrı gibi ve 24 saat içinde görülen hafif etkiler ve güvenli. 2 bin 13 kişinin katıldığı Ascovid araştırmasında ise CoronaVac ile aşılanma ile katılımcılardaki Covid-19 oranı yüzde 4 oranında azalırken, hastaneye yatış oranlarının ise yüzde 5.5 azaldığı görüldü.
***
Covid-19) salgınından en çok etkilenen ülkelerden İtalya’da hükümet, tüm çalışanlara aşı olma ve sağlık kartı zorunluluğu getirme kararı aldı. İtalya Başbakanı Mario Draghi hükümetinin aldığı yeni karar kapsamında, geçerli bir sağlık kartı ibraz etmeyenler ücretsiz olarak işten uzaklaştırılabilecek ancak işten çıkarılamayacak. Yeni önlemlerin 15 Ekim’de yürürlüğe girmesi bekleniyor. İtalya’da daha önce sağlık çalışanları, bakımevi personeli ve eczacılar için aşılama zorunlu hale getirilmişti. Yetkililer, bugün itibariyle 728 doktorun aşı yaptırmadığı için açığa alındığını bildirdi. Açığa alınan hemşire veya bakımevi personelinin sayısına ilişkin bir açıklama yapılmadı. Fransa’da da sağlık çalışanları için aşılama zorunlu hale getirilmiş, dün yürürlüğe giren kural kapsamında yaklaşık 3 bin sağlık çalışanı Covid-19’a karşı aşılanmadığı için işten uzaklaştırılmıştı.
***
Çin Ulusal Sağlık Komisyonu yetkililerinin yaptığı açıklamada, dünyanın en kalabalık ülkesi Çin’de iki doz Covid-19 aşısı uygulananların sayısının 1 milyarı geçtiği bildirildi. Çin Ulusal Sağlık Komisyonu Sözcüsü Mi Feng, yaptığı açıklamada, Çin’de toplamda 2 milyar 160 milyondan fazla Covid-19 aşısı yapıldığı ve 1 milyardan fazla kişiye iki doz Covid-19 aşısı uygulandığı bilgisini paylaştı. Güncel aşılama rakamlarına göre, 1,4 milyar nüfusa sahip ülkede aşılamaya uygun vatandaşların yaklaşık yüzde 72’si Covid-19 salgınına karşı iki doz aşısını yaptırdı.
***
Türkiye’de ise COVID-19 salgınının bağışıklama hizmetlerine etkisine ilişkin bilginin, toplum ve bilim çevresi ile paylaşılmadığını ifade eden TTB, “Pandemi nedeniyle kapatılan okullarda, 2020-2021 eğitim yılında 1. sınıflar aşılanamamıştır. Önceki benzer yaş gruplarının ne kadarının aşılanabildiği ise açık değildir” dedi. Temmuz 2020’de yapılan değişiklikle okul çocuklarına yapılan kızamık aşısı zamanının 48 aya çekildiği ve aile hekimlerine görev olarak verildiğini hatırlatan TTB, bu değişikliğin uygulamaya girmesi üzerinden geçen sürede, bu yıl anasınıfı ve ilkokul 1. sınıfta okuyacakların ne kadarının aşılandığının gözden geçirilmesini talep etti. “Kızamık için hastalığa duyarlı gruplar oluşmuş görünmektedir” diyen TTB, Türkiye’de kızamık 2. doz ile aşılama oranlarının, toplum bağışıklığı için önerilen düzeyin altında olduğunu vurguladı: “Kızamık için toplum bağışıklığı göstergeleri (yüzde 95 ve üstünde aşılama oranlarına erişilebilen il sayıları) 1. doz için 42; 2. doz için yalnızca 9’dur. Türkiye’de kızamık hastalığı endemik olarak varlığını sürdürmektedir.”
Polio ithali için riske dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizen TTB, “Polio için toplum bağışıklığı göstergeleri; DaBT-IPV 3.doz ile yüzde 95 ve 90 ve üstünde aşılama oranına erişilebilen il sayıları sırasıyla 66 ve 77’dir. Dışarıdan çocuk felcinin ülkeye giriş ve dolaşımını engelleyecek OPV aşılamasının 1 ve 2. dozlarında erişilebilen aşılama oranları bilinmemektedir” dedi. Çocuk Felci hastalığına karşı izleme ve tarama çalışmalarının güçlendirilmesinin önemine vurgu yapan TTB, göçmen topluluklarda 5 yaşından küçüklerin OPV ile aşılanması çağrısı yaptı.
***
İran, Johnson & Johnson’ın geliştirdiği tek dozluk Covid-19 aşısına kullanım izni verdi. İran’ın dini lideri Hamaney, daha önce ABD ve İngiliz aşılarını yasaklamıştı.
***
Covid-19 vakaları düşüş eğilimine girse de halen yüksek hızda devam ediyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 227 milyon 805 bine yaklaşırken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 4 milyon 683 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı 19 milyonun altında devam ediyor, dün itibarıyla yaklaşık 18 milyon 674 binden fazla aktif hasta sayısına sahibiz. Düşme eğilimi de olsa hala yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 574 bin 779 kişiye Covid-19 tanısı konurken 9 bin 262 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. ABD zirvedeki yerini koruyor. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (151.1 bin), Hindistan (34.6 bin), Brezilya (34.4 bin), Türkiye (28.1 bin), İngiltere (26.9 bin), Filipinler (21.3 bin), Rusya (19.6 bin), Malezya (18.8 bin), İran (18 bin), Tayland (13.9 bin), Meksika (13.2 bin), Almanya (11.9 bin) ve Vietnam (10.5 bin).
***
İngiltere’de Covid aşısı sonrası, regl düzeni değişimi veya daha ağır geçmesi gibi şikayetler konusunda kadınlara güvence verecek bir araştırma yapılması gerektiği dile getirildi.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 08.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
