Eski CHP Milletvekili Haluk Pekşen, 61 yaşında hayatını kaybetti. Pekşen’in ölümüne koronaya karşı geliştirilen aşıların neden olduğu iddia edilirken, çıkan haberlere yanıt Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol’dan geldi. Sorumlu hekimden aldığı bilgileri paylaşan Şenol, “Aşı ile hiç ilişkisi yok. Yemek borusuna kaçan balık kılçığı yemek borusunu yırtmış ve kalbin de içinde bulunduğu ana boşluk mediastene açılınca perikardit ve bu nedenle yoğun bakım ve sonrası talihsiz süreç…” ifadesini kullandı.
***
Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) en son yayımladığı haftalık Covid-19 raporunda 5-11 Eylül’de dünya genelinde Covid-19 vaka sayılarının bir önceki haftaya göre yüzde 28 düştüğü açıklandı. Aynı zaman aralığında Covid-19 kaynaklı can kayıpları da yüzde 22 azaldı. Son haftadaki vaka düşüşleriyle haftalık küresel Covid-19 vaka sayıları, Mart 2020’den bu yana en düşük seviyeyi gördü. DSÖ, küresel vakalardaki azalmanın ülkelerin test ve takip kapasitesini düşürmesinden kaynaklandığını açıklarken, ölümlerdeki azalmanın ise virüsün yeni varyantlarının daha az ölümcül etki göstermesine bağlıyor.
DSÖ Sözcüsü Margaret Harris, kış mevsiminin yaklaşmasıyla küresel Covid-19 vakalarındaki düşüş eğiliminin kırılma ihtimalini değerlendirdi. Covid-19’un mevsimsel bir virüs olmadığını vurgulayan Harris, “Bu virüs her sezonda insan vücuduna yayılabiliyor fakat havalar soğuyunca insanlar kapalı alanlarda daha fazla vakit geçirme eğiliminde oluyor. Bu yüzden kış aylarında virüsün bulaşma riski daha yüksek” ifadelerini kullandı. Harris, DSÖ’nün bu olası artışa karşı bir ön hazırlık planı olup olmadığı sorusunu ise “Salgının 32 aylık sürecinde edindiğimiz tecrübelere dayanarak olası bir vaka artışı durumunda ülkelerin yapması gereken şeylere dair kılavuz hazırladık” ifadeleriyle cevapladı.
DSÖ’nün hazırladığı kılavuzda 3 önemli maddeye dikkati çeken Harris, “Öncelikle virüs takibinin artırılması gerekiyor. Şu an birçok ülkenin azalttığı test sayılarının artması, kritik önem taşıyor. İkinci olarak da genom sıralaması kapasitesinin artması, Covid-19 varyantlarının özellikleri ve risk oranının anlaşılması için gerekli. Bir diğer madde ise her ülkenin, risk grubu dâhilindeki vatandaşlarının yüzde 100’ünü aşılaması” dedi. Harris, kış mevsiminde Covid-19 harici diğer salgın hastalıkların da arttığına dikkati çekerek, “Hastaneler en fazla yoğunluğunu bu dönemde yaşıyor. Havalar soğumaya başlarken hastanelerin kapasitesini artırmalıyız. Sağlık hizmetleri, iş gücü ve ekipmanlarını geliştirmek hayati önem taşımaktadır. Şu an bu tedbirleri almanın tam zamanı” değerlendirmesinde bulundu.
Pandemi 6. Dalgası pikini yaptı ve inişe geçti. Bu son dalgada Haziran 2022 itibari ile birçok yerde BA.4 ve BA.5 tarafından varyantı baskın hale geldi. Küresel düzeyde vaka sayısı ve ölümlerde azalma olsa da Asya kıtasında bazı ülkelerde kısmen azalma gösterse de yüksek vaka ve ölüm düzeyi hala devam ediyor. Pandemi boyunca toplam vaka sayısı 617 milyona dayanırken toplam ölüm sayısı ise 6 milyon 530 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı 14 milyona geriledi.
Son 24 saatte yeni vaka sayısı 290 bin civarında, Covid-19’a bağlı ise 591 kişi hayatını kaybetti. Yeni vaka sayısını yüksek olduğu ülkeler şu şekilde: Japonya (70 bin), Rusya (57 bin), Tayvan (40 bin) ve Güney Kore (23 bin).
Son 7 günün ortalama vaka sayısı Temmuzun son haftası ile birlikte düşüşe geçmişti. Bir önceki haftanın günlük vaka ortalaması 495 bin kişiye inmişti, düşüş eğilimi geçtiğimiz haftada devam ederek 443 bine geriledi.
Ölüm sayısında düşüş eğilimi devam etti, bir önceki haftanın günlük ölüm ortalaması 1,781 iken son bir haftada bu sayı 1,526 kişiye indi.
Küresel haftalık toplam vaka ve ölüm sayılarındaki değişim de şöyle:
| Bir önceki haftaya göre değişim | ||||
| Kıtalar | Son 7 gündeki vaka sayısı | Son 7 gündeki ölüm sayısı | Vaka sayısı | Ölüm sayısı |
| Dünya | 3,106,708 | 10,687 | –%10 | – %11 |
| Asya | 1,160,378 | 4,205 | + %6 | + %10 |
| Avrupa | 990,661 | 3,149 | – %10 | – %28 |
| Kuzey Amerika | 321,906 | 2,297 | – %36 | – %26 |
| Güney Amerika | 92,665 | 919 | – %20 | – %18 |
| Afrika | 7,637 | 41 | – %25 | – %31 |
Yukarıda tabloda görüldüğü gibi dünya genelinde geçtiğimiz hafta hem vaka sayısında (-%10) hem de ölüm sayısında (-%1) azalma eğilimi devam etti. Azalma Avrupa dışında tüm kıtalarda görüldü. Bununla birlikte Avrupa genelinde vaka sayısında %6, ölüm sayısında %10’luk artış gerçekleşti. Yine Asya kıtasında Rusya ve Tayvan’da vaka sayısında artış görüldü.
Dünya Sağlık Örgütü, Covid pandemisinin bitmeye yakın olduğunu açıklasa da virüs halen enfeksiyonu geçirmiş milyonlarca kişinin hayatını olumsuz etkiliyor. Bilim dünyası, şimdi de Covid sonrası etkilerle baş etmenin yollarını arıyor. DSÖ verilerine göre dünyada 612 milyon kişi Covid geçirdi ama bu sayının çok daha fazla olduğu düşünülüyor. Covid geçirenlerin ise yüzde 5 ila 15’inin, yani yaklaşık 30 ila 90 milyon kişinin, “Uzamış Covid” ile başı dertte. Prof. Dr. Miquel Lozano, Avrupa’da bazı merkezlerde uzamış Covid tedavisi için ‘kanın temizlenmesi’ olarak bilinen plazma değişiminin denendiği klinik araştırmaların detaylarını anlattı.
Son yıllarda birçok hastalıkta uygulanan ‘terapötik plazma değişimi’ ile hasta kanı plazma ve diğer bileşenlerine ayrılıyor ve hastalık etkenlerinin yoğun olduğu plazma kısmının yerine, albümin gibi tedavi edici proteinler konarak hastanın kanının değiştirilmesi sağlanıyor.
Bu tedavi yönteminin Covid geçirdikten aylar sonra bile hala şikayetleri bitmeyen kimi hasta gruplarında etkili olabileceğini kaydeden Prof. Dr. Lorenzo, “Dünyada 610 milyondan fazla insan Covid pandemisinden etkilendi. Bunlar resmi rakamlar. Bu sayının çok daha yüksek olduğu düşünülüyor. Bu insanların yüzde 5 ila 15’i, hastalık geçtikten aylar sonra bile Covid’in etkilerini taşıyor. Buna ‘Long Term Covid’ yani uzun dönem Covid etkileri diyoruz. Uzamış Covid’de, hastalığın semptomları kişiden kişiye değişiyor. Çok yorgun hissetmek, beyin sisi dediğimiz mental sorunlar, pıhtılaşma problemleri aşırı bağışıklık yanıtı gibi pek çok formu var. Dolayısıyla uzun dönem Covid’de tek bir hastalık adı söyleyemiyoruz. Öncelikle bu hastalıkları tanımlamaya çalışıyoruz. Çünkü tedavi bulabilmek için sebeplerini de bulabilmemiz gerekiyor” dedi.
Not: Dünya Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
