Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Covid-19 salgınının Uluslararası Halk Sağlığı Acil Durumu (PHEIC) olarak nitelendirilmeye devam etmesi kararını aldı. DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Örgütün Cenevre merkezindeki basın toplantısında, Covid-19, maymun çiçeği ve kolera salgınları ile Etiyopya’nın Tigray bölgesindeki insani durumu değerlendirdi.
Acil Durum Komitesinin geçen hafta Covid-19’a ilişkin son durumu görüşmek üzere toplandığını belirten Ghebreyesus, “Komitenin görüşü, Covid-19’un PHEIC olarak devam etmesi yönündeydi. Ben de bu fikri onayladım.” dedi. Ghebreyesus, salgının küresel acil durum olmaktan çıkması için “güçlendirilmiş takip, genişletilmiş test kapasitesi, risk grubundakilerin aşılanması ve her ülkenin kendi hazırlık planını yapması” yönünde Komite’nin tavsiyelerde bulunduğunu aktardı.
Maymun çiçeği salgınının PHEIC olarak devam edip etmemesine dair de Acil Durum Komitesinin yarın toplanacağını duyuran Ghebreyesus, “Son 8 haftadır vakalarda üst üste düşüş gözlemlenmekte fakat tıpkı Covid-19’da olduğu gibi maymun çiçeğinde de riskler ve belirsizlikler sürüyor. Bazı ülkelerde ise bulaşıcılık oranı artıyor.” ifadesini kullandı.
Ghebreyesus, Etiyopya’nın Tigray eyaletinde sivilleri olumsuz etkileyen çatışmalara dair de “Dünyanın başka bir yerinde yaklaşık 2 yıldır, 6 milyon insanın kuşatma altında tutulduğu bir ortam yok. Bankacılık, akaryakıt, gıda, elektrik ve sağlık hizmetleri silah olarak kullanılıyor ve parası olan insanlar bile gıdaya erişemediği için aç kalıyor.” değerlendirmesinde bulundu. Bölgedeki sivillerin sağlık durumunun her geçen gün daha kötüye gittiğini vurgulayan Ghebreyesus, “Bu, 6 milyon insanın etkilendiği ve dünyanın yeterli oranda kulak vermediği bir sağlık krizidir. Medyaya ve uluslararası camiaya, bu krize yeterli ilgiyi gösterme çağrısında yapıyorum. Bölgede soykırımı önlemek için pencere daralıyor.” dedi.
***
ABD’de Boston Üniversitesi’ndeki bilim insanları laboratuvarda yaptıkları çalışmalarla farelerin yüzde 80’ini öldüren Omicron ve orijinal Wuhan türünü birleştirdikleri hibrit bir COVID-19 virüsü yarattı. COVID-19’un ne kadar ölümcül olabileceğini görmek isteyen araştırmacılar, bir çalışmada farelerin yüzde 80’ini öldüren Omicron ve orijinal Wuhan türünü birleştiren hibrit bir corona virüs yarattı.
Söz konusu olay, benzer uygulamaların pandemiyi başlatmış olabileceğine dair korkulara rağmen, virüs manipülasyonu araştırmalarının ne kadar tehlikeli olabileceğini ortaya koydu.
Birçok farklı araştırmacı, ABD’de yapılan çalışmaya tepki gösterdi. Çalışmayı eleştiren ve İsrail Hükümeti’nin önde gelen bilim insanlarından Prof. Dr. Shmuel Shapira, “Bu tip çalışmalar tamamen yasaklanmalı, ateşle oynuyorlar” ifadelerini kullandı.
Öte yandan, daha önce pandemiye neden olan yeni tip coronavirüsün bir laboratuvarda üretildiğine dair birçok teori ortaya atıldı. Çin’in Hubei eyaletine bağlı Wuhan’daki ilk vakalardan sadece birkaç kilometre uzakta bulunan bir Çin laboratuvarı, yarasalardaki corona virüsleri üzerinde benzer araştırmalar yaptı. Dünyanın en prestijli tıp dergilerinden biri olan The Lancet, COVID-19’un bir ABD laboratuvarından sızmış olabileceğini iddia etti. Pandeminin kökenlerine ilişkin iki yıllık bir soruşturmanın sonuçlarını yayınlayan derginin gerçeği ortaya çıkarmakla görevli ekibi, coronavirüsün Amerika’da ortaya çıkmış olabileceğinin ‘makul’ olduğunu söyledi.
Diğer taraftan, Rutgers Üniversitesi’nde kimyager olan Dr. Richard Ebright, Boston Üniversitesi’ndeki çalışmayı savunarak, “Araştırma, corona virüsün nasıl ilerleyeceğini görmek açısından oldukça önemlidir. Laboratuvarda üretilen farklı bir pandemiden kaçınmak istiyorsak, gelişmiş virüs araştırmalarının yapılması zorunludur” ifadelerini kullandı. Öte yandan, hakem değerlendirmesinden geçmeyen yeni araştırmada, Boston Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, insan hücrelerine bağlanan ve onları istila eden Omicron’un başak proteinini çıkardı. Başak proteinleri corona virüste her zaman mevcuttu, ancak zamanla daha da gelişti. Omicron’un başak proteininde onu oldukça bulaşıcı yapan onlarca mutasyon bulunuyor. Araştırmacılar, Omicron’un başak proteini, pandeminin başlangıcında Wuhan’da ilk ortaya çıkan orijinal türe bağladı. Ardından bilim insanları, orijinal Omicron varyantına kıyasla farelerin yeni hibrit varyantı nasıl karşıladığını inceledi.
Çalışmanın yazarları, “Farelerde, Omicron hafif, ölümcül olmayan enfeksiyona sebebiyet verirken, hibrit varyant yüzde 80 ölüm oranıyla ciddi hastalığa neden oldu” şeklinde yazdı.
Pandemi 6. Dalgası pikini yaptı ve inişe geçti. Bu son dalgada Haziran 2022 itibari ile birçok yerde BA.4 ve BA.5 tarafından varyantı baskın hale geldi. Küresel düzeyde vaka sayısı ve ölümlerde azalma olsa da Avrupa kıtasında bazı ülkelerde vaka sayısında artış gözlendi. Pandemi boyunca toplam vaka sayısı 631 milyon 514 binin, toplam ölüm sayısı ise 6 milyon 577 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı 14 milyon 610 bin civarında
Son 24 saatte yeni vaka sayısı 466 binin üzerinde, Covid-19’a bağlı ise 1,423 kişi hayatını kaybetti. Yeni vaka sayısını yüksek olduğu ülkeler şu şekilde: Almanya (117 bin), Fransa (63 bin), Tayvan (45 bin bin), Japonya (44 bin), İtalya (42 bin), ABD (32 bin) ve Güney Kore (29 bin).
Bilim insanları, bugüne kadar geliştirilen aşılara karşı en dayanıklı Covid-19 mutasyonunun tespit edildiğini açıkladı. Bir gecede Singapur’da vakaların iki kat artmasına sebep olan corona virüsünün ABD’de de görüldüğü açıklandı. Bilim insanları mutasyona uğrayan virüse XBB adını verdi. Önceki Covid-19 varyantlarından daha bulaşıcı olduğu tahmin edilirken bu virüsün öldürücülüğü ile ilgili bir araştırma ve sonuca ise henüz ulaşılmadı.
Bilim insanları virüsün mutasyona uğradığını ve antikorları engelleyen bölümlerinde büyük değişimler görüldüğünü de açıkladı. Johns Hopkins Üniversitesi’nde görevli Dr. Amesh Adalja, “Bu yeni varyant şu ana kadar ortaya çıkan ve aşılara karşı en dirençli varyant olabilir. Fakat şu an bu virüsün önceki virüslere göre ağır hastalık ve ölüm oranları henüz bilinmiyor” dedi. Bu varyantın görüldüğü Singapur’da resmi verilere göre her gün iki kişi Covid-19’dan yaşamını yitiriyor. Covid-19 XBB’nin, bağışıklığa karşı dirençli olduğu açıklanırken, “Singapur’da vakaların yüzde 54’ü XBB. Geçen hafta bu oran yüzde 22’ydi” yorumu yapıldı. Harvard Üniversitesi’nden Dr. William Hanage, “Dünyanın her yerinden yeni varyantlar geliyor fakat bu yüzden aşı olmamazlık yapmayın. Aşı, sizin gerçekten hastalanmanızı önleyen güzel bir yöntem. Aşı olmak hem hastalık riskinizi azaltıyor hem de bu sayede gelecek aylarda sağlık sistemine baskı da azalacaktır” dedi.
***
Türkiye 1 milyon doz Covid 19 İnaktif Aşı’yı Somali’ye hibe edecek. Hibenin Türk tarafından Somali tarafına yönelik bir dostluk ve iyi niyet jesti olarak gerçekleştirileceği kaydedildi. Aşının, inaktif aşı olduğu açıklandı ancak Türkiye tarafından satın alınan Sinovac mı, Türkiye tarafından üretilen Turkovac mı olduğu kararda yer almadı.
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, geçtiğimi günlerde SÖZCÜ’ye verdiği özel demeçte, Turkovac’ın Faz 3 testlerinin durdurulduğunu açıklamıştı. 30-40 bin düzeyinde olması gereken Faz 3 çalışmasının 1200’lerde kaldığı belirtiliyor.
Not: Dünya Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
