Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Omicron varyantının Delta’dan daha hızlı yayıldığını, aşılı ya da Covid-19’u daha önce geçirmiş kişileri hasta edebildiğini belirterek uyardı. Yılbaşı ve Noel kutlanmaları için toplanmalara da değinen direktör ‘daha fazla vaka, sağlık sitemine yük bindirmesi ve daha fazla ölüm’ anlamına gelebileceğinden insanlara etkinlik planlarını iptal etme çağrısı yaptı: “İptal edilmiş etkinlik iptal edilmiş hayattan iyidir.”
Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Direktörü Hans Kluge, Omicron vakalarındaki artışın Avrupa sağlık sistemlerini uçurumun eşiğine sürükleyeceği konusunda uyardı. “Başka bir fırtınanın” gelmekte olduğunu söyleyen Hans Kluge, bölge hükümetlerinin vakalarda belirgin artışlara hazırlıklı olması gerektiğini söyledi.
***
İlaç şirketi AstraZeneca, koronavirüsün Omicron varyantına karşı aşı üretmek için Oxford Üniversitesi ile birlikte çalıştığını açıkladı. Böylece İngiliz-İsveç şirketi, varyanta özgü aşı geliştirmek isteyen diğer aşı üreticilerine katıldı. Aşı üreticileri Pfizer/BioNTech ve Moderna da daha önce Omicron’a özgü Covid aşıları üzerinde çalıştıklarını açıklamıştı. Moderna, klinik deneylere gelecek yılın başlarında başlamayı umduğunu bildirdi.
Dünya çapındaki bilim insanları arasında, özellikle Omicron’u hedefleyen bir aşının gerekli olup olmadığı konusunda henüz fikir birliği yok. Avrupa İlaç Ajansı (EMA) Genel Direktörü Emer Cooke, bütün dünyada hızla yayılan Omicron varyantına karşı uygun bir aşıya ihtiyaç olup olmadığı sorusuna hala yanıt bulamadıkları açıkladı.
***
Prof. Dr. Oğuz Reşat Sipahi, Türkiye’de de tespit edilen ‘Omicron’ varyantının ‘Delta’, ‘Alfa’, ‘Beta’ gibi varyantlara göre daha hızlı yayıldığını söyledi. Hem aşıdan kaçabilen hem de hızlı yayılabilen ‘Omicron’ varyantının daha fazla öldürmediğini vurgulayan Sipahi, şunları söyledi: “Ya aynı ya da daha az öldürüyor. Aşının üzerinden belirli bir süre geçtiyse bu varyanttan korunma olasılığı bir miktar düşük, diyebiliriz. Türkiye’deki aşılanmanın dünyaya göre farkı var. Biz Sinovac artı Biontech olmanın bana göre avantajına sahibiz. Bu durum ‘Omicron’a karşı ne kadar koruyor, Sağlık Bakanlığı sistematik bir çalışma yapabilir. Bu verinin dünyadan çıkma olasılığı düşük. Çünkü onlarda bizim kadar hem Sinovac hem Biontech gibi karışık aşılanma yok. Sağlık Bakanlığı’nın bunun üzerinde yoğunlaşmasında fayda var. 3’üncü doz aşının koruyuculuğu artırma olasılığı yüksek gibi gözüküyor.” Özellikle Avrupa’da korunma önlemleri artırılarak kapanma aşamasına gelindiğini kaydeden Prof. Dr. Sipahi, Türkiye için de benzer kapanma önlemlerinin gündeme gelebileceğini belirterek, “‘Delta’ varyantının ortalama bulaşma süresi 3-6 gün, ‘Omicron’da 1,5-3 gün. Bu varyant her türlü daha hızlı hasta ediyor. Hastalığın 2 katına geçme süresi daha hızlı gibi gözüküyor. Bizde kapanma olmaz, demek zor. Avrupa’da yoğunlaşma başladıktan 1 ay sonra bizde de yoğunlaşma başlıyor. Daha önceki deneyimlerimiz yine aynı şekilde tekrarlarsa onlar şu an kapanmaya başladılarsa bizim de 1-1,5 ay sonra tekrar kapanma olasılığımız az değil. Aşının bizi ne kadar koruyacağını zaman gösterecek. Kasım ayı başından bu yana 1,5 aylık sürede 80-90’dan fazla ülkeye yayılmış bir varyanttan bahsediyoruz. Danimarka ve Güney Afrika’dan gelen veriler klinik olarak virüsün en azından ‘Delta’ ile karşılaştırıldığında benzer ya da daha iyi seyrettiğini gösteriyor. 3 ya da 6 ay sonra bu sonucun değişeceğini sanmıyorum. Çünkü hem hızlı yayılıp hem de daha fazla öldürürse virüs açısından evrimsel bir dezavantaj olur” dedi.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 19 bin 859 kişi, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise187 kişi. Toplam vaka sayısı 9 milyon 210 bine yaklaşırken toplam can kaybı ise 80 bin 778 kişiye yükseldi. Ne yazık ki Ağustos sonu başlayan pik henüz kontrol altına alınabilmiş değil. Günlük test sayısı 353 bin civarında. Aktif hasta sayısı, 300 binin altına, azalış eğilimi sürse de aktif hasta sayısı hala yüksek hızda devam ediyor. Mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
Sağlık Bakanlığı tarafından paylaşılan verilere göre 18 yaş ve üstü nüfusta ikinci doz aşı uygulananların oranı %82.6, birinci doz aşı yapılanların oranı %91.4 olarak kayıtlara geçti. Türkiye’de bugüne kadar uygulanan aşı miktarı 125 milyon 761 bin 472 doza yükseldi. En az iki doz aşı yaptıranların oranının en yüksek olduğu 10 il, Ordu, Osmaniye, Amasya, Muğla, Kırklareli, Çanakkale, Eskişehir, Balıkesir, Zonguldak ve Bartın oldu. En düşük olduğu iller ise Şanlıurfa, Batman, Siirt, Diyarbakır, Muş, Bingöl, Mardin, Bitlis, Ağrı ve Elazığ olarak sıralandı.
***
Avrupa Birliği (AB), 1 Şubat 2022’den itibaren Birlik içerisindeki seyahatlerde kullanılan AB Dijital Covid Sertifikası’nın geçerliliğini koruması için son dozu takiben 9 aylık süre tanınacağını bildirdi. AB, bugüne dek 807 milyon sertifika bastı, 5 kıtada Türkiye’nin de içinde olduğu 60 ülke sisteme dahil edildi. AB’de kullanımına onay verilen aşılar BioNTech-Pfizer, Moderna, AstraZeneca, Johnson and Johnson ve Novavax firmalarınca üretiliyor.
***
Covid-19’la Mücadele Bakanı Chris Hipkins, Yeni Zelanda İlaç ve Tıbbi Cihazlar Güvenliği Kurumunun (Medsafe) Pfizer-BioNTech aşısının çocuk versiyonunun hem güvenliğini hem de etkinliğini onaylamasının ardından Covid-19 Teknik Danışma Grubu’nun da 5 ila 11 yaşındakilerin aşılanmasını kabul ettiğini açıkladı.
***
Covid-19 vakaları artış eğilimini sürdürüyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 276 milyon 571 bine, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 385 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısında yükseliş eğilimi de devam ediyor, 23 milyon 167 bin aktif hastaya sahibiz. Yükselen aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 748 bin 280 kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 434 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (181.3 bin), İngiltere (90.6 bin), Fransa (72.8 bin), İspanya (49.8 bin), Almanya (35 bin), İtalya (30.8 bin), Rusya (25.9 bin), Türkiye (19.9 bin), Vietnam (16.3 bin), Güney Afrika (15.4 bin), Polonya (13.8 bin), Danimarka (13.1 bin) ve Kanada (12.8 bin).
***
ABD’de Omikron varyantından ilk can kaybı, Teksas eyaletine bağlı Harris County’de yaşandı. Hayatını kaybeden erkek hastanın 50’li yaşlarda ve aşısız olduğu belirtildi. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), Omikron’un ülkedeki vakalardaki görülme sıklığının bir haftada 6 kat arttığını ve Covid-19 vakalarının yüzde 73’ünü oluşturduğunu bildirmişti
***
İtalya Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, son 24 saatte yapılan 851 bin 865 testte 30 bin 798 kişiye Covid-19 tanısı konuldu. Böylece ülkede, 34 bin 767 vakanın tespit edildiği 21 Kasım 2020’den bu yana ilk kez, günlük vaka sayısı 30 binin üzerine çıktı.
***
İspanya Sağlık Bakanlığı’nın güncellediği Covid-19 verilerine göre ülkede son 24 saatte 49 bin 823 yeni vaka tespit edildi ve 94 kişi öldü. Salgının başından bu yana günlük vakalardaki en yüksek artışın gözlendiği İspanya’da her 100 bin kişide belirlenen Covid-19 yeni vaka ortalamasının 609’dan 685’e çıktı.
***
Londra’nın Trafalgar Meydanı’ndaki yılbaşı kutlamaları iptal edildi.
İskoçya’da 26 Aralık’tan itibaren iç ve dış mekanlarda bir araya gelebilecek kişi sayısına sınırlama geliyor.
Paris’te Champs-Elysees Caddesi’nde düzenlenen geleneksel havai fişek ve ışık gösterileri iptal edildi.
ollanda hükümeti Pazartesi günü tam kapanmaya gitti.
Portekiz Salı günü gece kulüplerinin ve barların kapatılacağını duyurdu ve 26 Aralık’tan 9 Ocak’a kadar evden çalışmayı zorunlu hale getirdi.
İsveç’te barlar, kafeler ve restoranlarda Çarşamba gününden itibaren sadece oturarak hizmet alınabilecek. Tüm çalışanların da evden çalışmaları istendi.
***
Almanya Covid-19 tedbirlerini sertleştirdi: Yılbaşı kutlamaları yasaklandı. 28 Aralık’tan itibaren geçerli olacak önlemler uyarınca özel buluşmalarda en fazla aşılı ve iyileşmiş 10 kişi bir araya gelebilecek. Bu buluşmalarda 14 yaşından küçük çocuklar ise belirlenen kişi sayısından muaf tutulacak. Futbol maçları gibi büyük etkinlikler ise seyircisiz düzenlenecek, ayrıca gece kulüpleri ve diskotekler de kapılarını kapatacak. Yılbaşı kutlamalarının yapılması ve havai fişek satışları da yasaklandı. Almanya’da aşısız olanlara zaten sert önlemler uygulanıyordu. Aşısızlar, halihazırda süpermarket ve eczane gibi zaruri ihtiyaçların karşılandığı yerler dışında kapalı mekanlara giremiyor. Aşı kampanyasının Noel tatili döneminde devam edeceğini söyleyen Scholz, hedefin bu yılın sonuna kadar 30 milyon doz hatırlatma dozuna ulaşmak olduğunu aktardı. Scholz, Omicron kaynaklı vakalarda hızlı bir artışa karşı hazırlıklı olunması gerektiği uyarısında bulundu.
***
ABD Başkanı Joe Biden, ülkede baskın hale gelen Omicron varyantı ile mücadele etmek için alınan yeni önlemler kapsamında 500 milyon hızlı (antijen) Covid testinin ücretsiz olarak halka dağıtılacağını açıkladı. Biden, yoğunluk yaşanan hastanelere de askeri destek verileceğini duyurdu, ancak sokağa çıkma kısıtlamaları getirmeye henüz gerek olmadığını söyledi. Hastanelerin kapasitesileri genişletilecek ve kritik malzemeler dağıtılacak. Koronavirüsün Omicron varyantı, ülkede ilk vakanın görülmesinin üzerinden bir ay geçmeden baskın varyant oldu. Ülkedeki tüm yeni vakaların yaklaşık dörtte üçünü oluşturuyor.
***
Koronavirüsün Omicron varyantını keşfeden Güney Afrikalı bilim insanları, yeni varyantlara HIV enfeksiyonları gibi nedenlerle bağışıklık sistemleri zayıflamış olanlardaki mutasyonların mı neden olduğunu araştırıyor. Araştırmacılar, Covid-19 virüsünün HIV enfeksiyonuna yakalanan ancak çeşitli nedenlerden dolayı tedavi olmak için ilaç kullanmayan kişilerin vücutlarında aylarca kalabildiğini gözlemledi. Profesör Bekker’e göre,virüs vücutta kaldıkça ürüyor ve mutasyona uğruyor. Bilim insanları, bağışıklık sisteminin zayıf olmasının birçok farklı nedeni olduğuna işaret ediyorlar. Örneğin Alfa varyantının ortaya çıkması İngiltere’de kanser tedavisi gören bir hasta ile ilişkilendiriliyor. Cape Town’da Groote Schuur hastanesinde bulaşıcı hastalıklar bölümüne başkanlık eden Profesör Marc Mendelson, “Diyabet, kanser, açlık, otoimmün hastalıklar, kronik tüberküloz ve obezite gibi başka nedenlerden dolayı bağışıklık sistemleri zayıf olan çok sayıda kişi var” diyor. Güney Afrikalı bilim insanları, virüse uygun tepki verebilmek için dört, hatta beş doz aşıya ihtiyaç duyan bağışıklık sistemi zayıf kişilere odaklanmak gerektiğini vurguluyorlar.
***
Yunanistan’da Covid-19 aşısı karşıtlığı içinden çıkılması güç bir hal almaya başlıyor. Aşırı sağcı unsurların güdümünde aşı karşıtları sosyal medya üzerinden örgütlenmeye başladı. Bazı gruplar bir adım daha ileri giderek “anayasa muhafızları” adını verdikleri ve “silahlı” olan bir grup kurdu. Söz konusu grup geçtiğimiz günlerde Yunanistan’ın çeşitli noktalarında şiddet eylemleri gerçekleştirdi. okaktaki eylemler için bu gruplar özel devriye araçlarını kullanıyor. Ayrıca bazı noktalarda ‘anayasayı koruma’ isimli merkezler kurulmaya başlandı. Bu merkezlerde Covid-19 ile sözde mücadelede kullanılan bitkisel maddeler ve ‘ilaçlar’ satılıyor. Bu satım işlemleri için de özel para birimleri devreye sokulmuş durumda. Silahlı aşı karşıtları grubunda eski askerler, bürokratlar ve hatta bilim insanlarının da yer aldığı belirtiliyor. Söz konusu gruplar aşırı sağ ile dirsek teması halinde. Aşı karşıtı örgüt, Kovid tanı merkezini bastı, bir okul müdürünü alıkoydu. Pieria’da da aşı karşıtları bir öğretim kurumunu bastı ve ortaokul müdürünü kaçırdı. “Zorunlu aşı testi” gerekçesiyle kaçırılan ve elleri kelepçelenen müdür ‘ekip otosuna’ bindirilip yakın noktadaki bir polis karakoluna götürüldü. Müdürün alıkonulduğunu tespit eden resmi polis memurlarıysa kaçırma eylemini gerçekleştiren aşı karşıtlarını gözaltına aldı.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
