Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK), korona virüsüne (Covid-19) karşı geliştirilen yerli ve inaktif aşı Turkovac için “Acil Kullanım Onayı” verdi. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konsey ve TTB Pandemi Çalışma Grubu, onay verilen Turkovac aşısına ilişkin yaptığı açıklamada, aşıyla ilgili tüm bilimsel verilerin ivedilikle paylaşılmasını talep etti. TTB’nin açıklamasında, “Başta inaktive virüs aşısı (Turkovac) olmak üzere halen ülkemizde sürdürülen aşı araştırmalarının devam eden ya da tamamlanan aşamaları hakkında yeterli bilimsel bilgi ve veri Sağlık Bakanlığı tarafından paylaşılmamıştır” denildi.
***
ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Pfizer’ın geliştirdiği Paxlovid adlı hap şeklindeki ilaca 12 yaşından büyükler için kullanım onayı verdi. Pfizer’ın yaptığı deneylerde, hastaların semptomların başlamasının ardından ilacı beş gün boyunca 12 saatte bir alması durumunda hastaneye yatma ihtimali ve ölümlerin yüzde 89 azaldığı görüldü. Antiviral nitelikteki ilaç, virüsün hücrelerde çoğalma yeteneğini zayıflatıyor ve böylece hastalığın gelişimi yavaşlıyor. FDA, ilacın yan etkileri arasında tat alma bozukluğu, tansiyonun yükselmesi, ishal ve kas ağrıları olabileceğini duyurdu. Pfizer CEO’su Albert Bourla ise ilacın hastalığın tedavisini evde sağlayarak hastaneler üzerindeki yükü azaltmasını da beklediklerini ifade etti. ABD Başkanı Joe Biden, Covid-19 hapından ön siparişle 10 milyon doz aldıklarını, teslimatın 2021 sonundan itibaren başlayacağını ve herkesin bu ilaca ücretsiz olarak ulaşabilmesi için hazırlıkların yapıldığını da açıklamıştı.
***
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) istatistiklerine göre, 2020’de yaşam ortalamasının 2019’a kıyasla 1,8 yıl azaldığı tespit edildi. Söz konusu azalmanın, 75 yıldan fazla bir süre içinde en büyük tek yıllık düşüşü temsil ettiği kaydedildi. Yaşam ortalaması erkeklerde 2.1 yıl azalarak 74.2 yıla gerilerken, kadınlarda da 1.5 düşerek 79.9 oldu.
***
İsrail yeni varyant Omicron’la birlikte salgında yeni bir dalgaya hazırlanırken, dördüncü doz takviye aşı uygulamasına başlamayı planladığını duyurdu. Ülkenin salgın uzmanları 60 yaş üstündekiler ve sağlık çalışanlarına dördüncü doz yapılması önerisinde bulundu.
Almanya Sağlık Bakanı Karl Lauterbach, Koronavirüs salgınında dördüncü aşının da gerekli olacağını söyled
***
Güney Afrika Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü’nden (NICD) ve ülkenin önde gelen iki üniversitesi tarafından yapılan çalışmada Omicron’la hastalananların hastaneye yatış oranının yaklaşık yüzde 80 daha az olduğu görüldü. Hastaneye yatanlarda ise ağır hastalık riskinin yüzde 30 daha az olduğu ortaya kondu. Ancak araştıranın yazarları bazı uyarılar sıralayarak Omicron’un temel özellikleri hakkında sonuca varılmaması gerektiğini söyledi. “Önceki nüfus bağışıklığının yüksek seviyelerde olması ile varyantın daha az ölümcül olma özelliğinin daha hafif geçmesi anlamında katkısını birbirinden ayırmak zor” ifadeleri kullanıldı.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 19 bin 95 kişi, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise179 kişi. Toplam vaka sayısı 9 milyon 230 bine yaklaşırken toplam can kaybı ise 80 bin 957 kişiye yükseldi. Ne yazık ki Ağustos sonu başlayan pik henüz kontrol altına alınabilmiş değil. Günlük test sayısı 352 bin civarında. Aktif hasta sayısı, 290 binin altına indi, azalış eğilimi sürse de aktif hasta sayısı hala yüksek hızda devam ediyor. Mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
Sağlık Bakanlığı tarafından paylaşılan verilere göre 22 Aralık saat 19.00 itibariyle son 24 saatte 804 bin 231 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar 56 milyon 731 bin 257 birinci doz, 51 milyon 282 bin 294 ikinci doz ve 15 milyon 828 bin 350 üçüncü doz aşı uygulandı. Toplamda 126 milyon 565 bin 703 aşı yapıldı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %91.4, ikinci doz ortalaması %82.6 oldu.
***
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, tüm dünyada panik yaratan ve kapanmaları yeniden gündeme getiren Omicron varyantının bu kez yeni bir dalga değil, tsunamiye yol açacağını söyledi. Prof. Dr. Yavuz, özellikle yılbaşı nedeniyle kalabalık ortamlara girmekten kesinlikle uzak durulmasını, imkanı olan sektörlerde uzaktan çalışmaya yeniden dönülmesi gerektiğini, aşılamaların da halen hayati önem taşıdığını vurguladı.
***
Eğitim Sen, pandeminin üçüncü dalgasında üniversitelerde alınan önlemlere ilişkin bir rapor hazırladı. Raporda; 37 üniversiteden 26’sında ne çalışanlara ne de öğrencilere maske verildiği, sadece bir üniversitenin girişinde maske bulundurulduğu belirtildi. 11 üniversitede 14’ü akademik, 31’i idari personel olmak üzere toplam 45 çalışanın salgın nedeniyle hayatını kaybettiği bildirildi. Sınıflardaki ortalama öğrenci sayısının ise 60 kişi olduğu aktarıldı.
***
Nijerya hükümeti, halkı süresi geçen aşıların kullanılmadığı konusunda temin etmek için 1 milyon dozdan fazla AstraZeneca aşısını imha etti. Yetkililer, “Şeffaf davranma sözünü tuttuk” dedi.
***
Covid-19 vakaları artış eğilimini sürdürüyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 277 milyon 500 bini, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 393 bini geçti. Aktif hasta sayısında yükseliş eğilimi de devam ederek 23 milyon 512 binin üzerine çıktı. Yükselen aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 891 bin 865 kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 354 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (232.4 bin), İngiltere (106.1 bin), Fransa (84.3 bin), İspanya (60 bin), Almanya (45.9 bin), İtalya (36.3 bin), Rusya (25.3 bin), Güney Afrika (21.1 bin), Türkiye (19.1 bin), Polonya (18.0 bin), Vietnam (16.6 bin), Kanada (15 bin), Hollanda (13.3 bin), Danimarka (12.9 bin), Çekya (11.8 bin) ve Arjantin (11.1 bin).
***
İngiltere’de 106 bin 122 yeni Covid-19 vakası tespit edildi. Bu sayı, günlük vaka rekoru olarak kayıtlara geçti. Son olarak 17 Aralık’ta 93 bin 45 vaka ile en yüksek günlük vaka sayısı açıklanmıştı.
Fransa’da korona virüs salgınında son 24 saatte 84 bin 272 yeni vaka tespit edilmesi ile salgının başlamasından bu yana 1 günde kaydedilen en yüksek vaka sayısına ulaşıldı. Sağlık Bakanı Oliver Veran, sabah saatlerinde Fransız medyasına yaptığı açıklamada, önümüzdeki hafta günlük vaka sayısının 100 bine ulaşması beklendiğini ve Omicron mutasyonunun, vakaların çoğunluğunu oluşturacağını ifade etti.
***
ABD’de Covid-19’un Omicron varyantının, 50 eyalete yayıldığı belirtildi. Omicron’un, ülkede 50 eyaletin yanı sıra başkent Washington DC ve ABD’ye bağlı iç işlerinde bağımsız özerk bölge Porto Riko’da tespit edildiği kaydedildi. Güney Dakota eyaletinin, Omicron’un görüldüğü 50. eyalet olarak kayıtlara girdiği ve varyantın, ABD’de ilk ortaya çıktığı tarihten bu yana 22 gün geçtiği aktarıldı. Ülkede Covid-19’un Omicron varyantına ilk kez 1 Aralık’ta California eyaletinde bir kişide rastlandığı açıklanmıştı.
***
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, 1.5 metre fiziki mesafe korunabilse bile açık havada maske kullanımının yeniden zorunlu olacağını duyurdu. Pedro Sanchez Noel arifesinden sadece iki gün önce büyük kısıtlamalar getirmek yerine özellikle aşılama sürecini “yoğunlaştırmak ve hızlandırmak” için operasyonel önlemler alma sinyali verdi. Sanchez, aşılamayı hızlandırmak için askeri hastaneleri kullanıma sunmanın yanı sıra Silahlı Kuvvetler personeli ve ekipmanı ile aşı sürecini güçlendireceğini söyledi.
***
Birleşik Krallık’ın parçası olan Galler’de koronavirüs vakalarının artmasını önleme tedbirleri kapsamında evden çalışma konusunda tavsiyeden zorunluluğa geçildi. Evden çalışma imkanı varken iş yerine gidenlere para cezası verilecek. Kurala uymayan çalışanlar 60 sterlin ödemek zorunda kalacak. İşçilerine ısrarla uzaktan çalışma izni vermeyen işverene de 10 bin sterline kadar ceza kesilebilecek.
***
Pankoronavirüs aşıları:Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “Bir solunum yolu virüsünün aşı bağışıklığından kaçması, bizim açımızdan çok şaşırtıcı bir şey değil. Bunu gripten de zaten biliyoruz. Burada önemli olan, genomik sürveyansın yapılması ve (baskın olan suşa göre) aşının ne zaman değişmesi gerektiğine karar verilmesi. Örneğin grip aşılarında, aşı etkinliği yüzde 50’nin altına düştüğünde, o anda baskın olan suşa karşı yeni aşı çalışması yapılır. Şu anda halen üç doz mRNA aşıları ile yüzde 75’e varan oranlarda korunabiliyoruz. Bu, grip aşılarının etkinliğinden daha yüksek. Şu anda virüsün aşılardan kaçabilmesi, Spike proteininin belli bölgelerinin üzerindeki mutasyonlar nedeniyle oluyor. (Virüs Spike’ı kullanarak insan hücresine geçebiliyor yani bulaşıyor.) Ama Spike proteininde mutasyondan korunmuş bölgeler de var. Onlar bulunarak da yeni aşı çalışmaları yürüyor. Ama Sars-Cov 2’nin sadece Spike proteini değil, 29 tane farklı proteini var. Virüsün replikasyonu dediğimiz yani RNA’sının çoğalmasını (dolayısıyla virüsün kendini çoğaltmasını) sağlayan birtakım enzimleri var. Ona karşı gelişen T hücre yanıtının (bağışıklığın hafıza hücresi), aslında bütün koronavirüslere, yani nezle yapanlar da dahil, MERS, SARS, bütün koronavirüslere karşı çok etkili bir T hücre yanıtı sağladığı gösterildi. Sadece Spike değil, virüsün toplamdaki 29 proteininin her birine karşı da çalışmalar yapılıyor. İşte bunların hepsini hedefleyebilecek, yani virüsün aşılardan kaçışını önleyebilecek pankoronavirüs aşıları bunlar. Bu çalışmalardan ümitliyiz Böylece mutasyon sıkıntısıyla başa çıkılmış olunacak. Aslında gripte de bu çalışmalar yapılıyor. Ben ümitliyim bu çalışmalardan, pankoronavirüs aşısı da mutlaka bulunacaktır.”
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
