Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, yeni tip Koronavirüs’ün (Covid-19) Omicron varyantına karşı tüm hükümetleri ve bireyleri önlemler almaya davet ederek, “Mümkünse aşınızı olun. Omicron’un, şu anda küresel bir kriz haline gelmesini önleyebiliriz” dedi. Ghebreyesus, DSÖ’nün Cenevre’deki merkezinde düzenlediği basın toplantısında, Omicron varyantının şimdiye kadar 57 ülkede tespit edildiğini, bu sayının artmasını beklediklerini söyledi. Omicron’un küresel yayılımı ve çok sayıda mutasyonu da dahil olmak üzere belirli özelliklerinin, “salgının seyri üzerinde büyük bir etki oluşturabileceğinin” düşünüldüğünü aktaran Ghebreyesus, “Bu etkinin tam olarak ne olacağını kestirmek henüz mümkün değil” dedi. Salgında rehavetin daha fazla can ve mal kaybına yol açacağı uyarısını yapan Ghebreyesus, “Eğer ülkeler hastaneler doluncaya kadar beklerse, çok geç olacak. Beklemeyin. Şimdi harekete geçin. Her hükümet ve her birey (Covid-19’a karşı) sahip olduğumuz tüm araçları hemen şimdi kullanmalıdır” çağrısı yaptı.
***
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, “aşı zorunluluğu getirmeyi” planlayan ülkelerin insan haklarına saygı göstermeleri gerektiğini belirtti. Bachelet, “Küresel çapta, Covid-19 aşılarına erişim şok edici derecede orantısız. 1 Aralık itibarıyla, düşük gelirli ülkelerde yetişkinlerin ancak yüzde 8’i tek doz aşı almışken, yüksek gelirli ülkelerde bu oran yüzde 65. Bu son derece adaletsiz ve ahlaka aykırı bir durum” dedi. Dünya Sağlık Örgütünün yıl sonu itibarıyla dünya nüfusunun yüzde 40’ını kapsayacak aşılama hedefinin gerçekleşmesinin pek olası görünmediğini ifade eden Bachelet, 2022 ortalarına kadar olan yüzde 70 hedefinin de “tehdit altında” olduğunu belirtti. “Daha fazla devlet, zorunlu aşılamayı içeren yaklaşımları değerlendirmeye geçtikçe, bu tür önlemlerin sonuçlarını değerlendirmek önemlidir” diyen Bachelet, aşılamayı zorunlu hale getirmeden önce dikkate alınması gereken önemli haklar olduğu konusunda uyarıda bulundu.
Bachelet, tüm insanların “aşılara tam anlamıyla erişimi” olmadıkça Covid-19 aşı zorunluluğunun “eşitlik ve ayrımcılık yapmama gibi temel insan hakları ilkeleriyle tutarlı olmayacağını” vurguladı. Hiçbir koşulda insanlara zorla aşı uygulanmamalıdır” diyen Bachelet, “aşı zorunluluğu getirmeyi” planlayan ülkelerin insan haklarına saygı göstermesi gerektiğinin altını çizdi. Bachelet, “Herhangi bir aşı talimatı yasallık, gereklilik, orantılılık ve ayrımcılık yapmama ilkelerine uygun olmalıdır.” dedi. Aşı zorunluluğunun sadece tüm halk sağlığı önlemlerinin yetersiz kalması durumunda düşünülebileceğini belirten Bachelet, böyle bir zorunluluğun yalnızca maske takma ve sosyal mesafe gibi daha az müdahaleci önlemlerin bariz bir şekilde başarısız olduğu durumlarda düşünülmesi gerektiğini kaydetti.
***
Türk Toraks Derneği Çocuk Göğüs Hastalıkları Çalışma Grubu’ndan Doç. Dr. Yasemin Gökdemir, “Covid-19 aşıları ile ilgili klinik araştırmalar ve son verilere göre, 5 yaş ve üzeri çocukların aşılanmasının virüsün yayılımını ve ağır hastalık gelişme riskini azaltıyor” dedi. Gökdemir, Amerika Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezi’nin (CDC) BioNTech aşısının 5-18 yaş aralığındaki çocuklarda uygulanmasının etkin ve güvenilir olduğunu açıkladığına dikkat çekti. Doç. Dr. Gökdemir, dünyada Covid-19 aşılarının 5-11 yaş aralığında Avrupa İlaç Ajansı’ndan (EMA) da onay aldığına dikkat çekerek sözlerine şöyle devam etti: “Covid-19 aşılarının, 5-18 yaş aralığındaki çocuklarda uygulanmasının etkin ve güvenilir olduğunu bildildi. 5-11 yaş aralığındaki çocuk hastaları kapsayan klinik çalışmalarda da bu yaş grubunda aşının etkinliğinin ve güvenilirliğinin yeterli olduğu, yan etki görülme oranının düşük olduğu gösterildi.
***
BioNTech ve Pfizer, laboratuvarda yapılan testlere göre Covid-19 aşılarının üç dozunun Omicron varyantına karşı etkili olduğunu duyurdu. Aşı üreticilerinin yaptığı ortak açıklamada, iki doz Pfizer-BioNTech aşısının Omicron’a karşı geçmiş varyantlara kıyasla daha az koruma sağladığını, ancak üçüncü doz aşının Omicron’a karşı etkinliği yüzde 25 artırdığını ifade etti.
Ön çalışmalarında Omicron varyantının iki doz BioNTech aşısı olanlarla üç doz aşı olanları nasıl etkilediğini incelediklerini anlatan BioNTech kurucuları Prof. Dr. Uğur Şahin, Şahin, ilk verilerin üçüncü doz BioNTech aşısının Omicron varyantına karşı yeterli düzeyde koruma sağlayabileceğini ortaya koyduğunu ifade etti. Gerekli olması halinde Omciron varyantına karşı yeni bir aşıyı mart ayına kadar hazır hale getirebileceklerini anlatan Şahin, “Bu aşamada en iyisi daha iyi koruma sağlamak için hatırlatıcı dozu olmak böylece antikor ve t hücre seviyelerini artırmaktır” değerlendirmesinde bulundu.
***
AB sınırları içerisinde Dijital COVID-19 Sertifikası, 1 Şubat 2022’den itibaren sadece 3. doz aşısı yaptıranlara verilecek. Öneri kapsamında, kısıtlamasız seyahat olanağı sağlayan dijital aşı sertifikasının, ikinci dozdan sonra en fazla 9 ay içinde 3. doz aşıyı olan kişilere verilmesi benimsendi. AB Sağlık Bakanları, 27 üye ülkenin 3. takviye doz aşı için yeterli zaman kazanması amacıyla AB’nin 10 Ocak’ta yürürlüğe girmesini istediği yeni seyahat kurallarının 1 Şubat’tan itibaren uygulanmasını kabul etti.
***
ABD Başkanı Joe Biden’ın devlet desteği alan şirketlerde çalışanlar için getirdiği Covid-19 aşısı zorunluluğu federal mahkeme tarafından askıya alındı. Georgia Güney Bölgesi Bölge Mahkemesi, Biden yönetiminden aşı yaptırımını askıya almasını istedi. Mahkemenin açıklamasında, Biden’ın Kovid-19 aşısını zorunlu kılan kararıyla yetkisini büyük olasılıkla aştığına işaret edildi. Ülke çapında milyonlarca işçiyi ilgilendiren açıklamanın devamında, zorunluluk kararının “maliyetli, zahmetli ve iş gücünün mevcut üyelerinde bir azalmaya yol açması muhtemel olduğu” belirtildi. Mahkemenin, ABD hükümetinden destek alan tüm şirket ve kurumlardaki çalışanlar için geçerli ihtiyati tedbir kararı, Kentucky’deki başka bir federal bölge mahkemesinin Kentucky, Ohio ve Tennessee’deki yaptırımları durdurmasından bir hafta sonra geldi.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 20 bin 874 kişi, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 192 kişi. Toplam vaka sayısı 8 milyon 965 bine yaklaşırken üzerine çıkarken toplam can kaybı ise 78 bin 407 kişiye yükseldi. Haftanın sonuna doğru 9 milyon vaka ve 80 bin can kaybı istatistiklerini paylaşmaya başlayacağız. Ne yazık ki Ağustos sonu başlayan pik henüz kontrol altına alınabilmiş değil. Günlük test sayısı 356 binin üzerinde. Aktif hasta sayısı, 370 binin altına indi, bir miktar düşüş gözlense de aktif hasta sayısı hala yüksek hızda devam ediyor. Mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘8 Aralık saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 116 bin 58 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar 56 milyon 445 bin 351 birinci doz, 50 milyon 780 bin 761 bin ikinci doz ve 12 bin 489 bin 939 üçüncü doz aşı uygulandı. Toplamda 121 milyon 276 bin 848 aşı yapıldı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %90.9, ikinci doz ortalaması %81.8 oldu.’’
Sağlık Bakanlığı resmi istatistiklerine göre ikinci dozdaki %80 hedefine de ulaştı, salgın devam ediyor. Neden? Bakanlık ise 18 yaş ve üzeri verdikleri aşı istatistikleri ile toplumu kandırmaya devam ediyor. Oysa biliniyor ki bu istatistik tüm nüfusa göre verilmeli. Dahası mülteciler de bu nüfusa dahil edilmeli. Aşılama çok yavaş seyrettiği için 2 doz Sinovac olanların 3. dozu ve tüm aşılanlar için hatırlatma dozu da devreye girmiş oldu. Bunları dikkate aldığımızda nüfus içinde bağışıklığını tamamlayanların çok düşük olduğunu söyleyebiliriz. Zaten Ağustos sonundan beri devam eden yüksek vaka ve ölüm hızı da bu gerçekle bizi karşılaştırıyor. Düşük aşı ve salgın önlemlerinde Sağlık Bakanlığı’nın tetiklediği rehavet can kayıplarının temel sorumlusu. Zaten çok bulaşıcı olma Delta varyantını kontrol altına alamayan Türkiye daha da Omicron varyantı ile tanışınca ne yapacak? Aşı konusunda tereddüt edenleri ikna etme konusunda yetersiz çalışmalarına devam edece? Aşı karşıtlarının mitinglerine sessiz mi kalacak? Birinci basamağı güçlendirme, istihdamı genişletme, aşı çalışmalarının izlenmesi, filyasyon vb. çalışmalardaki yetersizliklerle ilgili adım dahi atmayacak mı? Sorular artırılabilir. İşçilerin, ezilenlerin, ötekileştirilenlerin, yoksulların yaşam hakkını tehdit etmeye devam edecek. Sosyal cinayetler sosyal kırıma dönecek. Bu sürecek ancak toplumsal muhalif güçlerin küresel dayanışması ile aşılabilir.
***
Covid-19 vakaları artış eğilimini sürdürüyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 268 milyonun üzerine çıkarken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 295 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı 21 milyon 504 bini geçti. Yükselen aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 666 bin 366 kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 860 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (127.4 bin), Almanya (68.8 bin), Fransa (61.3 bin), İngiltere (51.3 bin), Rusya (30.8 bin), Polonya (28.5 bin), Türkiye (20.9 bin), Güney Afrika (19.8 bin), Çekya (19.5 bin), Hollanda (18.1 bin), İtalya (18 bin), Vietnam (14.5 bin), Belçika (10.9 bin) ve Brezilya (10.1 bin).
***
İngiltere’de hükümet, yeni tip Koronavirüs’ün (Covid-19) endişeye neden olan Omicron varyantı nedeniyle maske takılmasını kapalı mekanlar için zorunlu hale getirirken aşı pasaportunu uygulamaya koyma kararı aldı.
***
Fransa’da 5-11 yaş grubunda sağlık açısından “riskli” olarak değerlendirilen çocukların 15 Aralık’tan itibaren Covid-19’a karşı aşılanabileceği bildirildi. Fransa Başbakanı Jean Castex, 12 yaş altındaki çocuklarda vaka sayısında artış yaşandığını aktardı. İlkokulların her alanında maskenin yeniden zorunlu hale geldiğini vurgulayan Castex, 5-11 yaş grubunda sağlık açısından “riskli” olarak değerlendirilen çocukların 15 Aralık’tan itibaren aşılanabileceğini duyurdu. İnsanların haftada 2-3 gün evden çalışması gerektiğinin altını çizen Castex, Kovid-19 sağlık kartı uygulamasına ilişkin kontrollerin sıkılaştırılacağını belirtti. Castex, 10 Aralık’tan itibaren gece kulüplerinin 1 aylığına kapatılacağı bilgisini de paylaştı.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.