Pandemi Gündemi
Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) hazırladığı Pandeminin İkinci Yılı Değerlendirme Raporu’na göre 11 Mart 2020-15 Mart 2022 tarihleri arasında, Covid-19 nedeniyle 274 bin fazladan kişi öldü. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre aynı tarihlerde toplam 97 bin insan öldü. Rapora göre, Türkiye nüfusunun yüzde 48’ini oluşturan 24 ilde, 11 Mart 2020-15 Mart 2022 arasında gerçekleşen fazladan ölüm sayısı 133 bin. Bu, Türkiye nüfusuna yansıtıldığındaysa fazladan ölenlerin 274 bin kişi olduğu çıkıyor. Bakanlığın aynı tarihler için açıkladığı sayı 97 bin. 2020’de pandemide en yüksek fazladan ölüm sayısı kasım ve aralık, 2021’de nisan, mayıs, ağustos, eylül ve ekim, 2022’deyse ocak, şubat ve mart aylarında gerçekleşti.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Türkiye’de Kovid-19 salgınının iki yılı hakkında rapor hazırladı. TTB Başkanı Şebnem Korur Fincancı, salgına dair gerçek verilerin hala açıklanmadığını ve salgının başında talep ettikleri 7 acil önlemin de hala alınmadığını söyledi. Korur, sağlık sisteminin pandeminin zorluklarına hazır olmasının sebebinin ise yıllık 600 milyona başvuruya ulaşan kışkırtılmış sağlık talebi olduğunu vurguladı. Türk Tabipleri Birliği, Covid-19 Pandemisi 2. yıl raporunu açıkladı. Çevrimiçi düzenlenen basın toplantısında raporu özetleyen TTB Merkez Konseyi Başkanı Şebnem Korur Fincancı, raporun pandeminin seyri, salgının kontrolü, aşılar, eşitsizlik ve ayrımcılıklar, emek ve mücadele, sağlık emekçilerinin mücadelesi, sanatçılar gözünden pandemi, pandemiler çağından çıkış olarak 8 başlıkta hazırlandığını söyledi.
Raporun yazarlarından halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Mehmet Zencir, en kritik meselenin Türkiye’de pandeminin boyutunun hala bilinmemesi olduğunu söyledi: “Türkiye iyi senaryo üzerinden strateji kuruyor. İyi senaryo olmazsa ne yapacak? İyi senaryo ihtimali gerçekleşmezse o zaman TTB’nin belirttiği önlenebilir erken ölümlerle karşılaşacağız. Sosyal cinayetler devam edecek”
Sık konuşulan endemi konusunda bilgi veren Zencir şöyle devam etti: Pandemi gribe benzetilerek, toplumda önlemlere yönelik duyarsızlık artırıldı. ‘Endemi’ diye bir kavramla toplum rahatlatılmaya çalışılıyor. Endemi, pandeminin bitme hali değil. Endemi herhangi bir sağlık sorunun tehlikeli boyutta olduğunu ve daha çok önlem alınması gerektiğini ifade eder. Özellikle bulaşıcı hastalıksa önlemleri sıkı tutmak gerekli. Aksi halde hastalığın epidemiye (beklenenden fazla yayılması) dönme potansiyeli olur.”dedi.
Zencir, pandeminin kaynağı ve kontrol altına alınamaması konusunda “Pandemiler çağından kurtulmak istiyorsak; hem neden olan toplumsal gerçekliği değiştirme mücadelesinde olmak hem de sağlıktan para kazanmayı ortadan kaldırmak zorundayız” dedi.
***
İngiltere’de Adaletten Sorumlu Devlet Bakanı Lord David Wolfson, Başbakan Boris Johnson ve Maliye Bakanı Rishi Sunak’ın, başbakanlık binasında parti vererek Covid kurallarını ihlal etmekten para cezası almasından sonra istifa etti. Johnson’a mektup yazan Wolfson verilen “resmi tepkiyi” ve “kuralların tekrar tekrar ihlal edilmesini” eleştirdi. Wolfson, kapanma döneminde verilen partilerin ortaya çıkmasından bu yana hükümetten istifa eden ilk isim oldu. Avukat Wolfson, Aralık 2020’den bu yana devlet bakanlığı yapıyordu ve insan haklarıyla anayasadan sorumluydu.
Pandeminin Seyri
Düşüşe geçse de pandemi hala devam ediyor. Omicron varyantının yarattığı patlama ile küresel düzeyde toplam vaka sayısı 502 milyona, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 6 milyon 214 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı 43 milyon 674 bin civarında.
Dünya genelinde yeni vaka sayısı azalış eğilimini devam ettirdi. Son yedi günün ortalama vaka sayısı 1 milyonun, ölüm sayısı 3 binin altına düştü. Bununla birlikte hala Asya ve Avrupa kıtasında vaka sayısı hala yüksek seyrediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 978 bin civarında, Covid-19’a bağlı ölüm sayısı ise 2 bin 749 kişi. Ülkelere göre vaka sayısı şöyle: Güney Kore (195.4 bin), Almanya (179.9 bin), Fransa (146.4 bin),
İtalya (62 bin), Avustralya (53.4 bin), Japonya (51.3 bin), ABD (37.6 bin) ve Brezilya (26.9 bin).
Türkiye’de ise vaka sayısındaki düşüş eğilimi devam etti. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 5 bin 529 kişiye Covid-19 tanısı kondu. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 31 kişi. Toplam vaka sayısı 14 milyon 978 binin üzerine çıktı, toplam can kaybı ise 98 bin 500 kişiye yaklaştı. Test yaptırma konusunda gevşemeler, test sayısına yansıdı. Günlük PCR testi sayısı 185 bine indi. Vaka sayısında azalma aktif hasta sayısına da yansıdı. Resmi istatistiklere göre 191 bine indi.
***
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye genelinde Covid-19 hastası bulunmayan yoğun bakım ve hastane sayılarını açıkladı. Koca Twitter’da “Allah o zor günleri semtimize uğratmasın” temennisiyle hastanelerde son durumu paylaştı. Buna göre yoğun bakımında hiç Covid hastası olmayan hastane sayısı 804. Yatan Covid hastası bulunmayan hastane sayısıysa 519.
***
Şanghay’daki sıkı Covid kapatma önlemleri yüzünden geçici olarak üretimi durduran firmalara büyük bir Apple iPhone imalatçısı olan Pegatron da katıldı. Tayvan merkezli teknoloji şirketi Pegatron, Çin’deki iki fabrikasında üretimi geçici olarak durdurduğunu açıkladı. Açıklama, yetkililerin geçtiğimiz Salı günü Şanghay’daki koronavirüs önlemlerinin bir kısmının yumuşatıldığını duyurmalarına rağmen yapıldı. Gevşetilen önlemler sayesinde kentin 25 milyonluk nüfusu haftalardır ilk kez evlerinden çıkabilmiş olacak. Şanghay’da, bugüne kadar uygulanan en büyük kapatmanın hayata geçirilmesi, şehrin Çin’in finans ve imalat sektörünün kalbi olması nedeniyle büyük bir etki yaratıyor. Şanghay aynı zamanda dünyanın en büyük limanı.
Wedbush Securities yatırım danışmanlığı şirketinden uzman Dan Ives, kapatmaların üretimi etkileyeceğini düşünüyor. Ives bu ayın başından şu ana kadar 3 milyon iPhone’un üretiminin etkilendiğini, kapatmaların sürmesi halinde bu etkinin büyüyeceğini söylüyor. Ives ayrıca kapatmaların 2 milyon iPad ve 1 milyon civarında MacBook üretimini de etkileyebileceğini tahmin ediyor: “Pegatron’un fabrikalarını kapatması yangının yani Apple parçaları ve iPhone ekosistemindeki diğer parçaların tedarik zincirindeki sıkıntıların üzerine benzin dökülmesi gibi oldu. Tedarik zinciri sorunları iyice büyümüş oldu.”
Salgın Kontrol Önlemleri
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Başkanı Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, pandeminin devam ettiğini söyledi: “Virüsün bizimle işi bitmiş değil!” Covid-19 pandemisini 11 Mart 2020’de ilan eden Dünya Sağlık Örgütü (WHO) de henüz “Pandemi bitti” demedi. Covid-19’un henüz ‘normal’ bir hastalık kabul edilemeyeceğini belirten Yavuz, halk sağlığı üzerinde ciddi etkisi bulunan bir enfeksiyon olarak devam ettiğini söyledi. Pandemiyle ilgili en iyi senaryoya göre bu yaz biraz rahatlama yaşayacağız. Toplumda hastalık geçirilerek ve aşılarla belli bir oranda bağışıklık gelişti. Omicron bu gruplarda ağır seyretmiyor. Yavuz şöyle konuştu: “Ama en iyi senaryoya göre bile hastalıkta bir artış bekleniyor. Kaldı ki halk sağlığını korumak için kötü senaryoya göre hazırlık yapmak gerekir. İngiltere ve Almanya’nın şu anda yaşadığına bakın, Omicron’un BA.2 varyantıyla enfeksiyon yine yükselişe geçti. Bundan sonra Covid-19’un kişileri etkilemesi farklı olacak. Aşılılar, geçirenler (uzun süreli koruyuculuk sağlamıyor), sağlık hizmetlerine erişebilenler büyük olasılıkla, Omicron ve sonraki varyantlardan çok fazla etkilenmeyecek.” Ancak aşısız, hastaneye, ilaca ulaşamayanlar için Covid-19 büyük sorun olmaya devam edecek. Enfeksiyonun patladığı Hong Kong ve Çin örneklerini ortada. Hong Kong Covid-19’dan ölenlere tabut yetiştiremedi. Çin sert önlemlerle mücadele etmeye çalışıyor. Yavuz, “Omicron’a rağmen bunları yaşıyorlar. Bir kez daha gördük ki aşısız risk grubundan çok fazla ölen oluyor. Etkili aşıları tam ve ek dozlarıyla yaptıranlarda hafif seyrediyor. Ülkelerin aldığı önlemler ve sağladığı tıbbi olanaklar hastalığın seyrini belirleyecek” dedi.
***
Bulgaristan Sağlık Bakanlığı, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 10 ülkeden, ülkelerine girişte istenen Avrupa Birliği onaylı aşı sertifikasının, 13 Nisan itibariyle artık talep edilmeyeceğini açıkladı. Bulgaristan, koronavirüs salgını sürecinde Türkiye’nin de aralarında bulunduğu birçok ülkeden ülkelerine girişte AB onaylı aşı sertifikası ibrazı zorunluluğu getirmişti. Koronavirüste son dönemde vakaların düşmesi ve aşılamanın ardından, Bulgaristan Sağlık Bakanlığı yeni aldığı kararla bu zorunluluğu 13 Nisan itibariyle kaldıracağını duyurdu. Konuyla ilgili haberi Türkiye Cumhuriyeti Sofya Büyükelçiliği de sosyal medya hesabından paylaştı.
SARS-COV2
Sağlık Bakanlığı ‘Covid-19 Erişkin Hasta Tedavisi Rehberi’nde molnupiravir etken maddeli antiviral Covid-19 ilacının kullanımına ilişkin güncelleme yapıldı. Bu kapsamda, 65 yaş üstü hastalar ve 18 yaş üstü yüksek riskli kişilere verilen ilacın kullanımı, dünyadaki gelişmeler ve bilimsel çalışmaların verileri ışığında farklı hasta gruplarını içine alacak şekilde genişletildi. Buna göre, Molnupiravir etken maddeli ilaç, aşılama durumuna bakılmaksızın, tanısı PCR ile doğrulanmış, hafif-orta seyirli, semptomlarının ilk 5 gününde olan ve ağır Covid-19’a ilerleme açısından yüksek riskli, 18 yaş üstündeki şu hasta gruplarında da kullanılacak:
“Otoimmun, inflamatuar veya malign hastalıkları nedeniyle tedavi görenler, karaciğer sirozu olanlar, diyalize giren kronik böbrek yetersizliği hastaları, down sendromlu kişiler, orak hücreli anemisi olanlar, uç organ hasarı gelişmiş diabetes mellituslu kişiler, kalp krizi (myokard infarktüsü) geçirmiş hastalar, inme geçirenler, multipl skleroz, motor nöron hastalıkları, myastenia gravis, Huntington, alzaymır gibi beyin ve sinirleri etkileyen hastalıklar, morbid obez hastalar, evre 3 ve evre 4 kronik obstrüktif akciğer hastalığı olanlar, amfizem.”
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz