Pandemi Gündemi
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), geçen hafta Koronavirüs kaynaklı ölümlerin dünya genelinde yüzde 9 azaldığını ve yeni vaka sayılarının stabil kaldığını bildirdi. Birleşmiş Milletler’in sağlık ajansı çarşamba günü yaptığı açıklamada geçen hafta Covid-19 nedeniyle 14 binden fazla insan hayatını kaybederken yaklaşık 7 milyon yeni vaka görüldüğünü belirtti. Orta Doğu’da Covid kaynaklı ölümler yüzde 19 artarken; Afrika’da yüzde 70, Avrupa’da yüzde 15 ve Amerika kıtalarında yüzde 10 azaldı. DSÖ, birçok ülkenin test sayısını azalttığına ve filyasyonun durma noktasına geldiğine dikkat çekerek verilerinin eksik olabileceğini vurguladı.
***
Dünyada azalma eğilimine rağmen Türkiye’de salgın kontrolünden vazgeçilmesi nedeniyle salgın giderek büyüyor. Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, Koronavirüs kaynaklı ölümlerin artışına dikkati çekti: Vaka sayıları artık bence çok önemli değil. Çoğu kişi test yaptırmadığı için gerçek rakamı da yansıtmıyor. Maalesef ölüm sayıları giderek artıyor bu da beklenen bir durum. Şu anda Koronavirüs sayılarında artışın devam ettiğini ancak artış oranının azaldığını ifade eden Prof. Dr. Tevfik Özlü, şunları söyledi: “Bayram sonrası vakalarda ciddi bir artış oldu. Şu anda artış devam ediyor ama artışın oranı azaldı. Yani haftadan haftaya katlanarak artıyordu şu anda en azından o durum yok. Daha hafif daha ılımlı bir artış var. Vaka sayılarında nispeten iyiye gidiş olduğunu söyleyebilirim. Ama maalesef ölüm sayıları giderek artıyor bu da beklenen bir durum. Çünkü ölüm hastalıktan iki üç hafta içerisinde meydana geliyor. Hasta olduktan sonra hemen ölüm oluşmuyor. Dolayısıyla şu anda rastladığımız ölüm rakamları iki üç hafta önceki vaka sayılarına mutabık oluyor. O açıdan çok şaşırtıcı değil beklenen bir durum. En üzücü tarafı ölüm sayıları, yani vaka sayıları artık bence çok önemli değil. Çoğu kişi test yaptırmadığı için gerçek rakamı da yansıtmıyor. O bakımdan vaka sayıları üzerinde çok durmak istemiyorum ama ölüm sayıları önemli. Şu anda Omicron geçen yıl ve daha önceki yıldaki virüse göre daha hafif hastalık yapıyor ama özellikle yaşlılar aşılanmamış olanlar ya da genç de olsa kronik hastalığı olanlar maalesef yine ağır seyredip ölümcül sonuçlanabiliyor. Böyle takip ettiğimiz ağır hastalarımız var ölümler açıkça bunu ortaya koyuyor. O bakımdan özellikle yaşlı ya da genç de olsa kronik hastalığı olanlar ya da tam doz aşılı olmayanların kendisine dikkat etmesi lazım.”
***
Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, koronavirüs (Covid-19) salgınına karşı ‘parlak bir zafer’ kazandıklarını açıkladı. Ülkede 4.8 milyon kişinin ateşli hastalığa yakalandığı, bunlardan 74’ünün öldüğü belirtilirken, 29 Temmuz’dan bu yana yeni vaka tespit edilemediği kaydedildi.
***
İspanya Sağlık Bakanlığı, ülkede tespit edilen maymun çiçeği vakalarının 5 bin 162’ye çıktığını açıkladı. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) ‘acil durum’ ilan ettiği maymun çiçeği nedeniyle İspanya’da şimdiye kadar iki kişi hayatını kaybetti. İspanya vaka sayılarında ABD’nin ardından ikinci ve Avrupa’da ilk sırada bulunuyor. Bakanlık cinsel ilişkiyle bulaşma riskinin yüksek olduğunu ve belirsizliğin devam ettiğini bildirdi. Vakalarının en yoğun görüldüğü kent 2 bin 94’le başkent Madrid. Madrid’de temmuz ortasından bu yana 1504 kişiye maymun çiçeği aşısı yapılırken, bu sayının artırılması için yeni aşılar talep ediliyor.
***
İngiltere’nin başkenti Londra’da son aylarda çocuk felcine neden olan virüsün yeniden tetkik edilmesinin ardından, şehirdeki tüm 1-9 yaş arası çocukların aşılanmasına karar verildiği bildirildi. Ulusal Sağlık Hizmetlerinden (NHS) yapılan açıklamada, Londra’da Şubat ayından bu yana kanalizasyon şebekesinden alınan örneklerde 116 defa çocuk felci (polio) virüsü tespit edilmişti. Öte yandan Amerika Birleşik Devletleri’nin New York eyaletinde de sağlıkçılar binlerce tespit edilmemiş çocuk felci vakası olabileceğini belirtmişti. Aşı kampanyası kapsamında Londra’da yaklaşık 1 milyon çocuğa çocuk felci aşısının yapılması planlanıyor.
***
Bilim insanları, şimdiye kadar Çin’de insanlar arasında 35 vakanın tespit edildiği Langya virüsünü izlemeye aldı. Virüse ilişkin ilk incelemelerin sonuçları, Çin, Singapur ve Avustralya’dan bilim insanlarının olduğu bir grup araştırmacının imzasıyla New England Journal of Medicine tıp dergisinde yayınlandı. Yeni tespit edilmiş yeni tip Langya henipavirus (LayV), ilk olarak 2018 yılının sonlarında Çin’in kuzeydoğu eyaletleri Shandong ve Henan’da görülmüştü. Virüs, bilim insanlarınca ilk defa geçtiğimiz hafta resmi olarak tanımlandı. Semptomları arasında ateş, yorgunluk, öksürük, iştah kaybı ve kas ağrıları olan ve hayvanlardan insanlara geçtiği ihtimali üzerinde durulan virüsün yayılımını Tayvan’ın sağlık yetkilileri de takip ediyor. Araştırmacılar, virüsten etkilenen herkeste yüksek ateş görüldüğünü söyledi. 35 kişiden 26’sında rastlanan tek patojenin LayV virüsü olduğunu gören bilim insanları, ateşli hastalığa bu virüsün sebep olduğu sonucuna vardı.
Pandeminin Seyri
Pandemi 6. Dalgası devam ediyor. Haziran 2022 itibari ile birçok yerde BA.4 ve BA.5 tarafından varyantı baskın hale geldi. Şu ana kadar toplam vaka sayısı 592 milyon 103 bine dayanırken toplam ölüm sayısı 6 milyon 446 bine dayandı. Aktif hasta sayısı 21 milyon 717 bin civarında.
Son 24 saatte yeni vaka sayısı 774 binin üzerinde, Covid-19’a bağlı ise 2,118 kişi hayatını kaybetti. Yeni vaka sayısını yüksek olduğu ülkeler şu şekilde: Japonya (196 bin), Güney Kore (152 bin), ABD (96 bin), Almanya (60 bin), ABD (58 bin), İtalya (32 bin), Brezilya (31 bin), Avustralya (27 bin) Fransa (27 bin), Tayvan (23 bin) ve Rusya (23 bin).
***
Kıbrıs’ta salgınında vaka sayısının yeniden artışa geçtiği İran’da, virüs nedeniyle bir günde 90 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı.
İran Sağlık Bakanlığından yapılan açıklamada, salgındaki vaka ve can kayıplarının yanı sıra aşı verileri de paylaşıldı. Son 24 saatte 5 bin 635 yeni vaka tespit edildiği ve bunlardan 1078’inin hastanelerde tedavi altına alındığı belirtildi. Vaka sayısının 7 milyon 451 bin 779’a çıktığı ülkede, 90 kişinin daha hayatını kaybetmesiyle toplam can kaybının 142 bin 654’e yükseldiği aktarıldı.
Salgın Kontrol Önlemler
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü önlemlerle ilgili olarak , ‘’Yaşlılar, kronik hastalığı olanlar ve tam doz aşılı olmayanlar için risk devam ediyor. Bu kişiler kendilerini korumalı. Öncelikle hemen aşılarını yaptırmalarını öneririm. Eğer son aşıdan sonra 6-7 ay geçmişse bu kişiler mutlaka hatırlatıcı yeni bir doz aşı yaptırmalılar. Kalabalık, dar, havasız, kapalı mekanlarda çok kalmamalılar. Buralara girerken maskelerini usulüne uygun olarak takmalılar. Bu konuda dikkatli olmalarında yarar var özellikle bu risk grubu kişilerin. Tabi hepimizin dikkat etmesinde yarar var ama gençseniz kronik bir hastalığınız yoksa tam doz aşılı iseniz ‘Ben hastalansam bile bunu hafif atlatırım’ diyebilirsiniz şu anda durum öyle. Ama yaşlılar kronik hastalığı olanlar ve aşısız olanlar için maalesef bu kadar iş kolay olmayabiliyor. Bazen ölüme giden ağır vakalar görebiliyoruz. Malul olan hastalarımız var tekerlekli sandalyede oksijen tüpüne bağlı yaşamak zorunda kalan hastalarımız da var maalesef. Onun için ben atlatırım, hafif atlatırım gelir geçer ne olacak grip gibi hastalık demek de her zaman mümkün değil tedbirimizi almamız lazım. Şu an itibariyle bayram sonrası artış piki tamamlanacak gibi duruyor önümüzdeki haftalar içerisinde inişe doğur geçeceğiz diye düşünüyorum. Virüs aramızda dolaşmaya devam ediyor bulaşmaya devam ediyor. Dolayısıyla kışla birlikte diğer solunum enfeksiyonlarında olduğu gibi Covid-19’da da bir artış trendi beklenen bir durum. O açıdan bu iş bitmiş gibi davranmamakta fayda var. Açık havada mesafemizi koruyabiliyorsak sorun yok. Kapalı, dar mekânlarda dolmuş, otobüs, toplu taşıma mesela bunlardan bir tanesi böyle ortamlarda bulaşması çok kolay onun için dikkatli olmakta ve maskemizi kullanmakta fayda var.’’ dedi.
SARS-COV2
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, enfeksiyonun kliniği ile ilgili şunları paylaştı: ‘’Covid, geçirmek bir ayrı problem geçirdikten sonrada bazen kronik değişiklikler kalıcı değişiklikler kalabiliyor bayağı uzun süren sorunlar olabiliyor. Bu açıdan da takip ettiğimiz epeyce hastamız var hatta ayaktan geçiren hafif geçiren hastalarda bile aylarca devam eden sorunlar oluyor nefes darlığı olabiliyor. Halsizlik, kırıklık olabiliyor. Akciğerde kalıcı hasarlar ve ona bağlı oksijen tedavisi uzun süre evde oksijen almak zorunda kalan hastalarımız var. Her zaman da tam iyileşmeyebiliyor kalıcı hasarlarla seyredebiliyor.’’
Not: Dünya Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.