CİSST, son 5 günde cezaevlerinden gelen Corona virüsü kaynaklı şikâyetleri temel alarak bir rapor hazırladı. Bu rapora göre, kapasite sorunu nedeniyle cezaevlerinde ‘sosyal mesafe’ yok, yemekler kötü, sağlıksız ve hijyenden uzak, karantina koğuşlarındakiler ortak alanları kullanıyor, sağlık hakkına erişimde sorunlar var.
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CISST), Corona virüsü salgını nedeniyle gözlerin çevrildiği cezaevlerindeki son duruma dair bir bilgilendirme paylaştı.
CİSST’in 20 ile 25 Mart tarihleri arasında 26 ceza infaz kurumundan gelen şikâyetleri temel alarak hazırladığı raporda hapishanelerdeki kapasite sorunu, hijyen önlemleri, karantina koğuşları ve sağlık hakkına erişim gibi başlıklar yer alıyor.
Kapasite sorunu: Sosyal mesafe yok
Raporda, koğuşların kalabalık olduğu, yatakların birbirlerine yakın mesafede bulunduğu ve mahpusların bu yakınlıkta uyumak zorunda kaldığı belirtiliyor.
Sosyal mesafenin olmadığı cezaevlerinde, ortak alanlar ve yemekhanelerde çok fazla mahpusun bir araya gelmek zorunda kaldığı aktarılıyor.
Yemekler kötü ve sağlıksız, hijyen yok
Raporun “Hapishanelerin Genel Durumu ve Hijyen Önlemleri” başlıklı kısmında ise dezenfekte amaçlı bazı hapishanelerde ilaçlama yapılırken bazılarında yapılmadığı, koridorlara dezenfekte malzemesi koyan hapishanelerin sayısının oldukça az olduğu belirtiliyor.
Rapora göre birçok hapishanede düzenli temizlik yapılmazken, dezenfektanlar kantinde 10 ile 45 lira arasında değişen ücretlerle satılıyor.
İnfaz koruma memurlarının bazı hapishanelerde maske takarlarken bazılarında takmadığı veya bir kısmının taktığı bilgisi de raporda yer aktarılırken, bazı hapishanelerde ise mahpuslara ayakta omuz omuza sayım yaptırıldığı belirtiliyor.
“Mahpusların Hijyeni” başlığı altında cezaevlerinden gelen şikâyetler özetle şöyle sıralanıyor:
- Bazı hapishane idareleri koğuşlara sabun dağıtırken bazı hapishanelerde sabuna erişim yok
- Mahpuslara maske ve eldiven sağlanmadı
- Ücretsiz temizlik malzemesi sağlanmadı; ücretini ödeyemeyen, maddi durumu iyi olmayan mahpuslara malzeme temin edilmedi
- Birçok hapishanede tuvaletlere dezenfektan konulmadı
- Banyolar kirli
- Bazı hapishanelerde her koğuşa 1 saat banyo izni verildi, diğer vakitlerde banyolar kilitli
- Lavabo sayısı az
- Sular sık sık kesilirken, sıcak su sınırlı
- Bazı hapishanelerde mahpuslar çamaşırhanede çamaşırlarını ücret vererek yıkamaya devam ediyor, deterjan alamayan mahpuslar var
Salgına karşı beslenmenin hayati önemde olduğu uzmanlarca sık sık dillendiriliyor. CİSST’in raporuna yer verilen mahpus şikayetlerine bakıldığında ise bu konuda eksiklikler olduğu anlaşılıyor.
Rapora göre yemekler kötü ve sağlıksız. Ayrıca hijyenik değil. Yine tutuklulara ek gıda ile vitamin sağlanmıyor.
Kantindeki ürünlerin pahalı olduğu; limon, sarımsak, soğan gibi ürünlerin sınırlı sayıda geldiği bilgisi de raporda yer alıyor.
Karantina koğuşlarındakiler ortak alanları kullanıyor
Raporda, bazı hapishanelerde izinden dönen mahpusların karantinaya alındığı, bazılarında ise böyle bir önlemin başlarda alınmadığı, mahpusların eski koğuşlarında kalmaya devam ettiği fakat şu anda karantina koğuşlarının aktif olarak kullanıldığı belirtiliyor.
Cezaevlerinde “karantina koğuşu” olarak kullanılan yerler ise görüş kabinleri ve atölyeler gibi alanlar.
Birçok hapishanede karantina koğuşunda kalan mahpusların ortak kullanım alanlarını ve yemekhaneleri diğer mahpuslarla birlikte kullandığı ve bu konuda gerekli özenin gösterilmediği belirtiliyor.
CİSST, birkaç hapishanede karantina bölümünde kalan mahpusların diğer koğuşlarda kalan mahpuslarla iletişimlerinin kesildiği, kötü şartlarda tutulduğu, hastaneden dönen mahpusların da bu koğuşlara alındığı bilgisini raporda aktarırken, gelen şikâyetleri şöyle sıralıyor:
- Risk grubunda olan mahpuslar için hiçbir önlem alınmadığı, risk grubunda olanlar ve izinden gelen mahpusların aynı bölümde tutulduğu,
- Mahpusların bazı hapishanelerde karantina koğuşunda yerde yattıkları, temizlik malzemesine ulaşamadıkları,
- Karantina koğuşlarının kalabalık olduğu ve sosyal mesafe imkanının olmadığı,
- Doktor kontrolünün olmadığı, yalnızca ateşlerinin ölçüldüğü,
- Ateşi 38.5’a çıkan mahpusların olduğu ve test yapılmadığı şikayetleri belirtilmiştir.
Sağlık hakkına erişim: Önlemler alınmıyor
Raporda tutukluların sağlık hakkına erişimde sorunlar yaşadığına dair bilgiler de var.
Tutukluların şikâyetlerine göre tutuklular; doktorun revire gelmediğini, revire çıkarılmadıklarını ve revirden ilaç alamadıklarını söyledi.
Hasta ve yaşlı mahpuslar için,yine kalp hastası ve kronik hasta mahpuslar için önlemlerin alınmadığı, mahpusların önlemlerini kendilerinin aldığı şikayetleri de raporda yer alıyor.