Adettendir yıl biterken en iyiler listesi yapmak. Biz de 12 eleştirmene yılın en iyi filmlerini sorduk. Oylama sonucu Türkiye’de geçen dokunaklı baba-kız hikâyesi “Aftersun” (Güneş Sonrası) en iyi yabancı film seçilirken, yerlilerde zirveyi Emin Alper’in “Kurak Günler”i aldı.
Adettendir yıl sonu geldiğinde en iyiler listeleri hazırlamak. Biz de bu geleneği bozmayalım dedik ve bu hafta köşeyi, yılın en iyilerine ayırdık. Yıl boyunca basın gösterimlerinde, festivallerde birlikte film izlediğim, sinema üzerine uzun uzun konuşup tartıştığım sinema yazarı meslektaşlarıma kendileri için yılın en iyi on yabancı ve beş yerli yapımı sordum. Açıkçası son yıllarda bu seçkilere dahil edilecek filmler konusunda kafalar hayli karışık. Bu karışıklık bir süre daha devam edecek gibi görünüyor.
Eskiden, yani filmlere ulaşmanın görece daha uzun zaman aldığı, sinema dünyasının vizyon üzerinden döndüğü zamanlarda kolaydı. Yıl içinde vizyona giren filmlerden seçimler yapılıyordu. Ama hayatın (bence gereğinden fazla) hızlanması filmlere ulaşım mesafelerini kısalttı. Vizyon tek başına yeterli olmamaya başladı. Örneğin, mayıs ayında düzenlenen Cannes Film Festivali filmlerini görebilmek için bir sonraki yılın İstanbul Film Festivali’ni beklemek gerekirdi bir dönemler. Oysa şimdi bu filmler festivalden birkaç ay sonra tüketilmiş, gözler Venedik’e Toronto’ya çevrilmiş oluyor. Bu filmleri değerlendirmek için vizyonu beklemek ise fazla geç kalmak anlamına geliyor. Dijital platformlar da işin içine girince listeler için bir standart tutturmak giderek daha da zorlaşıyor.
En nihayetinde benim de aralarında bulunduğum 12 film eleştirmeni, 2022 yılı içinde Türkiye’de meşru bir zeminde gösterilmiş her filmin dahil olduğu bir liste oluşturduk. Bu yıl içinde vizyona girmiş, festivallerden birinde gösterilmiş ya da dijital platformda seyirciyle buluşmuş her film bu listenin konusu oldu. Sağ olsunlar büyük bir özenle hazırladılar listelerini.
Gazete Duvar yazarları Kerem Bumin ve Rıza Oylum’un yanı sıra, Esin Küçüktepepınar, Uğur Vardan, Selin Gürel, Burak Göral, Janet Barış, Olkan Özyurt, Aslı Ildır, Müge Turan ve Zeynep Ocak’ın gönderdiği listelerden puanlama yaparak en iyiler listesi oluşturdum. Bunun sonucunda yılın en iyi yabancı filmi Charlotte Wells’in Türkiye’de geçen dokunaklı baba-kız hikâyesi “Aftersun” (Güneş Sonrası) oldu. Almanya yapımı olduğu için ‘yabancı’ statüsünde oynamak zorunda kalan Cem Kaya imzalı “Aşk, Mark ve Ölüm”ün onuncu sırada kendisine yer bulması dikkat çekici oldu. İşte yılın en iyi on yabancı yapımı…
EN İYİ ON YABANCI FİLM
- Güneş Sonrası/Aftersun – Charlotte Wells
- The Banshees Of Inisherin – Martin McDonagh
- Ayrılma Kararı/Decision to Leave – Park Chan-wook
- Ai/Eo – Jerzy Skolimowski
- Hüzün Üçgeni/Triangle of Sadness – Ruben Östlund
- Pacifiction – Albert Sierra
- Vortex – Gaspar Noé
- Korsaj/Corsage – Marie Kreutzer
- Argentina, 1985 – Santiago Mitre
- Aşk, Mark ve Ölüm- Cem Kaya
Katılımcılardan beş filmlik listeler istediğimiz yerli filmler kategorisinde ilk gösterimini gerçekleştirdiği Cannes’dan itibaren tartışmaların odağında olan Emin Alper imzalı “Kurak Günler” ilk sırada yer aldı. Bu listede dikkat çeken film ise “Bergen”in beşinci sırada kendisine yer bulması oldu. Demek ki ana akım filmlere karşı o kadar da önyargılı değil eleştirmenler! Buyrunuz yılın en iyi yerli filmleri…
EN İYİ BEŞ YERLİ FİLM
- Kurak Günler- Emin Alper
- Karanlık Gece – Özcan Alper
- Kerr – Tayfun Pirselimoğlu
- Çilingir Sofrası – Ali Kemal Güven
- Bergen – Mehmet Binay-M. Caner Alper
Kuşkusuz başka bir jüri bileşimi, bambaşka seçimler yapardı. Ama bizim seçimimiz bu yönde oldu. Bu listelerin asıl amacı, gerçekten ‘en iyi’ olanı seçmekten çok sinemaseverlere yılın en iyilerinden oluşan bir seçki sunmak. Listelerdeki sıralamaları bir yana bırakırsak, anılan her film izlenmeyi fazlasıyla hak ediyor. Bu listelere bakarak kendi listenizi oluşturabilir, eksik filmlerinizi tamamlayabilirsiniz. Aşağıya tek tek katılımcıların listelerini bırakıyorum. Kimi katılımcılar yerli filmlerin öne çıkan bazı yapıtlarını izleyemedikleri için bu kategoride oy kullanmadılar. O yüzden listelerde eksik var gibi düşünmeyin.
2022 özellikle yerli sinemada kıpırdanmaların başladığı, yeniden ateşli tartışmaların yaşandığı verimli bir yıldı. Umalım bu böyle devam etsin. Kuşkusuz daha özgür, daha demokratik ve daha katılımca bir ülkede ve dünyada…
ŞENAY AYDEMİR
YABANCI
- The Banshees Of Inisherin – Martin McDonagh
- Ai/Eo – Jerzy Skolimowski
- Güneş Sonrası/Aftersun – Charlotte Wells
- Ayrılma Kararı/Decision to Leave – Park Chan-wook
- Argentina, 1985 – Santiago Mitre
- İşe Yaramazlar/Les Pires – Lise Akoka, Romane Guere
- Mucize/The Wonder – Sebastián Lelio
- Top Gun: Maverick – Joseph Kosinski
- Rimini – Ulrich Seidl
- Aşk, Mark ve Ölüm – Cem Kaya
YERLİ
- Karanlık Gece – Özcan Alper
- Kerr – Tayfun Pirselimoğlu
- Kurak Günler – Emin Alper
- Ayna Ayna – Belmin Söylemez
- Çilingir Sofrası – Ali Kemal Güven
KEREM BUMİN
YABANCI
- Vesper – Kristina Buozyte, Bruno Samper
- Kumarbaz/The Card Counter – Paul Schrader
- The Batman – Matt Reeves
- Domuz/Pig – Michael Sarnoski
- Hüzün Üçgeni/Triangle of Sadness – Ruben Östlund
- Bebek Servisi/Broker – Hirokazu Koreeda
- İyi Şanslar Leo Grande/Good Luck to You – Sophie Hyde
- Vortex – Gaspar Noé
- Gülümse/Smile – Parker Finn
- Çığlık 5/Scream – Matt Bettinelli-OlpinTyler Gillett
YERLİ
- Bergen / Mehmet Binay-M. Caner Alper
- Kurak Günler / Emin Alper
- Çilingir Sofrası / Ali Kemal Güven
- Beni Sevenler Listesi / Emre Erdoğdu
- Tamirhane / Erkan Kolçak Köstendil
RIZA OYLUM
YABANCI
- Ayrılma Kararı/Decision to Leave – Park Chan-wook
- Ai/Ao – Jerzy Skolimowski
- İlgi Manyağı/Syk pike – Kristoffer Borgli
- Kutsal Örümcek/Holy Spider – Ali Abbasi
- Kürtaj/L’événement – Audrey Diwan
- Hüzün Üçgeni/Triangle of Sadness – Ruben Östlund
- Argentina, 1985 – Santiago Mitre
- R.M.N. – Cristian Mungiu
- The Banshees Of Inisherin – Martin McDonagh
- Guillermo del Toro’s Pinocchio – Guillermo del Toro, Mark Gustafson
YERLİ
- Karanlık Gece – Özcan Alper
- Kurak Günler – Emin Alper
- Birlikte Öleceğiz – Hakkı Kurtuluş, Melik Saraçoğlu
- Ela İle Hilmi ve Ali- Ziya Demirel
- Kar ve Ayı – Selcen Ergun
ESİN KÜÇÜKTEPEPINAR
YABANCI
- Pacifiction – Albert Sierra
- Güneş Sonrası/Aftersun – Charlotte Wells
- Ai/ Eo – Jerzy Skolimowski
- Saint Omer – Alice Diop
- The Banshees of Inisherin – Martin McDonagh
- Vortex – Gaspar Noé
- Korsaj/Corsage – Marie Kreutzer
- Ayrılma Kararı/Decision to Leave – Park Chan-wook
- Licorice Pizza – Paul Thomas Anderson
- Aşk, Mark ve Ölüm – Cem Kaya
YERLİ
- Kerr – Tayfun Pirselimoğlu
- Kurak Günler – Emin Alper
- Ela ile Hilmi ve Ali – Ziya Demirel
- Çilingir Sofrası – Ali Kemal Güven
- Karanlık Gece – Özcan Alper
UĞUR VARDAN
YABANCI
- The Banshees of Inisherin – Martin McDonagh
- Paralel Anneler/Madres paralelas – Pedro Almodóvar
- Vortex – Gaspar Noé
- Memoria – Apichatpong Weerasethakul
- Hüzün Üçgeni/Triangle of Sadness – Ruben Östlund
- Ayrılma Kararı/Decision to Leave – Park Chan-wook
- Argentina, 1985 – Santiago Mitre
- Fire of Love – Sara Dosa
- Drive My Car – Ryûsuke Hamaguchi
- The Batman – Matt Reeves
YERLİ
- Kurak Günler – Emin Alper
- Karanlık Gece- Özcan Alper
- Kerr – Tayfun Pirselimoğlu
- Okul Tıraşı – Ferit Karahan
- Bergen -Mehmet Binay, M. Caner Alper
SELİN GÜREL
YABANCI
- You Won’t Be Alone / Goran Stolevski
- Her Şey Her Yerde Aynı Anda / Everything Everywhere All At Once – Daniel Scheinert, Daniel Kwan
- Güneş Sonrası/ Aftersun – Charlotte Wells
- The Banshees of Inisherin – Martin McDonagh
- Korsaj/ Corsage – Marie Kreutzer
- Yang’tan Sonra / After Yang – Kogonada
- Hayır / Nope – Jordan Peele
- Masumlar / The Innocents – Eskil Vogt
- İyi Şanslar Leo Grande/ Good Luck to You – Sophie Hyde
- Aşk, Mark ve Ölüm – Cem Kaya
YERLİ
- Kurak Günler- Emin Alper
- Karanlık Gece – Özcan Alper
- Çilingir Sofrası – Ali Kemal Güven
- Dermansız – Hakkı Kurtuluş, Melik Saraçoğlu
- Zuhal – Nazlı Elif Durlu
BURAK GÖRAL
YABANCI
- Ayrılma Kararı / Decision to Leave – Park Chan-wook
- The Banshees of Inisherin – Martin McDonagh
- Moonage Daydream – Brett Morgen
- Güneş Sonrası/ Aftersun – Charlotte Wells
- İşe Yaramazlar / Les Pires – Lise Akoka, Romane Gueret
- Kutsal Örümcek / Holy Spider – Ali Abbasi
- Top Gun: Maverick – Joseph Kosinski
- Kemikler ve Her Şey / Bones and All – Luca Guadagnino
- Aşk, Mark ve Ölüm – Cem Kaya
- Her Şey Her Yerde Aynı Anda / Everything Everywhere All At Once – Daniel Scheinert, Daniel Kwan
YERLİ
- Kurak Günler – Emin Alper
- Karanlık Gece – Özcan Alper
- Çilingir Sofrası – Ali Kemal Güven
- Beni Sevenler Listesi – Emre Erdoğdu
- Cici – Berkun Oya
JANET BARIŞ
YABANCI
- Güneş Sonrası/ Aftersun – Charlotte Wells
- The Banshees of Inisherin – Martin McDonagh
- Ayrılma Kararı / Decision to Leave – Park Chan-wook
- Close- Lukas Dhont
- Korsaj/ Corsage – Marie Kreutzer
- One Fine Morning – Mia Hansen-Løve
- Argentina, 1985 / Santiago Mitre
- Ai/ Eo – Jerzy Skolimowski
- Sekiz Dağ / Le otto montagne – Charlotte Vandermeersch, Felix Van Groeningen
- Hayır / Nope – Jordan Peele
OLKAN ÖZYURT
YABANCI
- Hüzün Üçgeni / Triangle of Sadness – Ruben Östlund
- R.M.N. – Cristian Mungiu
- Vortex – Gaspar Noé
- Paralel Anneler / Madres Paralelas – Pedro Almodóvar
- The Batman – Matt Reeves
- Elvis – Baz Luhrmann
- Belfast – Kenneth Branagh
- Arthur Rambo – Arthur Rambo
- Aşk, Mark ve Ölüm – Cem Kaya
- The Menu – Mark Mylod
YERLİ
- Kurak Günler – Emin Alper
- Karanlık Gece – Özcan Alper
- Kerr – Tayfun Pirselimoğlu
- Bergen – Mehmet Binay, Caner Alper
- Aşıklar Bayramı – Özcan Alper
ASLI ILDIR
YABANCI
- Hayır / Nope – Jordan Peele
- Earwig / Lucile Hadzihalilovic
- Ayrılma Kararı / Decision to Leave – Park Chan-Wook
- Güneş Sonrası/ Aftersun – Charlotte Wells
- Flux Gourmet / Peter Strickland
- The Banshees of Inisherin – Martin McDonagh
- Her Şey Her Yerde Aynı Anda / Everything Everywhere All At Once – Daniel Scheinert, Daniel Kwan
- Aşk Mark ve Ölüm -Cem Kaya
- Crimes of the Future- David Cronenberg
- Barbarian – Zach Cregger
ZEYNEP OCAK
YABANCI
- Güneş Sonrası/ Aftersun – Charlotte Wells
- Pacifiction – Albert Sierra
- Licorice Pizza – Paul Thomas Anderson
- Earwig – Lucile Hadzihalilovic
- Ayrılma Kararı/ Decision to Leave Park Chan-Wook
- Aşk, Mark ve Ölüm – Cem Kaya
- Speak No Evil – Christian Tafdrup
- One Fine morning – Mia Hansen-Løve
- Ai/ Eo – Jerzy Skolimowski
- Beautiful Beings – Gudmundur Arnar Gudmundsson
MÜGE TURAN
YABANCI
- Crimes of the Future- David Cronenberg
- Korsaj/ Corsage – Marie Kreutzer
- Güneş Sonrası/ Aftersun – Charlotte Wells
- Ai/ Eo – Jerzy Skolimowski
- As Bestas – Rodrigo Sorogoyen
- Saint Ömer – Alice Diop
- Pacifiction – Albert Sierra
- Aşk, Mark ve Ölüm – Cem Kaya
- All the Beauty and the Bloodshed – Laura Poitras
- Human Flowers of the Flesh- Helena Wittmann
