Tarihin meteoroloji kayıtları tutulmaya başladığından bu yana yaşanan en sıcak Haziranı sonrasında iklim araştırma kuruluşlarının uyarıları sertleşti: Sera gazı salımları küresel ölçekte aşağı çekilmedikçe seller, kuraklık, orman yangınları azalmayacak, artacak.
Avrupa Birliği’nin (AB) yürüttüğü bir program olan Copernicus İklim Değişikliği Servisi, (C3S) geçtiğimiz haziranın dünyada hava değerlerinin kaydedilmeye başlamasından bu yana küresel ölçekte kaydedilmiş en sıcak ay olduğunu açıkladı.
Ayrıca 2024 haziranı küresel ortalama sıcaklıkta üst üste kırılan 13. hava sıcaklığı rekorunun kaydedildiği aydı. C3S’nin aylık raporuna göre haziranda kaydedilen sıcaklıklar sanayi öncesi seviyelerin 1,5 °C üzerinde seyretti.
2015 Paris İklim Değişikliği Konferansı’nda küresel ısınmanın sanayi öncesi döneme göre en çok 1,5 °C derece artışta tutulması belirlenmişti. Ancak Copernicus’un verilerine göre Temmuz 2023 ile haziran 2024 arasındaki dönem küresel sıcaklık artışı sanayi öncesi ortalamanın 1,64 °C derece üzerinde kaydedildi.
İklim bilimciler 13 ay üst üste rekor sıcaklık serisinin yaşanmasını “olağan dışı” olarak nitelerken 2015 ve 2016 yıllarında da benzer küresel sıcaklıklar yaşandığını hatırlattı.
2023’te Avrupa’daki aşırı hava
olayları Türkiye’ye de yansıdı
Geçtiğimiz yıl aşırı sıcak hava dalgalarının yanı sıra sel ve kuraklıkla Avrupa için bir karşıtlıklar yılı oldu. Avrupa’da gözlenen ve genellenen hava olayları Türkiye için de tam olarak geçerli. Türkiye genel olarak Avrupa kıtasındaki iklim değişikliği seyrini izliyor.
2023, kayıtlara geçen en sıcak veya ikinci en sıcak yıl oldu.
Avrupa’da sıcaklıklar, kaydedilen en sıcak eylül ayı da dahil olmak üzere yılın 11 ayı boyunca ortalamanın üzerinde seyretti.
2023’te “aşırı sıcaklık stresi”nin hissedildiği rekor sayıda gün yaşandı. Avrupa genelinde en az “güçlü sıcaklık stresi” yaşanan gün sayısı artış eğilimi gösteriyor.
Sıcaklığa bağlı ölümler son 20 yılda yaklaşık yüzde 30 arttı ve izlenen Avrupa bölgelerinin yüzde 94’ünde sıcaktan kaynaklanan ölümlerin arttığı tahmin ediliyor.
Avrupa’nın en sıcak ikinci haziranı
Rapora göre haziran ortalama yüzey hava sıcaklığı 16,66 °C oldu. Bu haziran 2023’te yaşanan önceki rekorun 0,14 °C üzerinde. Rapora göre 2024 haziranında Avrupa’da ortalama sıcaklık 1991’den 2020’ye kadarki haziran aylarının ortalama değerini 1,57 °C aşmış durumda.
Rapora göre sıcaklıklar özellikle Avrupa’nın güneydoğusu ve Türkiye’de yüksek seyrederken Batı Avrupa, İzlanda ve Kuzeybatı Rusya’da ortalamaya yakın ya da ortalamanın altında kaldı.
Geçtiğimiz haziran İzlanda, Orta Avrupa ve Güneybatı Avrupa’nın büyük bölümünde “ortalamadan daha yağışlı”ydı. Yoğun yağışlar Almanya, İtalya, Fransa ve İsviçre’nin kimi bölgelerinde sellere yol açtı.
“Yeni rekorlar kaçınılmaz”
Bilim insanlarına göre geçtiğimiz ay Avrupa dışında özellikle doğu Kanada, Batı ABD, Meksika, kuzey Sibirya, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Batı Antarktika’da da geçen ay sıcaklıklar yüksekti.
Copernicus Direktörü Carlo Buontempo, gelişmelerin iklim değişikliğinin etkilerini açıkça ortaya koyduğunu belirterek dünyanın sera gazı emisyonlarını azaltmanın yollarını bulamaması halinde yeni rekorların kaçınılmaz olacağını söyledi.
Düzenli olarak dünyanın yüzey sıcaklığı, buzullar ve yağış hakkında veriler yayımlayan Copernicus’un bulguları uydulardan, gemilerden, uçaklardan ve hava istasyonlarından alınan milyarlarca ölçümü içeren analizlere dayanıyor.
Kaynak: Bianet