Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne göre ‘bina önem katsayısı’daha yüksek hastane ve okul gibi kamu binalarının bırakın yıkılmayı, hasar görmesi bile ihmali işaret ediyor. Daha yüksek önem katsayısı, bu binaların daha sağlam yapılması gerektiği anlamına geliyor.
Türkiye topraklarının yüzde 66’sı, nüfusun yüzde 71’i, toplam belediyelerin yüzde 68’i birinci ve ikinci derece derece deprem bölgesinde. Üçüncü ve dördüncü derece deprem bölgeleri de katıldığında, ülkenin yüzde 92’si deprem bölgesi. Dolayısıyla deprem, neden olduğu can ve mal kayıplarının fazlalığı sebebiyle acil önlem alınması gereken doğal afetler arasında ilk sırada.
Yine bina öldürdü!
Ancak tüm acı deneyimlere rağmen, depremde yine öldüren, yaralayan, sakatlayan, insan hatası ve eseri çürük binalar.
Bugünkü depremlerde yıkılan binalar arasında Antakya ve İskenderun hastaneleri, Hatay’daki Akademik Hastane, ağır hasar alan binalar arasında Adıyaman Gölbaşı Hastanesi de var. Kağıt üstünde bu hastanelerin yapı önem katsayısı, normal binalardan yüzde 50 daha fazla.
Diken’e konuşan TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Özer Akkuş, depremin çok yeni olduğunu, dolayısıyla hemen net bir şey söylemenin güç olduğunu belirterek şunları dile getirdi: “Genel bir şey söyleyebilirim. Binaların yapı önem katsayıları birbirinden farklıdır. Hastane gibi binaların katsayılarının yüksek olması, binayla ilgili hesapların ona göre yapılması, olası bir depremde dayanılıklarının yükseltilmesi anlamına geliyor. Yıkılan bu binalarla ilgili bir şey söylemek için çok erken; hastanelerin betonları mukavemetini mi kaybetti, işçilik hatası mı var vs. bunları daha sonra inceleyerek anlamak mümkün.”
Hastane, dispanser, aile sağlığı merkezleri, PTT, diğer haberleşme tesisleri, ulaşım istasyonları ve terminalleri, enerji üretim ve dağıtım tesisleri, vilayet, kaymakamlıklar ve belediye yönetim binaları, ilk yardım ve afet planlama istasyonlarının yapı önem katsayıları en yüksek yani, 1.50. İnsanların kısa süreli ve yoğun bulunduğu binalarda (alışveriş merkezi, ibadethaneler vb.) binaların bina önem katsayısı 1.2. Diğer binalarda (konutlar, işyerleri vb.) yapı önem katsayısı ise
1.İzmir depremi sonrası sorulmuştu
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, İzmir depreminden sonra -23 Aralık 2020’de- depremle Meclis araştırma komisyonuna bir rapor sunmuştu. Raporda, kamu binaları hakkındaki bilinmezliğin devam ettiği belirtilerek şöyle denilmişti:
“Örneğin okulların, yurtların, kreşlerin, hastanelerin sayısı, ne kadarının tarandığı, ne kadarı hakkında yıkım, güçlendirme veya kullanım kararı verildiği, ne kadarının yıkıldığı veya güçlendirilecekse projelerinin yapıldığı ve ayrıca ne kadarının güçlendirildiği konusu kamuoyunun bilgisi dahilinde değildir.”
‘Ölen arkadaşlarımız var’
Türk Tabipler Birliği (TTB) İkinci Başkanı Doç. Dr. Ali İhsan Ökten, Hatay’da İskenderun Devlet Hastanesi’nin bir bloğunun yıkıldığını, diğer blokta hizmet verilmeye çalışıldığını söyledi. Ökten, “Arkadaşlarımız çalışamıyor. Maalesef ölen meslektaşlarımız ve çalışanlar var” dedi.
Adana Şehir Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Kliniği’nde görev yapan Ökten, yaralıların Adana’ya yollanmasını istediklerini söyledi.
‘Anlaşılan hastanelerin diğer yapılardan farkı yok’
Hekim ve hasta kayıtlarıyla ilgili net bilgi edinemediklerini de belirten Ökten, “Maalesef can kaybı ihtimali var. Hatay tarafından tam bilgi alamıyorum. Telefon bağlantısı kötü. İletişim sağlayamıyorum. Yollarda ciddi hasar var” diye konuştu.
TTB Yönetim Kurulu üyesi Dr. Alican Bahadır, hastanelerin yıkılmasının, sağlık kurumlarının uygun şekilde yapılmadığını gösterdiğini söyledi. Deprem bölgelerinde sahra hastanelerinin kurulduğunu haber aldıklarını belirten Bahadır, “Diğer yapılardan farkı yok anlaşılan. İhaleyle yapılıyor. Birçok şey göz ardı ediliyor” dedi. Bahadır, kış koşulları nedeniyle yolların çok kötü olduğunu, meslektaşlarının deprem bölgesine ulaşmakta güçlük çektiğini de söyledi.
TTB kriz masası kurdu
TTB, hekim görevlendirmesiyle ilgili olarak Sağlık Bakanlığı’yla işbirliğine hazır. Deprem bölgelerinde gönüllü görev almak isteyen hekimlerin öncelikle kendi illerindeki tabip odalarına ulaşması isteniyor. Birlik ayrıca kendi ilindeki tabip odalarına başvuran gönüllü hekimlerin listesini en kısa zamanda Sağlık Bakanlığı’na iletecek.
Deprem bölgesinde sağlık hizmetleri sunumu ve koordinasyonuna katkı sunmak amacıyla TTB kriz masası da kurdu.
Kaynak: Diken – Mesude Erşan