Omicron varyantının farklı mutasyonlar içeren alt türü BA.2 kaynaklı vakalar son günlerde bazı ülkelerde artıyor. Peki bu tür hakkında bilinenler ne?
Covid-19 hastalığına yol açan korona virüsünün Omicron varyantı dünya çapında yayılmaya devam ederken, bir yandan da bu varyantın alt türü ‘BA.2’ de farklı ülkelerde görülmeye başladı. Covid testlerinden kaçma becerisi nedeniyle ‘sinsi’ ve ‘hayalet’ gibi sözcüklerle tanımlanan BA.2, virüsün davranışını değiştirebilecek bazı yeni mutasyonlar içeriyor.
BA.1 olarak bilinen ve geçmişe kıyasla çok daha bulaşıcı olan Omicron, dünya çapında son dönemde görülen Covid enfeksiyonlarının neredeyse tamamına yol açmış durumda. Ancak birçok ülkede Omicron vakaları pik yapıp düşüşe geçmişken, bilim insanları şimdi, BA.1’in (ilk Omicron) ‘yakın kuzeni’ olan BA.2 enfeksiyonlarında artış raporluyor. Avrupa ve Asya’nın bazı bölgelerinde, BA.2 enfeksiyonlarının ilk Omicron’u geçmeye başladığı belirtiliyor. Peki Omicron’un alt türü olan sınıflanan BA.2 hakkında neler biliniyor?
‘HAYALET ALT VARYANT’
Tüm İnfluenza Verilerinin Paylaşımı Küresel İnsiyatifi (GISAID) adlı küresel virüs izleme veritabanına 25 Ocak itibarıyla yüklenen verilere göre, BA.1, küresel ölçekte dizilimleri çıkarılan vakaların yüzde 98.8’ini oluşturuyor. Ancak Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, bazı ülkeler son haftalarda giderek artan sayıda BA.2 vakası raporluyor.
DSÖ ayrıca, Omicron şemsiyesi altında BA.1.1.529 ve BA.3 olarak iki başka alt varyantı daha listeledi. Bunların tamamının genetik olarak birbirine çok yakın olduğu ama her birinin, virüsün davranışını değiştirebilecek türden farklı mutasyonlar içerdiği belirtiliyor. ABD’deki Fred Hutchinson Kanser Merkezi’inden virolog Trevor Bedford, gelinen noktada BA.2’nin Danimarka’daki vakaların yüzde 82’sini oluşturduğunu açıkladı. Bedford’a göre bu oran İngiltere’de yüzde 9, ABD’de ise yüzde 8.
Diğer yandan, Omicron’un BA.1 versiyonunun önceki varyantlara göre daha kolay tespit edildiği biliniyor. Bunun sebebi, BA.1’in, yaygın PCR testlerinde hedef alınan üç genden birine sahip olmaması. Dolayısıyla, pozitif çıkan vakalarda bu gene sahip olmayan virüs dizilimlerinin doğrudan Omicron olduğu varsayılıyor. Ancak BA.2 için aynısı geçerli değil. Omicron’un BA.2 alt türünde söz konusu gen yer alıyor. Bu nedenle bilim insanları, bu alt türü tespit etmek için Delta’da olduğu gibi ‘eski’ yöntemlerle izliyor. Uzmanlar, test kitlerinin alt türün yol açtığı Covid’i ‘pozitif’ sonuç vererek tespit ettiğini ama söz konusu hastanın hangi varyanta yakalandığının bilinmediğini söylüyor.
DAHA BULAŞICI MI?
Bilimsel açıdan teyit edilmemiş bazı verilere göre BA.2, zaten çok bulaşıcı olan BA.1’den de daha hızlı yayılıyor olabilir. Fakat bu alt türün aşı korumasından kaçtığına dair herhangi bir kanıt yok. Danimarkalı sağlık yetkilileri, ön verilere dayanarak BA.2’in BA.1’e kıyasla 1.5 kat daha bulaşıcı olabileceğini tahmin ederken, daha ağır hastalığa muhtemelen yol açmadığını vurguluyor. İngiltere’de yapılan tahminlere göreyse, BA.2’nin aynı evin içinde bulaşma oranı (yüzde 13.4), BA.1’den (yüzde 10.3) daha yüksek.
Kritik bir soru ise ilk Omicron’a (BA.1) yakalanan kişilerin BA.2’den korunup korunmayacağı yönünde. ABD’deki Northwestern Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Egon Ozer, Danimarka’da yüksek sayıda BA.1 vakasına sahne olan bazı yerlerde BA.2 vakalarının artmakta olduğuna dikkat çekerek, “Eğer önceden geçirilmiş bir BA.1 enfeksiyonu BA.2’den korumuyorsa, bir tür iki hörgüçlü deve türü dalgayla karşı karşıya olabiliriz” dedi. Ozer, “Bunun olup olmayacağını bilmek için çok erken” diye konuşurken, aşıların insanları hastaneye yatmaktan ve ölümden hâlâ koruduğunu vurguladı.
BA.2 EN ÇOK NERELERDE GÖRÜLÜYOR?
GIDAID veritabanına bugüne dek yüklenen BA.2 vakalarının yüzde 90’ı Danimarka, Hindistan ve İngiltere’den. Ancak Avustralya ve Belçika gibi farklı ülkelerden de BA.2 haberleri geliyor. Uzmanlar, farklı ülkelerin varyant dizilimlerini inceleme becerilerinin de raporlanan vaka sayılarını etkileyebileceğini belirtiyor.
Kaynak: DUVAR