Cumhurbaşkanlığı, polipropilen tesisi için ‘Özel Endüstri Bölgesi’ ilan etmişti: Danıştay o kararnameyi iptal etti

Danıştay 10. Dairesi, Mersin’in Akdeniz ilçesindeki Karaduvar Mahallesinin bir kısmını polipropilen tesisi için “özel endüstri bölgesi” ilan eden Cumhurbaşkanlığı kararnamesini iptal etti.

Mersin’in Akdeniz ilçesine Karaduvar Mahallesinde polipropilen tesisi kurmak isteyen Tekfen Holding, 2020 yılında ÇED olumlu raporu aldı, Cumhurbaşkanlığı da aynı yıl yayınlanan kararname ile tesisin yapılacağı alanı ‘özel endüstri bölgesi’ ilan etti.

Polipropilen tesisine verilen ÇED olumlu raporuna karşı açılan davaya bakan Mersin 2. İdare Mahkemesi, ÇED olumlu raporunu iptal etti. Danıştay 6. Dairesi de yerel mahkemenin kararını onadı, böylece şirketin polipropilen tesisi ile ilgili ÇED olumlu raporu iptal oldu.

DAVACILAR: TESİS TARIMA, BALIKÇILIĞA VE TURİZME ZARAR VERİR

Önceki dönem CHP Mersin milletvekilleri Cengiz Gökçel ve Ali Mahir Başarır ile CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır’ın, Karaduvar Mahallesini ‘özel endüstri bölgesi’ ilan eden Cumhurbaşkanlığı kararnamesine karşı açtığı davada da davacıların lehine karar çıktı.

Davacı milletvekilleri, dava dosyasının gerekçesinde işleme konu alanın 1/100 bin ölçekli Çevre Düzeni Planında sanayi ve depolama alanı, serbest bölge ve birinci derece yol olarak, 1/5000 ölçekli nazım imar planında ise sanayi alanı, serbest bölge, belediye hizmet alanı, otoyol ile park ve yeşil alan olarak planlı olduğunu vurguladı ve polipropilen tesisinin üreteceği kirli havanın rüzgarlarla civar yerleşimleri olumsuz etkileyeceğini, tarımsal üretimi ve Karaduvar bölgesinde yaygın olan balıkçılık sektörünü olumsuz etkileyeceğini, bölgede kurulması planlanan tesise yaklaşık on kilometre mesafede bulunan Mersin Tarsus Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesine yapılacak yatırımlarının hayata geçmesinin güçleşeceğini ifade etti.

‘ÇED OLUMLU RAPORU YOKSA, ÖZEL ENDÜSTRİ BÖLGESİ İLAN EDİLEMEZ’

Danıştay 10. Dairesi de, ilgili yasalar uyarınca, bir alanın ‘özel endüstri bölgesi’ ilan edilmesi için orada faaliyet yürütecek tesislerle ilgili ÇED olumlu raporu alınması gerektiğine, özel endüstri bölgesi ilanının ancak ÇED olumlu raporunun verilmesinden sonra yapılabileceğine işaret etti.

Polipropilen tesisinin ÇED olumlu raporunun 2021 yılında Mersin 2. İdare Mahkemesi kararıyla iptal edildiğine, Danıştay 6. Dairesinin de yerel mahkeme kararını onadığına işaret eden Danıştay 10. Dairesi, bu durumda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin de hukuken yok hükmünde olacağına işaret etti.

‘HİÇ DOĞMAMIŞ SAYILIR’

Danıştay 10. Dairesinin karar yazısında şu ifadelere yer verildi:

“Yargı yerlerince hukuka aykırı bulunan idari işlemler hakkında verilen iptal kararları, varlıklarını hukuka uygunluk karinesinden yararlanmak suretiyle sürdüren idari işlemleri tesis edildikleri tarihe kadar geriye yürür şekilde ortadan kaldırır. Bir başka deyişle, yargı kararıyla iptal edilen idari işlemler tesis edildikleri tarihten itibaren tüm hüküm ve sonuçları ile ortadan kalkar. Dolayısıyla, yargı kararıyla iptal edilen idari işleme bağlı olarak tesis edilen diğer işlemler de hukuka aykırı hale gelir. İptal kararlarının bu özelliği, dava konusu idari tasarruftan önceki hukuki durumun sağlanması gereğinden kaynaklanmakta olup, iptal kararları, iptal edilmiş olan idari işlemi hukuk aleminde hiç doğmamış hale getirmektedir. Bu durumda; dava konusu Cumhurbaşkanı Kararı ile Özel Endüstri Bölgesi olarak ilan edilen alanda gerçekleştirilmesi planlanan TEKFEN Polipropilen Üretim Tesisi Yatırım Projesi ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen 10/03/2020 tarih ve 5835 sayılı ÇED Olumlu kararı, kanun yolu denetiminden geçerek kesinleşen yargı kararlarıyla iptal edilmiş olduğundan, tesis edildiği tarihten itibaren tüm hüküm ve sonuçları ile ortadan kalkmış ve hukuk aleminde hiç doğmamış hale gelmiştir. Dolayısıyla, dava konusu Cumhurbaşkanı Kararı’nın tesis edildiği tarih itibarıyla da, özel endüstri bölgesi olarak ilan edilmesi istenilen alanda gerçekleştirilmesi planlanan yatırım projesine ilişkin olarak alınmış hukuka uygun bir ÇED Olumlu kararı bulunduğundan söz edilmesi mümkün değildir. Bu haliyle, dava konusu 27/03/2020 tarih ve 2318 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı tesis edilirken esas alınan 10/03/2020 tarih ve 5835 sayılı ÇED Olumlu kararının hukuka aykırılığının yargı kararıyla tespit edilerek iptal edilmiş ve tesis edildiği tarihten itibaren tüm hüküm ve sonuçları ile ortadan kalkarak hukuk aleminde hiç doğmamış hale gelmiş olması nedeniyle dava konusu Cumhurbaşkanı Kararı’nda hukuka uyarlık bulunmadığı ve iptaline karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.”

Kaynak: Artı Gerçek – Abidin Yağmur