Çorum’da solcu ve Alevilere yönelik saldırılarla 57 kişinin katledilmesinin yıldönümünde TBMM’de konuşan HDP’li Ali Kenanoğlu, şöyle dedi: “Olaylar olabilir, sizin isteminiz dışında olabilir, kendiliğinden gelişmiş olabilir, tahrikle gelişmiş olabilir, olaylar gelişir ama bu olayların katliama dönüşmesi oradaki devletin sorumlularının buna müsaade etmesiyle oluşur ve çorumda yaşanan da maalesef budur.”
HDP’li Kenanoğlu, “Bundan otuz dokuz yıl önce bugünlerde, 28 Mayısta başlayan, 10 Temmuzda biten bir Çorum katliamı yaşandı. Hani tarihimizle yüzleşelim mi yüzleşmeyelim mi meselesi tartışılıyor ya…” diyerek başladığı konuşmasında şunları söyledi:
‘İNSANLAR YAKILDI, DERİLERİ YÜZÜLDÜ’
“Çorum katliamında 57 kişi orada katlediliyor. Katliam sırasında insanlar, yüzlerce dükkân ve ev yağmalanıyor. İnsanlar, fırınlarda, tarlalarda ekin yığınlarının arasında yakılarak, derileri yüzülerek, vücutları şişlenerek, kurşuna dizilerek katlediliyorlar. Bunun akabinde bir dava açılmıyor, sadece sorumluluklar üzerinden şahsi davalar açılıyor, toplu bir dava bile açılmıyor. Yani hemen hemen herkes şunu biliyor: Devletin, devletin yetkililerinin, yetkili organların istemediği hiçbir olay katliama dönüşmez; bu çok nettir, devletin bunu engelleyecek gücü vardır. Olaylar olabilir, sizin isteminiz dışında olabilir, kendiliğinden gelişmiş olabilir, tahrikle gelişmiş olabilir, olaylar gelişir ama bu olayların katliama dönüşmesi oradaki devletin sorumlularının buna müsaade etmesiyle oluşur ve çorumda yaşanan da maalesef budur. Çorum’da katliamı lanetlediğim gibi, orada yaşamını yitiren tüm canları da saygıyla anıyorum.”
NE OLMUŞTU?
Milliyetçi Hareket Partisi’nin önde gelen isimlerinden, eski bakan Gün Sazak’ın 27 Mayıs 1980’de Ankara’da Devrimci Sol tarafından öldürülmesi üzerinden Çorum’da gerilim yaratıldı. 28 Mayıs günü Çorum’un en işlek caddelerinde ve çoğunluğu gençler tarafında oluştuğu “Kanımız aksa da zafer İslam’ın”, “ Kana kan, intikam” gibi sloganlarla yürüyüş yapıldı. Bu yürüyüşe sadece Çorum’da bulunan bir kesim değil, çevre illerden de birçok grup katılmıştı. Sloganlar atarak Alevilere ait dükkanlar tahrip edilip, ateşe verildi. Bunun üzerine Alevi mahallelerinde barikatlar kuruldu. Dört kişinin öldüğü olayların ikinci dalgası, Allaaddin Cami’nin komünistler tarafından yakıldığı yönünde cami minarelerinden yalan anons yapılmasıyla başlatıldı. Ayrıca komünistler tarafından suların zehirlendiği yönünde anonslar da yapılarak cihat çağrılarında bulunuldu. Veli Solmaz adlı bir Alevi dedesinin fırında diri diri yakıldığı ortaya çıktı. Sonuçta en az 57 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. Çorum Katliamı kanlı 1 Mayıs olaylarıyla başlayan ve Malatya, Maraş, katliamları ile devam eden solculara ve Alevilere karşı bir plan dâhilinde gerçekleştirilen katliamlar zincirinin bir parçası olarak kabul edildi.
HDP’den ‘Çorum katliamı araştırılsın’ önergesi
HDP Milletvekili Zeynel Özen, 39 yıl önce Çorum’da yaşanan katliamın araştırılması için Meclis’te Araştırma Komisyonu kurulmasını istedi. Özen, verdiği önergede Çorum’da neler yaşandığını, katliamın perde arkasının açığa çıkartılmasını talep etti.
‘PLANLANAN SALDIRILARLA ÇORUM SAVAŞ ALANINA DÖNDÜ’
Özen verdiği önergede Çorum katliamında neler yaşandığını şu sözlerle anlattı: “27 Mayıs 1980 günü Gün Sazak’ın öldürülmesinin arkasından Çorum’da bir yerlerden düğmeye basılan bazı paramiliter gruplar karışıklıklar çıkartmak için solculara ve Alevilere saldırdılar. 27 Mayıs 1980’de Çorum sokaklarında tekbirler eşliğinde Alevi mahallelerine başlattıkları saldırılar yaklaşık 1,5 ay boyunca 10 Temmuz 1980’e kadar devam etti. Özellikle 4 Temmuz Cuma günü Çorum’da sokağa çıkma yasağı kaldırıldıktan sonra saldırganlar uzun menzilli silahlar ve bombalarla topyekün bir saldırıya geçerek, ikinci bir Maraş katliamı yaratmayı amaçladılar. Önceden planladıkları saldırılarla Çorum tamamen bir savaş alanına döndü. Cuma günü, Milönü mahallesinde bulunan Alaaddin Camiinin bombalandığı ve kurşunlandığı şeklinde yalan haberlerin şehre yayılmasıyla katliam doruk noktasına çıktı. Camilerden boşalan vatandaşların büyük bir kısmı haberin yalan olduğunu anlayınca saldırganların peşinden gitmedi. Ancak, “Komünistler camileri yakıp yıkıyor” söylentileri şehirde yoğun bir şekilde işlendi ve bir kısım yurttaşlar tahrik edildi.”
HDP İstanbul Milletvekili Zeynel Özen
‘KATLİAMIN ARAŞTIRILMASI ELZEMDİR’
Gösteriler sonucunda solcular yaşadıkları mahallelerde ev yangınları çıktı. “Saldırıların yöneldiği semtlerde, saldırgan gruplarla halk arasında yoğun çatışmalar oldu” diyen Özen, sözlerini şöyle sürdürdü: “Öncesinde yaşanan Maraş Katliamından ötürü tedbirini alan halk sokaklara barikatlar kurarak kendilerini savunmaya çalıştı. Saldırganlar her seferinde bu barikatların ardındaki halk tarafından püskürtüldü. Bu katliamda resmi rakamlara göre 57 can yaşamını yitirdi. Yüzlercesi de yaralandı. Solcuların ve Alevilerin işyerleri ve evleri yağmalandı. Birçoğu ise Çorum’u terk edip başka şehirlere göç etmek zorunda bırakıldılar. Bu katliamda yaşanan en korkunç cinayetlerden biri Veli Solmaz adlı bir Alevi dedesinin faşistler tarafından fırında diri diri yakılmasıydı. Tarihte kaldığı düşünülen Nazi yöntemleri bu katliamla Anadolu’nun ortasında bir kabus gibi yeniden ortaya çıkmıştı. Çorum’da 1,5 ay boyunca içlerinde kadınlar, çocuklar, ve yaşlılar dahil saldırganların eline geçen masum insanlar çeşitli işkencelerle katledildi, onlarca kadın tecavüze uğradı, malları mülkleri talan edildi. Çorum Katliamı kanlı 1 Mayıs olaylarıyla başlayan ve Malatya, Maraş, katliamları ile devam eden solculara ve Alevilere karşı bir plan dâhilinde gerçekleştirilen katliamlar zincirinin bir parçasıdır.”
Özen son olarak katliamın aydınlatılması için şunları söyledi: “Çorum katliamının aydınlatılması, arkasında gizli kalan gerçeklerin ortaya çıkarılması, katliamla ilgili devlet arşivlerinde yıllardır saklı kalan belgelerin araştırılıp kamuoyuyla paylaşılması için Özen, bu katliamın araştırmasının perde arkasındaki sorumlularının açığa çıkması ve böylece katliam mağdurlarının az olsa acılarını dindirilmesi için Çorum katliamının araştırılması elzemdir.”