Yahudi Soykırımı tarihine dair en ikonik karelerden biri olarak görülen fotoğraf 1932 yılında, o dönemde yoğun bir Yahudi nüfusunun yaşadığı Kiel’de, kentin son hahamı Arthur Posner’in eşi Rosi Posner tarafından çekilmişti. Pencerenin önünde Hanuka Bayramı’nın başında yakılan dokuz dallı pirinç şamdan (menora), arkada ise hahamın evinin karşısında yeni açılmış Nazi karargâhında dalgalanan gamalı haç bayrağı görülüyordu.
‘HAHAM UYUYABİLECEK Mİ?’
Kiel kentinde Yahudilere yönelik zulüm, Adolf Hitler’in iktidara gelmesinden önce, 1932’DE çoktan başlamıştı. Kent çapında birçok yerin girişine, “Yahudilerin girmesi yasak” notları asılmıştı. Posner bu duruma karşı resmi şikayetlerde bulunmuş, ailesi tehdit almış, Ağustos 1932’de sinagog bombalanmıştı. Evinin karşısındaki popüler konser salonunda Nazi karargahı açılması sonrasında, partinin haftalık dergisi Volkskampf’ta “Karşıda oturan haham geceleri uyuyabilmeye devam edebilecek mi?” sorusu sorulmuştu.
Posner ailesi, Nazilerin Yahudilere zulmünün tırmanmaya başladığı 1933’de, Hitler’in iktidara gelmesinden üç ay sonra, üç çocuklarıyla birlikte İsrail’e göç etti. Şamdan ve fotoğrafın yer aldığı albüm, ailenin yanlarına alabildikleri az sayıda eşya arasındaydı.
Şimdi bu fotoğraf ve şamdanın kendisi, Kiel Belediyesi’nin müzesinde, kentteki Yahudilerin hayatını ve bu hayatı yok eden Nazizm’in yükselişini Posner ailesi üzerinden anlatan ‘Kiel, Hanukka 1931’ adlı sergide sergilenecek.
ARKASINA NOT YAZDI
Rosi Posner’in torunu Nava Gilo, fotoğrafla ilgili The Guardian’a yaptığı açıklamada, “Nazilerin yükselişinden sonra Yahudilerin büyük çoğunluğu, menoranın dışarıdan görülmemesi için perdelerini kapatıyordu” dedi. Gilo, anneannesinin gazeteci olmak istediğini ve fotoğrafı çekerken yakaladığı zıtlığın farkında olduğunu söyledi. Bunun bir göstergesinin de, Rosi Posner’in fotoğrafın arkasına yazdığı şu sözler olduğunu belirtti: “Bayrak nasıl Yahudiliğin öleceğini söylüyorsa, ışık da sonsuza kadar yaşayacağını anlatıyor.”
