Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Direktörü Hans Kluge, artan vakalar karşısında “Bir kez daha pandeminin merkeziyiz” dedi. DSÖ Avrupa Direktörü Hans Kluge, Avrupa’da eşitsiz aşı dağıtımı ve önlemlerin hafiflemesinin pandemide ‘kritik bir noktaya’ gelinmesine neden olduğunu söyledi. Kluge, bölgedeki 53 ülkenin ‘Covid-19’un yeniden şiddetlenmesi riskiyle karşı karşıya olduğunu’ söyledi. DSÖ verilerine göre, Kovid-19 hastalarının hastaneye yatışları sadece bir hafta içinde iki kattan fazla arttı. Sağlık görevlilerinin virüsle mücadelede edindiği deneyime rağmen, güvenilir tahminler kıtanın 1 Şubat’a kadar yarım milyon Covid-19 ölümü daha görebileceğini öne sürüyor .
***
Avrupa Birliği’nin (AB) ilaç düzenleyicisi Avrupa İlaç Ajansı (EMA), Amerikan ilaç firması Merck’in ürettiği “molnupiravir” adlı ilacın yeni tip koronavirüs (Covid-19) tedavisinde acil durumlarda kullanılmasını tavsiye ettiğini duyurdu. Ajansın aşı stratejisinden sorumlu yetkilisi Marco Cavaleri, molnupiravirin virüsün vücutta yayılmasını azaltabileceği, hastaneye yatış ve ölüm oranlarında düşüş sağlayabileceği sonucuna varıldığını açıkladı. Cavaleri, EMA’nın AB ülkelerine bu tedaviyi pazarlama iznini beklemeden, acil kullanımlar için hazırlamalarını tavsiye ettiğini duyurdu. İngiltere, bugün söz konusu ilacın kullanımını onaylayan ilk ülke olmuştu.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi ve günlük can kaybı yüksek hızda devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 29 bin 482 kişiye ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 228 kişi oldu. Toplam vaka sayısı 8 milyon 150 binin üzerine çıkarken yaklaşırken toplam can kaybı ise 71 bin 526 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 363 bin civarında. Aktif hasta sayısı 461 bin 815 kişi, Bu sayı bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
Aşı yapılacak nüfus alt sınırının 12 yaşa indirilmesi, 3. doza rağmen halen günlük 1 milyon doza ulaşabilmiş değiliz. Günlük yapılan aşı sayısı hafta içi günlerde 100-200 bin aralığında seyrederken hafta sonları 100 binin altına kadar geriliyoruz.
Sağlık Bakanlığı hızlı ve etkin aşılama için herhangi bir çaba göstermiyor, aşılama kendi ritminde devam ediyor. Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘’ 4 Kasım saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 177 bin 95 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 55 milyon 549 bin 947 birinci doz, 49 milyon 7 bin 760 ikinci doz, 11 milyon 296 bin 405 üçüncü doz aşı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %89,5 ikinci doz ortalaması %79.0 oldu.’’
Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı % 66.4, ikinci doz ise % 58.6 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eştisizik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde istatistik krtik bir konuda 2 doz Sinovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özellikle yaşlı nüfusun 3. doz aşılanması konusunda ciddi sorunlar olduğunu sahadan elde ettiğimiz verilerle söyleyebiliriz.
***
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, yeni tip Koronavirüs (Covid-19) aşısı üreticilerinin, aşı tedariklerinde Covid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı’nı (COVAX) öncelemeleri çağrısında bulundu. Ghebreyesus, aşı dağıtımındaki adaletsizliğin önüne geçmek için “Bağışıklık artırıcı dozlar sadece bağışıklığı tehlikede olanlara uygulanmalıdır” dedi. Nüfusunun yüzde 40’ı aşılanmış ülkelere daha fazla aşı gönderilmemesi gerektiğini savunan Ghebreyesus, “DSÖ’nün Acil Kullanım Listesi’ne dahil edilmiş aşıların üreticilerine, maddi karını değil COVAX’ı önceleme çağrısını sürdürmekteyiz” şeklinde konuştu. Ghebreyesus, DSÖ’nün Hindistan’da üretilen Covaxin aşısının acil kullanımına onay vermesinin, aşı eşitliğini destekleyen bir adım olduğunun altını çizdi.
***
Covid-19 vakalarında yeniden artış başladı. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 249 milyon 313 bine, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 45 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı 18 milyon 450 binin üzerine çıktı. Yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor. Küresel düzeyde son 24 saatte 509 bin 758 kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 418 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (81.0 bin), Rusya (40.2 bin), İngiltere (37.3 bin), Almanya (35.7 bin), Türkiye (29.5 bin), Ukrayna (27.4 bin), Polanya (15.5 bin), Brezilya (13.4 bin), Hindistan (12.3 bin) ve Hollanda (10.2 bin).
***
Aşılamayla birlikte koronavirüsü vaka sayılarının düşmesi beklenirken, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre dünya üzerinde Avrupa Covid-19 vakalarının beş haftadır arttığı tek bölge. Avrupa, bu yılın son aylarında salgının ‘merkez üssü’ haline gelirken, dördüncü dalga korkusu yaşayan bazı ülkeler kısıtlamaları devreye soktu. Avrupa, geçen yılın aksine bu yıl salgının merkez üssü haline gelmiş durumda. Avrupa’da bazı ülkeler yeniden kapanmayı gündeme taşıdı bile. Birleşmiş Milletler Sağlık Ajansı, Avrupa’nın corona virüsü vakaları ve ölüm sayılarıyla dünyada en yüksek orana sahip bölge olduğunu açıklarken, her ülkede vakaların çift haneli oranlarla arttığını vurguladı. Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa bölgesindeki yeni Covid-19 vakalarında geçen haftaya oranla %18’lik bir artış kaydedildiğini belirtti.
Dünya Sağlık Örgütü’nün Covid-19 ile ilgili haftalık epidemiyolojik raporunda, Avrupa’da virüse bağlı ölümlerde de %14’lük bir artış görüldüğü aktarıldı. Bunun, 1,6 milyondan fazla yeni vaka ve 21 binden fazla yeni ölüm anlamına geldiği bildirildi. Bugüne kadar açıklanan verilere göre, Avrupa’nın doğusunda toplam vaka sayısı 20 milyonu aşarken, Rusya, Ukrayna ve Romanya dünyada en çok can kaybı gerçekleşen 5 ülke arasında yer alıyor. Uzmanlar bu durumu aşılanma oranlarının düşüklüğüne bağlıyor. Ukrayna’da nüfusun ancak beşte birine tek doz aşı uygulanırken, kış aylarıyla birlikte vakaların katlanarak artmasından endişe ediliyor.
Atina hükümeti, yeni kısıtlamaları devreye sokacaklarını açıklarken, tam kapanma’nın gündemlerinde olmadığını açıkladı.
İtalyan makamları, artan vakaları durdurmak ve yeni bir enfeksiyon dalgasını önlemek amacıyla ‘yeşil geçiş’ kurallarını ve diğer koronavirüsü karşıtı önlemleri genişletmeyi düşünüyor. İtalya’da hükümetinin ağustos ayında çıkardığı ‘Yeşil Geçiş Belgesi’ ise sosyal faaliyetlere girişlerde aşı, test ve kısa süre öncesinde Covid-19 geçirmiş olduklarını kanıtlaması bekleniyor.
Tüm ülkeleri seyahat yasağı olan ‘kırmızı liste’den çıkardığını açıklayan İngiltere’de buna rağmen görülen vaka artışı durdurulamıyor. Hükümet, A planını devreye sokarken, İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) gelmiş geçmiş en kötü kış mevsimi ile karşı karşıya oldukları konusunda uyarılarda bulundu.
***
Çin, 2019’da Wuhan’da başlayan ilk enfeksiyon dalgasından bu yana en yaygın Covid-19 salgınını kontrol altına almaya çalışıyor. Ulusal Sağlık Komisyonu’na (NHC) göre Çin’in 31 eyaletinden 19’unda Ekim ortasından bu yana vaka bildirildi. Çarşamba günü, sağlık komisyonu 93 yeni semptomatik vaka bildirdi. Bu son üç ayın en yüksek günlük sayısı. Yetkililer, daha önceki salgınları başarıyla içeren taktikleri izleyerek hemen harekete geçti: toplu testler, ani kilitlenmeler, karantinalar, seyahat askıya alma ve ihtiyatlı gözetim başlatıldı. Yetkililer, etkilenen bölgelerde iller arası seyahatleri yasakladı. Başkent Pekin’de, şehre giriş kısıtlamaları sıkılaştırıldı ve kurallara uymayanları cezai tutukluluk haline getirerek cezalandırdı.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 08.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
