Merck’in Molnupiravir isimli hapının ardından Pfizer de Covid’e karşı ilaçlı tedavi geliştirdiğini duyurdu. Pfizer’in deney aşamasındaki yeni bir hapını içeren tedavi, Covid’i ağır geçirme riski taşıyan yetişkinler için hastaneye yatış veya ölüm olasılığını yüzde 89 oranında azaltıyor. Merck’in Molnupiravir hapında ise bu oran yüzde 50 olarak açıklanmıştı. Tam deney verileri henüz her iki şirketten de gelmiş değil. Paxlovid adı verilecek bu bileşik tedavide, günde iki kez üçer hap içilecek. Pfizer, acil kullanım yetkisi başvurusu kapsamında ön deney sonuçlarını ABD’nin Gıda ve İlaç İdaresine (FDA) teslim edeceğini belirtti.
***
Beyaz Saray, 100’den fazla çalışanı olan işletmeler için aşı zorunluluğu politikasını açıkladı. Politikada, iş yerlerinin 4 Ocak’a kadar tüm çalışanlarını Covid-19’a karşı aşı olmaya teşvik etmeleri, aksi halde aşı olmayan çalışanlara haftalık test ve maske zorunluluğu uygulamaları gerektiği belirtildi.
***
Pandeminin önlenmesi amacıyla Almanya’nın üretiminin ve hizmet sektörünün yoğun olduğu eyaletlerinden olan Baden-Württemberg’de kasım ayı ile birlikte aşı olmayanlarla ilgili olarak kapsamlı kısıtlamalar getiriliyor. Özellikle büyük firmalarda (Mercedes, Bosch, Porsche vb.) açıklamalarda bulunuldu. Bosch firması yaptığı açıklama daha çok büroda çalışanların evlerinden işlerini takip ettiklerini ve firmada olan çalışanların yemeklerde bir araya gelmemesi için paket sistemini uygulamaya koyduklarını aktardı. Porsche ise büyük bir kısıtlamaya gitmediklerini belirtti. Mercedes yönetimi de aşılı ve aşısız kantin uygulamasını hayata geçireceğini açıkladı.
***
Ailesi, Çin’in Wuhan’daki Covid’e ilk tepkisini yayınladığı için hapsedilen yurttaş gazeteci Zhang Zhan’ın açlık grevinde olduğunu ve onun için ölümün yakın olduğunu söyledi. Eski bir avukat olan 38 yaşındaki Zhang Zhan, salgının merkezindeki kaos hakkında, kamuoyuna haber aktarmak için Şubat 2020’de Wuhan’a gitti ve çektiği videolarla yetkililerin salgını nasıl ele aldığını sorguladı. Zhan, Mayıs 2020’de gözaltına alındı ve Aralık’ta “yönetime sorun çıkarmak” nedeniyle dört yıl hapse mahkûm edildi. Bu suçlama,Çin’de muhalefeti bastırmak için rutin olarak kullanılıyor. İnsan Hakları Örgütü ise Perşembe günü yaptığı açıklamada, Zhang’ın “tıbbi tedavi görmek için acilen serbest bırakılmazsa ölme riski altında olduğunu” söyledi. Sınır Tanımayan Gazeteciler’e (RSF) göre Zhang artık yardım almadan yürüyemiyor ve hatta başını kaldıramıyor.RSF Doğu Asya Bürosu başkanı Cedric Alviani, “uluslararası toplum Çin rejimine baskı uygulamalı ve çok geç olmadan Zhang Zhan’ın derhal serbest bırakılmasını sağlamalı” dedi.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi ve günlük can kaybı yüksek hızda devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 28 bin 193 kişiye ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 198 kişi oldu. Toplam vaka sayısı 8 milyon 179 bine yaklaşırken toplam can kaybı ise 71 bin 724 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 362 bin civarında. Aktif hasta sayısı 457 bin 609 kişi, Bu sayı bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, Türkiye Futbol Federasyonu’nun (TFF) kararına göre maçlara tam kapasite ile seyirci alınacağını ve sadece aşı olanların gireceğini hatırlatarak, “Bu, aşıya teşvik yönünden olumlu bir karar. Ama yine aşı olan vatandaşların stadyumların içine girdiklerinde yakın temasa dikkat etmeleri gerekiyor. Maçın heyecanı, coşkusu ile insanlar yan yana gelebiliyor, tezahürat yapabiliyor; ama tezahürat yapıldığında damlacıklar ile beraber dışarıya fazla miktarda virüs saçılması söz konusu olabilir.
***
Aşı yapılacak nüfus alt sınırının 12 yaşa indirilmesi, 3. doza rağmen halen günlük 1 milyon doza ulaşabilmiş değiliz. Günlük yapılan aşı sayısı hafta içi günlerde 100-200 bin aralığında seyrederken hafta sonları 100 binin altına kadar geriliyoruz.
Sağlık Bakanlığı hızlı ve etkin aşılama için herhangi bir çaba göstermiyor, aşılama kendi ritminde devam ediyor. Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘’ 5 Kasım saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 214 bin 996 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 55 milyon 591 bin 906 birinci doz, 49 milyon 107 bin 343 ikinci doz, 11 milyon 349 bin 858 üçüncü doz aşı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %89.6 ikinci doz ortalaması %79.1 oldu.’’
Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı % 66.5, ikinci doz ise % 58.7 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eştisizik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde istatistik krtik bir konuda 2 doz Sinovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özellikle yaşlı nüfusun 3. doz aşılanması konusunda ciddi sorunlar olduğunu sahadan elde ettiğimiz verilerle söyleyebiliriz.
***
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Başkanı Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, tüm gebelere vakit kaybetmeden Covid-19 aşısı yaptırmaları çağrısında bulundu. Şimşek’e göre vefat eden gebelerin en az 200’ü aşılansa bugün yaşıyordu. Gebeler, etkinliği ve güvenliği kanıtlanmış Covid-19 aşılarını yaptırmamanın bedelini yaşamıyla ödüyor. 2020’de salgın öncesi yıla göre gebe ölümleri yüzde 52 arttı. Bu yılsa geçen yıla oranla, yüzde 50 daha fazla anne adayı yine Covid-19 sebebiyle yaşamını kaybetti. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre bunların yüzde 99’u aşısızdı. Ağır Covid-19 gelişmesi açısından gebelerin risk grubunda yer aldığını vurgulayan Yavuz, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ülkemizdeki Covid-19 aşıları gebelerde de güvenle kullanılabilir. Oldukça etkili ve güvenliler, bebeğe herhangi bir etki yapmıyor. Hayvan çalışmaları ve klinik çalışmalardan elde edilen veriler, başta mRNA olmak üzere Covid-19 aşılarının anne ve bebeğe zararlı bir etkisinin olmadığını, anneyi koruduğunu ve hastalık riskini 5-10 kat azalttığını göstermiştir. Gebe demek, genç insan demek, iki can taşıyor demek. Niye gebeler için ciddi bir aşılama kampanyası yapılmadığını gerçekten anlayamıyorum. Gebelerin aşılanması için acil önlemler alınmalı.”
***
İstanbul Tabip Odası Başkanı Prof. Dr. Pınar Saip, Koronavirüs aşı oranının yüzde 58’lerde olduğunu, bu oranın yüzde 70-80’lere çıkarılması gerektiğini belirterek “Kapalı alanlarda geçirilen zamanın artması, iki doz aşıların halen istenilen seviyede olmaması, maske mesafe gibi kurallara eskisi kadar uyulmaması gibi pek çok faktör vaka artışında etkili. Tehlikeli bir döneme doğru gidiyoruz. Bazı alanlar için mutlaka zorunlu aşı getirilmeli, hızlı bir aşılanma olmalı. Artık aşılama okullarda, marketlerde, tren istasyonlarında, otogarlarda da yapılabilmeli. Aşı istasyonları kurulup hızlı aşılamaya gidilmeli” dedi.
***
İngiltere’de Oxford Üniversitesi’nde çalışan bilim insanları, Covid-19 kaynaklı akciğer yetmezliği ve hastalıktan ölüm riskini iki katına çıkaran yeni bir gen buldu. Bilim insanlarına göre yüksek riskli bu gen, Güney Asya kökenlilerin yüzde 60’ında, Avrupa kökenlilerin ise yüzde 15’inde bulunuyor. Araştırmacılara göre Covid aşısı olmak çok önemli ve hastalanma riskini ciddi oranda azaltıyor.
***
İngiltere Marlow’daki Ralph Veteriner Sevk Merkezi’ndeki son yapılan araştırmalara göre bulaşıcılığı yüksek Covid-19 virüsünün Alfa varyantı, evcil hayvanlarda da görüldü. İnsanlardan hayvanlara geçtiğini belirten uzmanlar, kedi ve köpeklerde kalp sorununa yol açabilecek Alfa varyantına karşı uyardı.
***
Korona salgınının başlangıcından bu yana araştırmacıların üzerinde çalıştığı aşı bantlarıyla ilgili olumlu sonuçlar elde edilmeye başladı. Avustralya ve ABD’li uzmanların çalışmaları “Science Advances” dergisinde yayınlandı. Buna göre fareler üzerinde yapılan deneylerden umut verici sonuçlar elde edildi.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 08.00) alıyoruz.