Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı son verilerin ardından Türkiye’de korona virüsü vaka sayılarının eksiye düşmesine sağlıkçılardan tepki geldi. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, eksi aktif vaka açıklamasını “Artık aklımızla dalga geçiyorlar” diye değerlendirdi. Fincancı, Sağlık Bakanlığı’nın eksi 4 bin 776 aktif vaka açıklamasına “Bu nasıl bir toplama, çıkarma, hesaplama ifade etmek zor” diye konuştu. Açıklanan bu tablonun ‘bir hata yapmışız, bir eksi koymuşuz yanına’ denilecek bir durum olmadığını çok ciddi bir hata olduğuna işaret eden Fincancı “Çünkü burada toplum sağlığı söz konusu. Maske zorunluluğunun kaldırılarak, ‘pandemi bitti’ ilanı yapılarak insanlar da rehavete sürükleniyor. Ama dünyada yeni varyantlar ortaya çıkıyor. Türkiye’de ne bu varyantları tespit edecek bir uygulama ne de bir önlem var. Toplumun da düşük açıklanan resmi verilere güvenmemesi ve önlemleri bırakmaması gerekir” diye konuştu.
***
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, korona virüsü (Covid-19) salgınında aktif vaka sayısının eksi 4 bin 716’ya düşmesiyle ilgili olarak Twitter hesabından açıklama yaptı. Sistemler arasında senkronizasyon hatası olduğunu belirten Koca, “Covid-19 verilerinin tutulduğu sistemler arasında, 14 Nisan’dan beri yaşanan senkronizasyon hatası, AKTİF VAKA SAYISININ matematiksel olarak mümkün olmayacak şekilde eksiye düşmesi sonucu fark edilmiştir. Problem çözülmüştür. Toplam aktif vaka sayısı 17.259 dur” ifadelerini kullandı.
***
Bilim kurulu üyesi Prof. Dr. Sema Kultufan Turan, pandeminin durumuyla ilgili “Haziran itibariyle sayıların 1000’in altına düşeceğini düşünüyorum. Yani haziran sonundan itibaren daha da rahatlayacağız” dedi. Alınan kararlara rağmen uzmanlar uyarıya devam ediyor. Prof. Dr. Kultufan Turan, “Pandemi sona erdi mi” sorusu üzerine şunları kaydetti: “Şu anda Dünya Sağlık Örgütü de dahil hiçbir kuruluş, hiçbir bilim insanı ‘Pandemi bitti’ diyemez. Ancak ‘Pandeminin etkileri azaldı’ diyebiliriz. Çünkü pandemi başladığı gibi değil zamana yayılarak bitmekte. Yani hastalık tüm dünyada görülmeye devam edebilir ancak hastalık şiddeti yüksek değildir, kontrol ve tedavi edilebilir düzeydedir. Önümüzdeki eylül-ekim aylarında hastalığa ait birtakım belirtiler tekrar ortaya çıkabilir ama endemik olarak belli alanlarda görülür, tedavi edilebilir olur. O noktada da zaten endemi çok uzun yıllar devam edecek bir durumdur.
Düşüşe geçse de pandemi hala devam ediyor. Omicron varyantının yarattığı patlama ile küresel düzeyde toplam vaka sayısı 513 milyon 233 bin civarında, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 6 milyon 260 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı 40 milyonun altına indi.
Dünya genelinde yeni vaka sayısında azalış eğilimi devam etti. Bununla birlikte hala Asya ve Avrupa kıtasında vaka sayısı hala yüksek seyrediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 422 bin 394 kişi, Covid-19’a bağlı ölüm sayısı ise 1 bin 302 kişi. Ülkelere göre vaka sayısı şöyle: Almanya (57 bin), İtalya (53.6 bin), Fransa (49.5 bin), Güney Kore (43.3 bin), Avustralya (39.3 bin), Japonya (36.4 bin), ABD (24.8 bin), Brezilya (15.2 bin), Tayvan (15.1 bin) ve Tayland (12.9 bin).
Türkiye’de ise vaka sayısındaki düşüş eğilimi devam etti. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 1,772 kişiye Covid-19 tanısı kondu. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 11 kişi. Covid-19 nedeniyle vefat eden sayısı iki senenin ardından ilk kez 10’un altına düştü. Toplam vaka sayısı 15 milyon 32 binin üzerine çıkarken toplam can kaybı ise 98 bin 771 kişiye yükseldi. Test yaptırma konusunda gevşemeler, test sayısına yansıdı. Günlük PCR testi sayısı 120 bin civarında. Vaka sayısında azalma aktif hasta sayısına da yansıdı. Resmi istatistiklere göre 5 bin 347’ye kadar indi. Bu aktif hastaların 975’i ciddi, yani %18’i. Ciddi hasta sayısının birkaç gündür değişmediğini ve dünya genelinde aktif hastaların içinde ciddi hasta olanların sadece %0.1’I oluşturduğunun altını çizelim. Veri manüplasyonu devam ediyor.
***
Hafta sonu sağlık hizmetlerine erişim, test yaptıramama, bildirim sorunları (yetersiz bildirim ve bildirim yapmayan ülkeler) nedeniyle gerçek tabloyu görmüyoruz. Bu durum pazartesi günlerine de yansıyor. Bu nedenle pandeminin seyrini değerlendirirken haftalık vaka ve ölüm sayıları daha çok dikkate alınıyor.
Bu başlıkta haftalık toplam vaka ve ölüm sayısını paylaşıyoruz. Eğilimi görmek amaçlı son bir haftanın ortalama günlük vaka ve ölüm sayılarını da paylaşıyoruz.
Son 7 günün ortalama vaka ve ölüm sayısı düşüş eğilimini sürdürdü.
30 Ocak 2021 tarihinde haftanın ortalama günlük vaka sayısı pik yaparak 3 milyon 383 bine dayanmıştı. Bu tarihi takiben düşüş eğilimi başladı, haftanın günlük ortalaması 1 milyon 429 bin 328 kişiye kadar düşmüş, sonra yeniden yükselişe geçmişti. Martın 3. Haftası yeniden düşüş eğilime girmişti. Önceki haftanın günlük ortalaması 656 binin altına inmişti. Geçtiğimiz hafta düşüş devam ederek 597 bin 690 kişiye indi.
Ölüm sayısında seyir biraz farklı da olsa düşüş eğilimi gösteriyor: Yedi günün ortalama günlük ölüm sayısı 8 Şubata kadar artışını sürdürerek 10 bin 840 kişiye yükseldi. Bu tarihten sonra düşüşe geçti. Bir önceki hafta 2 bin 422 kişi olan ortalama günlük ölüm sayısı, 2 bin 395 kişiye geriledi.
Küresel haftalık vaka ve ölüm sayıları ise şöyle:
| Bir önceki haftaya göre değişim | ||||
| Kıtalar | Son 7 gündeki vaka sayısı | Son 7 gündeki ölüm sayısı | Vaka sayısı | Ölüm sayısı |
| Dünya | 3,969,152 | 16,038 | – %16 | – %11 |
| Avrupa | 1,974,417 | 8,163 | – %18 | – %10 |
| Asya | 1,046,309 | 3,468 | – %23 | – %9 |
| Kuzey Amerika | 451,012 | 2,784 | + %2 | – %17 |
| Güney Amerika | 127,022 | 1,187 | – %3 | – %2 |
| Afrika | 37,490 | 98 | + %0.4 | – %55 |
| Türkiye | 15,823 | 95 | – %36 | – %24 |
Yukarıda tabloda görüldüğü gibi dünya genelinde geçtiğimiz hafta hem vaka sayısında (-%16) hem de ölüm sayısında (-%11) azalma devam etti. Son bir haftanın toplam vaka sayısı 4 milyonun altına, ölüm sayısı 16 binlere geriledi. Kuzey Amerika ve Afrika dışında tüm kıtalarda azalış devam etti. Bununla birlikte Kuzey Amerika’da %3’lük ve Afrika’da %0.4’lük vaka artışı geçtiğimiz haftada devam etti. Ölümlerde azalma eğilimi ise tüm kıtalarda gerçekleşti, geçtiğimiz hafta artış gösteren Afrika kıtası dahil.
Küresel vaka ve ölümlerin çoğunluğunun Avrupa ve Asya ülkelerine ait olduğunu not etmeliyiz.
Küresel eğilimin tersine bazı ülkelerde vaka artışı gözlendi: ABD’de (+%7), Brezilya’da (+%7) İspanya’ da (+%6), ve Tayvan (+%257).
Yine küresel düşüş eğilimin aksi ölüm sayısının da yükseldiği ülkeler var: Almanya (+%6), Fransa (+%1), Avustralya (%22), Brezilya (+%33), İspanya (+%1) ve Tayvan (+%350).
Çin’de de geçtiğimiz hafta toplam vaka sayısı 16 bin 593 kişi (bir önceki haftaya göre %18 daha az) ve ölüm sayısı 336 kişi (bir önceki haftaya göre %600 artış). Bununla birlikte Çin klinik belirti gösterenleri vaka olarak bildirdiğini not etmeliyiz. Semptomu olmayan, geçtiğimiz haftaların istatistiklerine göre Covid-19 testi pozitif olan kişi sayısı da bunun yaklaşık 8 katı olarak saptanıyordu. Çin’de Sıfır vaka stratejisi nedeniyle çok fazla sayıda test yapıldığını, neredeyse tüm Covid-19 kişilerin saptandığını da not etmeliyiz. Tüm bunlara rağmen haftalık Covid-19’a baülı ölüm sayısında %600’lük artış, vaka sayısının çok daha fazla olabileceğini düşündürüyor.
Türkiye’de geçtiğimiz hafta vaka sayısında %36’luk ve ölüm sayısında %24’lük ciddi azalma gözlendi. Dün aktif hasta sayısının negatif olması ve ciddi hasta sayısının dünya ortalamasından oldukça yüksel olması, vaka sayısının manüle edildiğini ya da vaka saptama da ciddi sorunlara sahip olduğumuzu gösteriyor.
Solunum Derneği (TÜSAD), Ramazan Bayramı’na sayılı günler kala sağlıklı bir bayram tatili için vatandaşları uyardı. TÜSAD Enfeksiyon Çalışma Grubu Başkanı Doç. Dr. Berna Kömürcüoğlu, Kovid-19 pandemisinin henüz bitmediğini hatırlatarak “Vakalarda yeniden artış olmaması için bayramda önlemlere uymaya devam edelim” dedi. Kömürcüoğlu, özellikle yaşlı ve kronik hastalığı olan kişileri riske atmamak için ‘açık havada bayramlaşma’ önerisinde bulundu.
Pandemide gelinen son durumu ve uzun bayram tatili öncesinde maske yasağının kaldırılmasını değerlendiren Kömürcüoğlu, şu uyarıları yaptı: “Kısıtlamaların kaldırılmasıyla toplumda salgının tamamen bittiği gibi bir algı oluştu. Ancak bu yanlış, salgın tamamen bitmiş değil. Omikron alt varyantları BA.1, BA.2 ve XE, XD gibi yeni varyantlar bildirilmeye devam ediyor ve izleniyor. Birkaç yıl daha koronavirüs ile yaşamaya devam edeceğiz, özellikle önümüzdeki kış aylarında yeniden vaka artışları yaşayabiliriz.”
“Bayram sürecinde büyük nüfus hareketleri ve ev ziyaretlerinin artacağını belirten Kömürcüoğlu “Özellikle büyük kentlerden küçük yerleşim alanlara ziyaretlerle bulaşlar artacak” uyarısını yaptı. Kömürcüoğlu, vaka sayılarındaki artışın sınırlanması içinse şu önerilerde bulundu: “Mevsimsel gripte nasıl her yıl aşı yapılıyorsa koronavirüs için de düzenli aşı tekrarları önemli. Maalesef hatırlatıcı dozlar ülkemizde halen istediğimiz oranlara yükselmedi. Bireysel önlemlere dikkat edilmeye devam edilmeli, özellikle rapel adı verilen hatırlatıcı dozlar ihmal edilmemeli. Bayramlaşırken özellikle yaşlı kişilere karşı daha dikkatli olunmalı. Özellikle yaşlı ve ek hastalığı olan kişilerin kapalı alanlarda maske kullanmaya ve mesafe kuralına dikkat edilmeli. Özellikle yaşlı hastalar, kanser, romatizmal hastalıklar, immun sistem hastalıkları gibi ek rahatsızlığı olan kişiler koronaya karşı daha duyarlı ve halen ağır hastalık geçirme ve ölüm riskleri daha yüksek. Bulaş riskinin azaltılması için mümkünse açık havada bayramlaşılmalı.’
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 05.00-8.00) alıyoruz
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
