Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Başkanı Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, 2022’de koronavirüs pandemisinin önüne geçilmesi konusunda umutlu olduğunu, ancak bunun yalnızca ülkeler birlikte çalışırsa mümkün olacağını söyledi. Ghebreyesus, “Pandeminin üçüncü yılına girerken, bu yılın onu bitireceğimiz yıl olacağına eminim; ancak bu, birlikte çalışırsak mümkün” dedi. Yeni yıl mesajında Ghebreyesus, “Dar milliyetçiliğin ve aşı istifçiliğinin” eşitliği baltaladığını ve Omicron varyantının ortaya çıkması için ideal koşulları yarattığını belirtti. DSÖ Başkanı, “Eşitsizliği sona erdirirsek, pandemiyi de bitiririz” mesajını verdi.
***
Fransa Ulusal Sağlık ve Tıp Araştırmaları Enstitüsü (INSERM) Macron hükümetini, Omicron’a karşı yeterli tedbirleri almamakla suçladı. INSERM Onursal Direktörü Profesör Dominique Costagliola şunları söyledi: “Önlemler alarak Omicron’un yayılmasını önleyebilirdik. Aksine, beklentilere umudumuzu bağlayarak Rus ruleti oynadık, ancak böyle halk sağlığı politikası olmaz.” Fransız Epidemiyolog, Eğitim Bakanı Jean-Michel Blanquer’i de sürekli değişen ‘salgın önleme‘ politikaları izlemekle eleştirdi. Costagliola, Fransa’da haftada 1000’den fazla Covid-19 kaynaklı ölüm görüldüğünü ve sayının giderek arttığını belirtti. “Egemen sınıf, çoktan başlayan felaketin hızlanmasının yol açtığı fikir değişikliğiyle gelen tedirginliğe rağmen Macron’un kitlesel enfeksiyon politikasını destekliyor” diyen Costagliola, Macron’un, Covid-19 salgınına karşı cambaz ipinde oynamayı tercih ettiği dile getirdi. Diğer yandan sağlık uzmanları, hükümetin ekonomiyi öncelemesi ve salgın önlemlerini ikinci plana atması nedeniyle vaka sayılarının patladığı görüşünde.
***
Yeni tip Koronavirüs’ün (Covid-19) Omicron varyantının dünya genelinde yayılmasıyla günlük vaka sayılarında rekor seviyeler görülüyor.
***
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yaptığı açıklamada, “Eğer İstanbul’daki vaka artış oranı Türkiye genelinde olsaydı bugün en az 100 bin vakadan bahsediyor olurduk. Allahtan bu oran henüz genele yansımadı. Normalde İstanbul Türkiye nüfusunun 5’te biri. Ama toplam vaka sayısının yarısından fazlası İstanbul’da. Tüm vakaların yüzde 52’si İstanbul’da tespit ediliyor. Tam anlamıyla İstanbul patladı diyebiliriz” dedi. Büyük kentlerdeki yükselişin çok fena olduğunu dile getiren Bakan Koca, şöyle devam etti: “Ankara’da da 2 katına çıktı vakalar. Geçen hafta 1200’dü Ankara’nın günlük vaka sayısı. Şimdi 2200. Belli ki, 1 hafta sonra Ankara da patlayacak. Sonra tüm Türkiye. Günlük vaka sayıları bir süre sonra günlük 60 bin, belki 70 bin olacak. Gidişat bunu gösteriyor. Tek tesellimiz vaka sayılarındaki artışın hastaneye yatışlara ve yoğun bakımlara ve tabii vefatlara aynı oranda yansımıyor olması. Ama bu demek değil ki tedbirsiz davranmak gerek. Vatandaş tedirgin olmasın ama tedbirli olsun. Bu Omicron’la beraber kişisel tedbirlerin daha da önem kazandığını gördük. Eskiden 1,5 metre mesafe yeterliydi. Omicron ile bu mesafe 3 metreye çıktı belki. Bilmiyoruz kesin. Ama kesin bildiğimiz bir şey var, kapalı, havalandırmasız kalabalık ortamlara girilmemesi lazım. Havalandırması olmayan yere gitmesin vatandaşlarımız.”
***
Covid-19 pandemisi yeniden patladı, Omicron varyantı tüm dünyaya sallamaya başladı. Önceki günlere 1 milyon eşiğini geçen günlük vaka sayısı 2 milyona doğru ilerlemeye devam ediyor. Küresel düzeyde toplam vaka sayısı 288 milyon 488 bine yaklaşırken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 453 bine dayandı. Aktif hasta sayısında yükseliş eğilimi de devam ederek 29 milyon 348 bin kişiye ulaştı. Yükselen aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte yeni vaka sayısı 1 milyon 638 bin 195 kişiye yükseldi. Yine 5 bin 915 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (443.7 bin), Fransa (232.2 bin), İngiltere (189.8 bin), İtalya (144.2 bin), Arjantin (47.7 bin), Kanada (41.1 bin), Türkiye (40.8 bin), Yunanistan (40.6 bin), Almanya (33.5 bin), Avusturalya (32.8 bin), Portekiz (30.8 bin), Hindistan (22.8 bin), Rusya (20.6 bin), İrlanda (20.1 bin), Danimarka (17.6 bin), Hollanda (16.7 bin), Vietnam (16.5 bin), Belçika (13.9 bin), Polonya (13.6 bin), Güney Afrika (11.8 bin), Finlandiya (11.3 bin), Kolombiya (10.4 bin) ve Brezilya (10.3 bin).
***
Türkiye’de Covid-19 vaka sayısı 8 ay sonra ilk kez 40 binin üzerine çıktı. Son 24 saatte 40 bin 786 kişiye Covid-19 tanısı kondu. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise163 kişi. Toplam vaka sayısı 9 milyon 482 bin 550 kişiye, toplam can kaybı ise 82 bin 361 kişiye yükseldi. Ne yazık ki Ağustos sonu başlayan pik henüz kontrol altına alınabilmiş değil. Günlük test sayısı 373 bin civarında. Aktif hasta sayısı yeniden yükselişe geçerek 336 binin üzerine çıktı. Yükselen aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin daha da artacağını gösteriyor.
***
Eskişehir Şehir Hastanesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayşe Tekin Yılmaz, son dönemde çocuklar arasındaki Koronavirüs vakalarının 3 kat arttığını ve bunun endişeye neden olduğunu söyledi. Çocuklarda görülen grip ve Koronavirüs vakalarını birbirinden ayırmanın sadece PCR testi ile mümkün olduğunu belirten Yılmaz, “Okullarda kapanan sınıfların sayısı, temaslı öğrencilerin sayısı da çok artmış durumda. Şu an çocuklar genel olarak bunu mevsimsel grip gibi geçiriyorlar ama ayırmak açısından mutlaka testlerinin yapılması lazım. 3 günlük bebeğimiz de var Covid-19 olan, 18 yaşında çocuğumuz da” dedi.
***
İki doz Sinovac, iki doz Biontech aşısı yaptıranlara beşinci doz aşı hakkı tanımlandı. Omicron varyantının dünyada yayılmasıyla birlikte hatırlatma dozunun önemi bir kez daha anlaşılmış ve bekleme süresi 6 aydan 3 aya düşürülmüştü. Omicron’a karşı antikor seviyelerinin Delta’ya kıyasla 2,7 kat, orijinal varyanta kıyasla 6,3 kat daha düşük olduğu hesaplandı.
***
Türkiye’de de yaygın olarak kullanılan Çin aşısı Sinovac’ın üzerine üçüncü doz olarak Pfizer/BioNTech aşısının uygulanması durumunda Omicron varyantına karşı daha düşük bağışıklık tepkisi oluştuğu görüldü. Araştırmacılardan Prof. Akiko Iwasaki, Sinovac aşısı yaptıranların Omicron’a karşı korunmada iki doz takviye aşıya ihtiyaç duyabileceğini belirtti.
***
Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “Acil kullanım onayı için sonuçların hakemli dergilerde yayımlanması gerekmiyor ama bir ara analiz sonucu olması gerekiyor. Analiz sonuçlarının bilim dünyasına açıklanmasını biz de KLİMİK olarak öneriyoruz” dedi. Turkovac’a dair iki ayrı faz 3 çalışması yürütüldüğünü ifade eden Prof. Dr. Yavuz, şu bilgileri verdi: “Faz 3 çalışmasına dair ara analizi bağımsız bilimsel bir komite değerlendirdi. Sonuçların uygun bulunması neticesiyle Türkiye Tıbbi Cihaz ve İlaç Kurumuna (TTCİK) başvuru yapılıp, aşıya acil kullanım onayı alındı. Ara analiz sonuçları genelde hemen yayımlanır. Bizde eksik olan şu ki sonuçlar yayımlanmadı. Yani aslında çalışmanın sonuçları değerlendirildi ancak biz bu sonuçları bilmiyoruz. Ne oldu, kaç kişiyi korudu gibi soruların cevaplarının açıklanmasını biz de bekliyoruz.” Yavuz, Turkovac’ın öncelikle düşük yaş grubuna uygulanmasını önerdi: “Omikron aşılardan kaçıyor. Koruyuculuğu yüksek mRNA aşılarından bile kaçabiliyor. Bu nedenle en riskli grupta Turkovac’ı düşünmemek gerekir. Ancak şunu ifade etmeliyim: Ülkede bir aşı üretilmiş durumda. Aşının da yerini bulması lazım. Bunun için çalışmaların yürütülmesi lazım. Yerli aşıyı konumlandıracak daha düşük bir yaş grubunu öneriyoruz. Yaşlıları ve bağışıklığı baskılanmışları bu aşı için öncelendirmemek gerektiğini düşünüyoruz.”
***
HDP Milletvekili Oya Ersoy da Turkovac’a dair Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi. Ersoy, şu sorulara yanıt istedi:
***
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘’18 yaş üstü nüfusta ikinci doz aşı uygulananların oranı %83.1, birinci doz aşı yapılanların oranı %91.7 olarak gerçekleşti. 18 yaş üstünde en az iki doz aşı yaptıranların oranı en yüksek 10 il, Ordu, Osmaniye, Amasya, Muğla, Kırklareli, Çanakkale, Eskişehir, Balıkesir, Zonguldak ve Bartın oldu. En az iki doz aşı uygulananların oranı en düşük iller ise Şanlıurfa, Batman, Siirt, Diyarbakır, Muş, Bingöl, Mardin, Bitlis, Ağrı ve Elazığ olarak sıralandı.’’
İstatistik aldatması 2022 yılında da değişmedi. Hesaplamalarda toplam nüfus, hatta mülteci nüfus dahil edilerek alınmalı. Yine toplumun korunabilmesi için aşıların koruyuculuğunun azalması nedeniyle Sinovac için 3. Dozun, Biontech için hatırlatıcı dozun daha önemli olduğu artık biliniyor. Tüm bunları dikkate aldığımızda ve Omicron çok bulaşıcı olduğu bilgisini dikkate aldığımızda ‘’Bütüncül Önlem’’ setinin öneminin bir kez daha altını çiziyoruz. Hatırlatma dozu dahil aşıların olunması, kalabalıklaşmaların önüne geçilmesi, fiziksel mesafe, kapalı mekanlardan uzak durma, kapalı ortamlarda etkin havalandırma, fiziksel mesafe, maske (kapalı ve kalabalık alanlarda N95) ve temaslı ve semptomluların izolasyonu, hastaların erken saptanması ve tedaviye alınması hala salgın kontrolünde olmazsa olmaz…
***
Covid-19 pandemisinin başında çok zor günler geçiren İspanya’da vaka sayıları yeniden rekor kırmaya başladı. Ülkedeki yüz kişiden biri geçtiğimiz hafta Covid-19’a yakalandı.
***
ABD’de COVID-19’un omicron varyantı hızla yayılırken, pozitif vakalar arasında çocukların hastaneye yatış rakamları da yükseliyor. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin (CDC) paylaştığı bilgilere göre, günlük 17 yaş ve altı 334 çocuğun COVID-19 teşhisiyle hastaneye kaldırıldığı, bu rakamın bir önceki haftaya göre yüzde 58 artışa denk geldiği belirtiliyor. CDC, COVID-19 salgınının başından beri 5-17 yaş arası çocukların hastaneye yatış oranlarında günlük ortalamanın en yüksek olduğu tarihin 342 vaka ile eylül ayında yaşandığı bilgisini paylaştı. ABD’de COVID-19 aşısı yaptıran gençler yüzde 40 oranla en çok New York’ta bulunurken ülke genelinde aşı yaptıran gençlerin oranı ise yüzde 25’in altında kaldı.
***
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nde (GKRY) Covid-19 salgınının etkileri sürerken, son 24 saatte şimdiye kadarki en yüksek vaka sayıları kayıtlara geçti. KKTC’de 666, GKRY’de ise 5 bin 48 vaka görüldü. Bu sayılar, salgının başından bu yana tespit edilen en yüksek günlük vaka sayıları oldu.
Lübnan Sağlık Bakanlığı, ülkede Noel toplantıları ve Omicron varyantı sebebiyle Covid-19 bulaş oranının yükseldiğini açıkladı. Hastanelerdeki yatak doluluk oranının yüzde 78’e ulaştığına dikkati çeken Sağlık Bakanı Firas Abyad, genel kapanma olasılığının görüşüldüğünü ve bu konudaki kararın önümüzdeki dönemde virüsün yayılma oranına göre verileceğini aktardı.
***
Pfizer’in geliştirdiği Covid-19 ilacı Paxlovid, Britanya’da risk grubundakiler için kullanım onayı aldı. Paxlovid, Britanya’da 18 yaş üzerinde, hafif ve orta enfeksiyon geçiren ancak durumunun kötüleşme riski oluşan hastalara verilecek.
***
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
