ABD’li ilaç firması Pfizer, yeni tip Koronavirüs’e (Covid-19) karşı geliştirdiği ağızdan alınan ilacın orta ve yüksek riskli hastalarda kullanılması için ABD Gıda ve İlaç İdaresi’ne (FDA) başvurdu. Pfizer’dan yapılan açıklamaya göre, Covid-19’a karşı geliştirilen ilaç, FDA’dan onay alması halinde “Paxlovid” adıyla birkaç hafta içinde satışa sunulacak. Pfizer, ağızdan alınan Covid-19 ilacının şu aşamada sadece aşı yaptırmamış kişilerin tedavisinde kullanılması için başvuruda bulundu. ABD’li ilaç şirketi, ilacının orta ve yüksek riskli hastalarda hastaneye yatış ve ölüm oranlarını yüzde 89 azalttığını açıklamıştı. ABD’nin, Pfizer tarafından Covid-19’a karşı geliştirilen deneysel antiviral haptan 10 milyon adet satın alacağı belirtildi.
ABD’li bir diğer ilaç şirketi Merck ise 11 Ekim’de Covid-19’a karşı geliştirdiği ilaca acil kullanım onayı verilmesi için FDA’ya başvurmuştu. İngiltere, Merck’in ürettiği “Molnupiravir” isimli ilacın kullanımına onay veren ilk ülke olmuştu. Merck, Molnupiravir’in virüse yeni yakalanmış kişilerde hastaneye yatış ve ölüm riskini yüzde 50 düşürdüğünü bildirmişti.
***
Koronavirüs salgınının üzerinden 20 aya yakın süre geçmiş olmasına rağmen toplumun sosyal faaliyetlere yönelik yüksek risk algısı devam ediyor. Yapılan araştırmaya göre, Türkiye’de toplumun yüzde 38’i zaruri ihtiyaç dışında dışarı çıkmıyor. Ipsos tarafından çevrimiçi görüşmeler ile 18 yaş üstü 800 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen ‘Koronavirüs Salgını ve Toplum Araştırması’na göre her 10 kişiden 6’sı kalabalık ortamlarda bulunmayı çok riskli buluyor. Sinema, kafe, restoran, misafir ağırlamak ya da misafirliğe gitmek gibi faaliyetleri çok riskli bulanların da oranı yüzde 50’ye yakın seviyede bulunuyor.
***
Belçika’da hükümet, 1 Nisan 2022’den itibaren Covid-19’a karşı aşı olmayan sağlık çalışanlarının işine son verilmesine ilişkin yönetmelik hazırladı. Yönetmeliğin Bakanlar Kurulu’na bu hafta sunulması bekleniyor. Buna göre yeni yılda 1 Ocak ile 31 Mart arasında geçiş dönemi uygulanacak. Bu dönemde sağlık çalışanlarının çalışabilmeleri için aşı olduklarını gösteren kanıt veya son 72 saat içinde negatif sonuçlu test sunmaları gerekecek. Bunlara uymayan kişiler çalışamayacak ve geçici işsizlik maaşına başvurabilecek. Belçika hükümetinin son haftalarda artan Covid-19 vakalarına karşı yaz başında gevşetilen tedbirlerle ilgili karar alması da bekleniyor. Evden çalışma zorunluluğu ve gece kulüplerinin kapatılması gibi seçeneklerin gündemde olduğu belirtiliyor.
***
Avusturya’da Kovid-19 aşısı yaptırmamış ve son 6 ayda hastalığı geçirmemişler için bazı durumlar dışında sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmaya başlandı. Kararın ardından ilk aşılarını yaptıranların sayısında artış oldu. Son 7 günde 128 bin 813 kişi ilk doz aşısını yaptırdı. aşısızlara özel kapanmanın adil olmadığı eleştirilerini reddeden Avusturya Başbakanı Alexander Schallenberg, “Nüfusun bir kısmı kendini ve diğerlerini korumak için gerekli adımları atarken, diğer kısmı bu adımları atmıyorsa, iki kısmı ayıracak ve temasları azaltacak tedbirler almak ayrımcılık değildir” görüşünü savundu. Aşılılara daha sert kısıtlamalar önerisine karşı çıkan Schallenberg, “Aşısızları aşı olmaya ikna etmek istiyorum, aşılıları kapatmak değil” vurgusunu yaptı.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 25 bin 101 kişi ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 227 kişi. Toplam vaka sayısı 8 milyon 457 binin üzerine çıkarken toplam can kaybı ise 74 bine dayandı. Günlük test sayısı 357 bin civarında. Aktif hasta sayısı yüksek hızda devam ediyor, 446 bin 676 aktif hastaya sahibiz. Azalmakla birlikte mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: 16 Kasım saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 168 bin 125 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 55 milyon 904 bin 542 birinci doz, 49 milyon 777 bin 801 ikinci doz, 11 milyon 731 bin 634 üçüncü doz aşı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %90,1, ikinci doz ortalaması %80.2 oldu.
Türkiye’de Covid-19’a yönelik aşı çalışmaları durma noktasında desek yeridir. Yapılan aşı sayısı hafta içi 150 bin civarında iken hafta sonu 30 binlere kadar gerileyebildiğine tanık oluyoruz. Sadece Türkiye vatandaşlarını dikkate alsak, iki doz aşı yapılanların ancak %60’a ulaşabildiğini görüyoruz. Bunların ciddi bir kısmının yaptırdığı aşının üzerinden 6 ay süre geçtiğini de hatırlatalım. Özünde bu rakamın hala %50’nin altında olunduğunu hepimiz biliyoruz. Sağlık Bakanlığı ise bu sürece karşı sessiz, atılan tweetlerle durum idare edilmeye çalışılıyor. Dahası 3. Doz benzeri yeni uygulamalarla yapılan aşı miktarının daha da düşmesini engellerken, aşı yapılmayan nüfusun ikna edilmesine yönelik hemen hiçbir girişimin olmadığını söyleyebiliriz.
***
Almanya’da Koronavirüs vakaları rekor seviyelerde artarken Berlin’de Covid aşısı yaptırmayanlar için yeni kısıtlamalar belirlendi. Yeni kurallar çerçevesinde yalnızca iki doz Covid aşısı yaptıranlar ya da son altı ayda Covid geçirenler restoranların kapalı alanlarına, barlara ve gece kulüplerine girebilecek. Kuraldan yalnızca çocuklar ve aşı yaptırması mümkün olmayan kişiler muaf olacak.
***
Covid-19 vakaları yeniden artış eğilimine girdi. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 255 milyonu geçerken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 130 bine dayandı. Aktif hasta sayısı 19 milyon 362 bin civarında. Yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 500 bin civarında kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 492 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (87.1 bin), ), Almanya (40 bin), İngiltere (37.2 bin), Rusya (36.8 bin), Türkiye (25.1 bin), Hollanda (20.1 bin), Fransa (19.8 bin), Polonya (16.6 bin), Ukrayna (16.3 bin), Çekya (11.5 bin), Avusturya (10.4 bin), Vietnam (10.3 bin) ve Hindistan (10.2 bin).
***
Amerikan ilaç devi Pfizer, geliştirdiği deneysel Covid-19 ilacının gelişmekte olan 95 ülkede imal edilip, satılmasına izin veren bir anlaşma yaptı. Birleşmiş Milletler destekli İlaç Patent Havuzu’yla varılan anlaşmayla, Covid tedavisi dünya nüfusunun yüzde 53’üne sunulabilecek.
***
İlk olarak 2020 yılının Aralık ayında Hindistan’da ortaya çıkan ve kısa bir süre içinde dünya genelindeki baskın virüs olan Delta varyantı, hem daha hızlı yayılıyor hem de hastalığın çok daha ağır geçmesine sebebiyet veriyor. Aşı ve tedavilere de daha hızlı karşılık veren Delta varyantı ile ilgili olarak Reuters’a açıklama yapan La Kolla Bağışıklık Enstitüsü’nden Shane Crotty, “Delta varyantının süper gücü bulaşması” dedi. Delta varyantının önceki varyantlara göre semptomları iki ya da üç gün ortaya çıkardığı ve bu sebeple vücudun hastalıkla mücadele etmek için daha az zamanı olduğu da kayıtlara geçti. İngiliz haber ajansı Reuters, “Delta varyantı bulaşan insanlar burunlarında önceki varyantların bulaştığı insanlara göre 1200 kat daha fazla virüs taşıyor. Aşı olanlarda bu oran düşüyor yani bu kişilerin hastalığı başkasına bulaştırma ihtimali de daha kısa bir süreyi kapsıyor” ifadesine yer verdi. Bilim insanlarının Delta varyantının evrimini yakından izlediğini yazan Reuters, “Şu an kullanılan aşılar ağır hastalığı ve ölümü engellese de hastalığın yayılmasını engelleyemiyor. Virüs halen burunda çoğalmaya devam ediyor ve aşı olan insanlar bile ufak hava damlacıkları aracılığıyla hastalığı bulaştırabiliyor” yorumunu yaptı.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
