Pandemi Gündemi
Korana salgını döneminde sermayedarlar servetlerine servet katarken, eşitsizlik uçurumu da çok daha derinleşti. Londra merkezli yardım kuruluşu Oxfam’ın ‘Eşitsizlik Öldürür’ başlıklı raporunda, pandeminin zengini daha zengin yoksulu daha da yoksullaştırdığı uyarısı yapıldı. Korona salgını döneminde dünyanın en zengin 10 insanı toplam varlıklarını toplamda 1,5 trilyon dolara çıkarırken, yaklaşık 160 milyon kişi yoksulluğa sürüklendi. Oxfam’ın raporunda cinsiyete özgü ve ırksal eşitsizlikler konusunda da uyarıda bulunuluyor. Rapora göre, pandemi nedeniyle en az 13 milyon kadın işini ve gelirini kaybetti; sadece 2020’de, kayıpları en az 800 milyar doları buldu. 20 milyondan fazla kız çocuğunun da bir daha asla okula gidemeyeceği kaydedildi. Buna ek olarak, her gün en az 15 bin kişinin gerekli tıbbi imkandan mahrum bırakıldığı için hayatını kaybettiği belirtildi. Ayrıca Covid-19’dan ölme riskinin ırkçılığa maruz kalan insanlarda beyazlara göre üç kat daha fazla olduğu vurgulandı.
***
Fransa’da tartışmalara neden olan Covid-19 aşı kartına ilişkin yasa tasarısı onaylandı. Ulusal Meclis’te yapılan oylamada tasarı 58’e karşı 150 “evet” oyuyla kabul edildi. 7 milletvekili ise çekimser kaldı. Covid-19 sağlık kartını aşı kartına dönüştüren yeni düzenlemeye göre kafe, restoran, müze, tiyatro ve sinema salonları gibi belli mekanlara girişlerde ve tren ile yapılan yolculuklarda sadece aşıların tamamlandığını gösteren belge istenecek ve test artık geçerli olmayacak. Aşı kartının geçerli olabilmesi için hatırlatma dozu olarak adlandırılan üçüncü dozun yaptırılması gerekecek. Aşı kartı 16 yaş ve üzerindeki kişiler için uygulanacak. Tasarıya göre sahte aşı kartı yapanlara karşı verilen hapis cezası 5 yıla ve para cezası 75 bin avroya yükseltildi.
***
Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da Nederland in Verzet (Hollanda Direnişte) adlı aktivist grup tarafından düzenlenen Covid-19 önlemleri ve aşı kampanyası karşıtı protesto gösterisine binlerce kişi katıldı. Hollanda’da artan kamuoyu ve muhalefet baskısının ardından Başbakan Mark Rutte, geçtiğimiz cuma günü zorunlu olmayan mağazalar, kuaförler, güzellik salonları ve diğer hizmet sağlayıcıların sıkı koşullar altında yeniden açılmasına izin vererek, ülkede uygulanan karantina tedbirlerini kısmen kaldırmıştı. Covid-19’un Omicron mutasyonundan hastanelerin hasta kapasitesinin nasıl etkileneceği konusundaki belirsizlik nedeniyle barlar, restoranlar ve kültürel mekanların en az 25 Ocak’a kadar kapalı kalacağı ifade edildi.
***
Almanya Sağlık Bakanı Karl Lauterbach, ülkede aşı zorunluluğun getirilmesi halinde üç doz koşulunun dikkate alınması gerektiğini savundu. Bild am Sonntag’a konuşan Bakan, tam aşının üç dozdan oluştuğunu belirterek, “tam aşılılarının tüm korona varyantlarına karşı en azından ağır bir hastalık seyrinden korunduğuna” dikkat çekti. Lauterbach, Ocak ayı sonunda Federal Meclis’te ele alınacak aşı zorunluluğu müzakerelerinde bunun baz alınması gerektiğini ifade etti.
Pandeminin Seyri
Omicron varyantı tüm dünyayı sallamaya başladı. Omicron varyantının yarattığı patlama ile küresel düzeyde toplam vaka sayısı kısa sürede 328 milyonuun üzerine çıktı. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 557 bini geçti. Aktif hasta sayısı da 55 milyon 500 binin üzerine…Kısa sürede ciddi yükseliş gösteren aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 1 milyon 942 bin civarında… Buna karşın ölümler aynı hızla artmıyor. Covid-19’a bağlı ölüm sayısı ise 3 bin 992 kişi oldu. Hafta sonu sağlık hizmetlerine erişim, test yaptıramama, bildirim sorunları (yetersiz bildirim ve bildirim yapmayan ülkeler) nedeniyle gerçek tabloyu görmüyoruz. Bu durum pazartesi günlerine de yansıyor. Gerçek tablo haftanın ilerleyen günlerinde belli oluyor.
Ülkelere göre günlük vaka sayısı şöyle: ABD (287.8 bin), Fransa (278.1 bin), Hindistan (258.1 bin), İtalya (149.5 bin), Avustralya (87.5 bin), İngiltere (70.9 bin), Arjantin (65.2 bin), Türkiye (54.1 bin), Meksika (43.5 bin), Almanya (45.3 bin), Filipinler (37.2 bin), Hollanda (36.2 bin), Kolombiya (32.3 bin), Portekiz (32.3 bin), Brezilya (31.2 bin), Rusya (29.2 bin), Danimarka (24.6 bin), ve Japonya (22.7 bin). Omicron varyantı tüm kıtalarda etkisini sürdürüyor.
***
Türkiye’de son 24 saatte 54 bin 100 kişiye Covid-19 tanısı kondu. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise136 kişi. Toplam vaka sayısı 10 milyon 403 binin üzerine çıkarken toplam can kaybı ise 84 bin 622 kişiye yükseldi. Ne yazık ki Ağustos sonu başlayan Delta varyantına bağlı pik kontrol alınamamış, bunun üzerine daha da fazla bulaştırıcı olan Omicron varyantı eklenmiştir. Artan bulaş günlük test sayısına da yansıdı, dün test sayısı 364 bine geriledi. Aktif hasta sayısı 722 bine dayandı. Yükselen aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin daha da artacağını gösteriyor.
***
Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Tevfik Özlü, korona virüsünün spor etkinliklerinde bulaşma riskine dikkat çekti. Omicron varyantının hızlı yayıldığına işaret eden Özlü, iyi ve kötü senaryoların olduğunu söyledi. Özlü, spor ekiplerinin takımlarında her gün çok sayıda oyuncunun pozitif çıktığını belirterek, “Futbol dışındaki diğer sportif müsabakalar da bulaşma açısından risk taşıyor. Çünkü sportif müsabakalarda yarış var. Yani kıran kırana yarış yapıyorsunuz. Mesafeyi korumanız mümkün değil. Mücadele var. O mücadele ortamında bulaşma riski yüksek. Gerek maçlarda gerek antrenmanlarda bu risk var. Oyuncular ve oradaki destek ekibi arasında yayılıyor. Seyirciler için de hani aynı şey geçerli. Çünkü tribünde coşku var, insanlar slogan atıyorlar. Kalabalık, yan yanalar mesafeyi koruyamıyorlar. Maske kullanmayanlar var. Dolayısıyla bulaşma riski oralarda yüksek. Yani mesafenin korunması, maske takılması. Hani bunlar önemli. Açık havada da olsa bunlar önemli tabii” diye konuştu.
Salgın Kontrol Önlemleri
Bazı durumlarda aşısız, aşı sürecini tamamlamayan, son 180 günde Covid-19 geçirmemiş kişilerden PCR istenmesine devam edilecek. Huzurevi, bakımevi, sevgi evleri ile ceza ve tevkif evlerinin aşısız veya son 180 gün içinde hastalığı geçirmemiş çalışanları, belirlenen durumlarda ceza ve tevkif evlerindeki tutuklu ve hükümlüler, yurt dışına seyahat edecek kişiler (seyahat edilecek ülkenin belirlediği kurallar doğrultusunda) için PCR testi ile tarama yapılmasına devam edilecek. Uçakla şehirler arası seyahat edecek olan aşısız veya aşı sürecini tamamlamayan ve son 180 gün içinde Covid-19 geçirmemiş kişilerden PCR testi istenilmesine devam edilecek.
Aşısız veya aşı sürecini tamamlamayan ve son 180 gün içinde hastalığı geçirmemiş kişilerden, konser, sinema ve tiyatro gibi etkinliklere katılacaklara, Milli Eğitim Bakanlığı okullarında görev yapmakta olan personele (öğretmen, servis şoförü, temizlik personeli vb.), tüm kamu ve özel iş yerlerinde çalışanlar ile kamu ve özel kurumlar tarafından düzenlenen öğrenci kamplarına katılacaklara ise PCR testi ile tarama yapılmayacak.
***
Türk Tabipleri Birliği (TTB), uçak seyahatlerinde PCR testi zorunluluğunun geri getirilmesi için, “SARS-CoV-2 virüsünün uçakta bulaşıp tren ve otobüste bulaşmama gibi bir özelliği yoktur. Toplumu hastalığa mahkum edenleri bir kez daha istifaya çağırıyoruz” açıklaması yaptı.
Toplu alanlara girmek isteyen aşısızlar için uygulanan PCR testi şartının kaldırılmasını yorumlayan Prof. Dr. Ceyhan, “Şu an test yapsak kesinlikle vaka sayısı 200 binin üstüne çıkar ama biz belli ki bu şekilde 60-70 binde tutacağız” dedi.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Sinan Adıyaman, alınan son kararları yönetenlerin salgınla mücadelede havlu atması olarak değerlendirdi. Adıyaman, test yapmadan virüsün tespit edilemeyeceğine işaret ederek “Aramazsanız virüsü bulamazsanız. Türkiye virüsü aramamaya devam ediyor” dedi. Avustralya’nın aşı olmayan olan ünlü tenisçi Novak Djokovic’in vizesini iptal ettiğini hatırlatan Prof. Dr. Adıyaman, “Türkiye’de ise bunun tam tersi yapılıyor. Aşı olmayanlara serbestlik sağlanıyor” dedi. Alınan son kararlarla virüsün artık Türkiye’de serbestçe dolaşımda olacağını belirten Adıyaman “Baştan beri salgınla mücadelenin epidemiyoloji bilimine uygun yapılması gerektiğini söylüyoruz. Ama Türkiye’de epidemiyoloji bilimi de ağlıyor. Aksine saldım çayıra mevlam kayıra durumu var” dedi.
***
Pandemi gölgesinde geçen 2 yılın ardından ‘virüs ile yaşama’ stratejisi ile İspanya, İtalya ve İsrail Covid-19’u bir pandemi olarak değil endemik bir hastalık olarak görmeye başlayacak.
İspanya Sağlık Bakanı Carolina Darias, stratejik değişikliğin ülkede yaşanan 6’ncı dalganın bitmesinin ardından hayata geçirilebileceğini açıkladı. Hastalıkla mücadele şeklinin değişeceği yeni yaklaşımda, tüm Covid-19 vakalarını saymak yerine, örneklemler üzerinden istatistiksel verilere ulaşmak ve virüsün yayılışını takip etmek amaçlanıyor. Ülkedeki sağlık birliklerinden bir kısmı ise Omicron varyantındaki ölüm oranlarının düşük olduğunu vurgulayarak hükümetin strateji değişikliğine destek verdiği belirtildi.
İtalya’nın da İspanya gibi ‘virüs ile yaşama’ stratejisine geçmek konusunda istekli olduğu belirtilirken, ülkedeki bazı virologların günlük vaka sayısı ve Covid-19 testi takıntısına son verilmesi gerektiği düşüncesi de kaydedildi. ayrıca ülkede asempromatik vakaların günlük vaka sayılarına dahil edilmemesi de gündemde olduğu belirtildi.
İsrail’de ‘Covid-19 ile yaşama’stratejisine geçtiği belirtilirken, ülkede PCR testlerinin sadece 4. doz aşısını olacak yaşlı nüfusa ayrıldığı aktarıldı. Yaşlı nüfus dışındaki vatandaşlar ise evde kullanılan test kitleri veya antjen testlerle yetinecek. Turistler için sınırların açık tutuldıuğu ülkede karantina süreleri de kısaltıldı.
***
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Rusya Temsilcisi Melita Vujnovic, ülkenin ürettiği koronavirüs aşısı olan Sputnik V ile ilgili tüm belgelerin kuruma (WHO) teslim edildiğini açıkladı. WHO Düzenleme ve Ön Yeterlilik Direktörü Rogerio Gaspar, Aralık 2021’de yaptığı açıklamada, Sputnik V aşısıyla ilgili tüm belgelerin ocak ayı sonuna kadar teslim edilmesini beklediklerini belirtmişti.
***
Orta ve düşük gelirli ülkelere aşı sağlanmasını amaçlayan Covid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı (COVAX) kapsamında dağıtılan toplam aşı dozlarının miktarı 1 milyara ulaştı. Dağıtılan aşı dozu sayısının önemli bir dönüm noktası olduğu ancak bu konuda yapılacak daha çok çalışmanın bulunduğu hatırlatılarak, “13 Ocak itibarıyla DSÖ üyesi 194 ülkeden 36’sı, nüfuslarının yüzde 10’unu aşılayamamıştır. Bununla beraber 88 üye ülkede de aşılama oranı, nüfuslarının yüzde 40’ına erişememiştir” dendi.
***
Norveç’te genel olarak hizmet sektöründe örgütlü olan; ofis ve mağaza çalışanlarının yanı sıra turizm, rehberlik, tele pazarlamacılık gibi alanlarda ve özel kuruluşlarda çalışanların da aralarında bulunduğu 78 binden fazla üyeye sahip olan Handel ve Kontor (HK) Sendikası, evden çalıştırılan çalışanların elektrik faturasını işverenlerin ödemesini talep etti. Avrupa enerji piyasasına veri ve danışmanlık hizmetleri sağlayan Volue Insigh şirketinin Baş Analisti Tor Reier Lilleholt, bir televizyon kanalına verdiği demeçte, evde çalışanların için ısıtma ve elektrik maliyetinin ayda bin kronu (yaklaşık bin 600 TL) bulacağını tahmin ettiklerini açıklamış ve hesaplamanın detaylarını paylaşmıştı.
SARS-COV2
Katar’da 3 haftalık bir bebek koronavirüs (Covid-19) nedeniyle hayatını kaybetti. Katar Halk Sağlığı Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, koronavirüsten ölen bebeğin bilinen başka bir tıbbi veya kalıtsal hastalığı olmadığı ifade edildi. Bakanlık, gençlerin Covid-19 salgınının yeni dalgasında yaşlılara oranla ciddi risk altında olduğunu belirterek, mevcut dalgada daha fazla sayıda çocuğun enfekte olduğunu ve önceki dalgalara göre tıbbi bakıma ihtiyaç duyduğunu açıkladı.
***
Polonya’da bilim insanları, koronavirüsü (Covid-19) ağır geçirme riskini iki kat artıran bir gen tespit etti. Araştırmacılar bu çalışmanın Covid-19’a karşı yüksek riskli insanları belirlemede yardımcı olacağını düşünüyor. Bilim insanları söz konusu buluşun Covid-19’u ağır geçirme yatkınlığı olan kişileri aşılanma konusunda teşvik edeceğini umut ediyor. Söz konusu genin Polonya’da nüfusun yaklaşık yüzde 14’ünde; Avrupa’da yüzde 8 ila 9’unda; Hindistan’da ise yüzde 27’sinde bulunduğu ifade edildi. Araştırmanın yapıldığı Bialystok Medikal Üniversitesi’nden bilim insanları, bulunan genin bir kişinin Covid-19’u ne kadar ağır geçireceğini belirleyen 4. en önemli genetik faktör olduğunu belirtti. Buna göre diğer üç önemli faktör kişinin yaşı, kilosu ve cinsiyeti.
***
Almanya Sağlık Bakanı Lauterbach, gelecek haftaların oldukça zorlu geçeceğini belirterek, Omicron’un son varyant olmayacağı uyarısında bulundu. Alman virolog Drosten ise pandeminin 2022 sonunda bitebileceğini söyledi. Berlin Charite Hastanesi Viroloji Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Christian Drosten ise Omicron varyantına ve pandeminin sonlanmasına ilişkin umut verici açıklamalarda bulundu. Tagesspiegel am Sonntag’a konuşan Drosten, enfeksiyonun zayıflamış halinin hızlı yayılımının korona pandemisini atlatmak için bir “şans” olabileceğini savundu. 2022 yılı sonunda pandemiden endemiye geçilebileceğini ifade etti. “Devamlı olarak birkaç ayda bir yapılan hatırlatma dozuyla halkın tamamının bağışıklığını sağlanamayacağını” söyleyen Drosten, “Bunu virüs yapmalı’’ diye konuştu. Alman virolog diğer yandan, bu tür bir kitlesel bağışıklığın hastalığın ancak aşı korumasında atlatılmasıyla gerçekleşmesi gerektiğini, aksi takdirde çok fazla insanın hayatını kaybedeceğini ifade etti. Koronavirüsle mücadele için virüslerin zayıflatılmış halini ya da “modern varyantını” içeren bir burun spreyinin geliştirilebileceğini söyleyen Drosten, bu yolla sağlanacak mukoza bağışıklığının hastalığın yayılımı açısından çok daha optimal bir koruma sağlayacağını belirtti.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.