Dünya Sağlık Örgütü, 24 Eylül tarihinde yaptığı güncellemeyle hastaneye kaldırılan ve ağırlaşma riski olan hastalara antikor kokteyli tedavisine yönelik iki öneri yayımladı. Buna göre, Regeneron tarafından geliştirilen casirivimab ve imdevimab adlı nötralize monoklonal antikorlardan oluşan kokteylin, hastalığın ağırlaşma riski en yüksek olan hafif hastalarda uygulanması öneriliyor. DSÖ tarafından yayımlanan aynı güncellemede, söz konusu antikor kombinasyonunun seronegatif (kanda antikoru bulunmayan) ağır hastalarda uygulanması şartlı öneri olarak getiriliyor.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 26 bin 145 kişi ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 193 kişi. Toplam vaka sayısı 7 milyonun üzerine çıkarken toplam can kaybı ise 62 bin 938 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 342 bin civarında. Aktif hasta sayısı yeniden artışa geçti, 478 bin 301 aktif hastaya sahibiz. Azalmakla birlikte mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
Öğrenci Veli Derneği’nin hazırladığı raporda, “MEB’in yayımladığı son istatistiklerde, derslik başına düşen öğrenci ortalaması 26 olarak açıklanmıştı. Bu veri üzerinden bir değerlendirme yaptığımızda; alınmayan önlemler nedeniyle en az 40 bin öğrenci yüz yüze eğitime devam edememektedir” denildi.
***
TTB Okul Sağlığı Çalışma Grubu’ndan okullarda üçüncü hafta değerlendirmesinde bazı okulların tümden olmak üzere yüzlerce şubenin karantinaya alındığını, on binlerce öğrencinin yüz yüze eğitime ara verdiğini belirterek Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığının süreci planlama ve yürütmede yetersiz kaldıkları ifade edildi. Açıklamada alınması gereken önlemler sıralandı, “Bunlar ihmal edilirse bir süre sonra okul salgınları ile karşılaşılabilir, bu da salgın çıkan okulların kapanmasına, çocuk ve gençlerin bu durumun olumsuz sonuçlarından etkilenmelerine neden olabilir” denildi.
***
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) araştırmasına göre maske zorunluluğu bulunmayan okullarda Covid-19’un yayılma ihtimali, maskenin zorunlu tutulduğu okullara kıyasla 3,5 kat daha fazla. Arizona eyaletinde iki farklı bölgedeki okulları inceleyen kurum, maske zorunluluğu olmamasının salgınların patlak verme olasılığını artırdığı sonucuna vardı.
***
Norveç Halk Sağlığı Enstitüsü, ülkedeki korona virüsü (Covid-19) salgınının tamamen kontrol altına alındığını ve bu nedenle bütün önlemlerin kaldırıldığını açıkladı. Enstitüden yapılan açıklamada, 562 gündür uygulanan sert önlemlerin bugün yerel saatle 16.00’da sona erdiği belirtildi. Açıklamada, 18 yaşın üzerindekilerin yüzde 90’6’sına ilk doz aşı yapıldığı, iki doz aşı yapılanların oranın ise yüzde 83,8’e ulaştığı aktarıldı.
***
Hollanda’da, 1,5 metre fiziksel mesafe kuralı ve birçok kısıtlama dünden itibaren sonra erdi. Hükümetin açıklamasına göre ülkede, Covid-19 aşısı olanların, testi negatif çıkanların veya hastalığı daha önce geçirenlerin ‘daha fazla özgürlükten faydalanabilmesi için’ duyurulan ‘corona kartı’ uygulaması, bugün yürürlüğe girdi. Buna göre kafe, restoran, sinema, tiyatro, festival ve spor etkinliklerine girişlerde sayı sınırlaması kaldırılarak ‘corona kartı’ uygulaması hayata geçti. Kafe ve restoran teraslarında, söz konusu uygulama geçerli olmayacak.
***
Güncellenen aşı haritası Kürt Sorununu görünür kılmaya devam ediyor. En düşük aşılma Kürdistan’da. Türkiye’nin Batısı ilçelere ve mahallere göre haritalandırılabilse Kürt sorunu metropollerde de görünür hale gelecektir. Çözümün adresi tartışması ile gündeme gelen Kürt Sorunu toplumsal sağlıkla ilgili her göstergede bizlere kanıtlar sunuyor. Aşı haritaları da bu rolü devam ettirmiş oldu.
Aşı yapılacak nüfus alt sınırının 12 yaşa indirilmesi, 3. doza rağmen halen günlük 1 milyon doza ulaşabilmiş değiliz. Dahası 500 bin dozun bile altına inmiş durumdayız. Hafta sonları ise 300 bine ulaşamıyoruz. Sağlık Bakanlığı hızlı ve etkin aşılama için herhangi bir çaba göstermiyor, aşılama kendi ritminde devam ediyor.
‘25 Eylül saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 261 bin 628 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 53 milyon 390 bin 829 birinci doz, 43 milyon 439 bin 793 ikinci doz, 10 milyon 112 bin 821 üçüncü doz aşı uygulandı. Toplamda 107 milyon 641 bin 923 doz COVID-19 aşısı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması % 86.02, ikinci doz ortalaması yüzde 69.98 oldu.’’
Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı % 63.9, ikinci doz ise % 52.0 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eşitsizlik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde kritik bir konuda 2 doz Sinovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özellikle yaşlı nüfusun 3. doz aşılanması konusunda ciddi sorunlar olduğunu sahadan elde ettiğimiz verilerle söyleyebiliriz.
Tüm bunlara rağmen Sağlık Bakanı Koca pişkinliğe devam ediyor: “Covid-19’a karşı uygulanan toplam aşı dozu sayısında, nüfusu bize yakın ve aşı üreticisi olan Almanya’yı da geride bıraktık.Tüm dünyada 7. sıradayız. Türkiye’den önceki ilk 6 sırada, aşı üreticisi Çin ve ABD ile çok yüksek nüfuslu ülkeler var.”
***
Yerli koronavirüs aşısı Türkovac’ın acil kullanım onayı alması beklenirken devam eden aşı çalışmaları hakkında Meclis’le bilgi paylaşmadı.
***
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) Direktörü Rochelle Walensky, riskli işlerde çalışanların da Covid-19’a karşı 3’üncü doz aşı yapılabilecekler listesine eklendiğini bildirdi.
***
Japonya, yeni tip Koronavirüs’le mücadelede 65 yaş üstü kişilere gelecek yıl başında 3. doz aşıyı uygulayacak. Reform Bakanı ve Covid-19 Aşılarından Sorumlu Kabine Üyesi Kono Taro, virüs varyantlarına karşı önlemleri artırmak istediklerini açıkladı. Kono, Sağlık Çalışma ve Refah Bakanlığının hafta içi verdiği, ikinci dozun üzerinden 8 ay geçenlere üçüncü doz vurulabileceği kararını anımsattı. Sağlık personelinin yıl bitmeden, 65 yaş üstü kişilerin ise gelecek yıl başında 3. doz aşıyı vurulabileceklerini bildiren Kono, yerel idarelerden aşı hizmetinin halka düzenli şekilde ulaştırılması için hazırlık yapmalarını istedi. Bakanlığın 3. doz aşı kararında, ikinci dozdan bir süre sonra Covid-19’a karşı üretilen antikorun düştüğü ve aşının Delta dahil çeşitli varyantlara karşı etkisini kaybettiğine ilişkin bilimsel çalışmalara dikkat çekilmişti.
***
ABD 2. Bölge Temyiz Mahkemesi, New York kentinin öğretmenlere ve diğer okul çalışanlarına getirdiği Kovid-19 aşısı zorunluluğunun yürürlüğe girmesini geçici olarak durdurdu. Öğretmen sendikaları, bu kararın 1 milyondan fazla öğrencisi bulunan kentte 10 bin öğretmeni etkileyeceğini belirterek söz konusu kararın yürürlüğünü durdurma çağrısı yapmış ve konuyu yargıya taşımıştı.
***
Dünya Sağlık Örgütü’nün bu yıl, geçen yıla göre daha fazla grip vakalarının görüleceği yönünde bir açıklaması olduğunu belirten Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Nafiz Koçak, koronavirüs aşılarının gripten, grip aşısının da koronavirüsten korumayacağını söyledi. Koçak, “İkisi de inaktif aşı yani birlikte yapılabilir. Aşı uygulandıktan sonra yan etkinin hangi aşıya ait olduğunu daha iyi saptamak için tercihen 14 gün arayla aşı yapılması gerekiyor” dedi.
***
Covid-19 vakaları düşüş eğilimine girse de halen yüksek hızda devam ediyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 232 milyon 252 bini geçerken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 4 milyon 757 binie yaklaştı. Aktif hasta sayısı 19 milyonun altında devam ediyor, dün itibarıyla 18 milyon 634 bin civarında aktif hastaya sahibiz. Düşme eğilimi de olsa hala yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 382 bin 703 kişiye Covid-19 tanısı konurken 6 bin 023 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. ABD zirvedeki yerini koruyor. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (54.1 bin), İngiltere (31.3 bin), Hindistan (28.1 bin), Türkiye (26.1 bin), Rusya (22 bin), Filipinler (16.9 bin), Brezilya (15.7 bin), Malezya (13.9 bin), Tayland (12 bin), İran (10.8 bin) ve Meksika (10.1 bin). Hafta sonu ciddi düşüş gösteren vaka sayısı sağlık hizmetlerine erişim, test yaptıramama ve bildirimde yaşanan sorunlar kaynaklı… Bu düşüş pazartesi gününe de yansıyor. Haftanın ilerleyen günlerinde gerçek tablo görünür hala geliyor.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
