Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, gelecek nesillerin pandemilerle mücadelede daha donanımlı hale gelmesi için uluslara pandemiler üzerinde bir anlaşmaya varılması çağrısında bulunarak, “Dünya ulusları tek bir sesle ‘bir daha asla’ demek için bir araya gelmedikçe bunların hepsi tekrar olacak” dedi.
İspanya’da, Güney Afrika’dan başkent Madrid’e gelen 1 yolcuda Covid-19’un Omicron mutasyonu tespit edildi. Omicron mutasyonu şu ana kadar Belçika, Almanya, Çekya, İngiltere, İtalya, İsrail, Hong Kong, Güney Afrika, Botsvana, Danimarka, Avusturalya ve İspanya’da tespit edildi.
Güney Afrika’nın önde gelen enfeksiyon hastalıkları uzmanlarından Profesör Salim Abdool Karim, varolan Covid-19 aşılarının yeni varyant Omicron’a karşı ağır hastalığı engelleme konusunda yüksek bir ihtimalle etkili olduğunu söyledi. Karim, ilk olarak Güney Afrika’da tespit edilen Omicron varyantının daha ağır klinik semptomlara neden olduğunu söylemek için erken olduğunu belirtti.
Aşıların hedef aldığı noktasında 30’u aşkın mutasyon içermesi nedeniyle endişe yaratan ancak etkisi tam olarak henüz bilinmeyen Omicron varyantı konusunda gözlerin çevrildiği Güney Afrika’dan peş peşe açıklamalar geliyor. Güney Afrika Sağlık Bakanı Joe Phaahla, Johannesburg’da düzenlediği basın toplantısında ülkelerine yönelik seyahat kısıtlamalarının kaldırılması çağrısı yaparken, bir yandan da olası bir Covid dalgasına karşı hastaneleri hazırladıklarını açıkladı. Güney Afrikalı doktor Salim Abdülkerim, yeni varyantın daha bulaşıcı göründüğünü, aşı sayesinde veya önceden Covid geçirerek bağışıklık kazanmış kişilerin Omnicron’a yakalanma ihtimalinin artmış olabileceğini belirtse de, bağışıklık sistemindeki T hücrelerine dikkat çekti. Abdülkerim, “Bu varyantın daha yüksek bulaşıcılığa sahip olmasını ve antikorlardan kısmen kaçmasını bekleyebiliriz… Ancak antikorlardan bir miktar kaçış olsa bile T hücresi bağışıklığından kaçış çok zor” ifadelerini kullandı.
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları (KLİMİK) Derneği Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, Türkiye sınırlarının beş Afrika ülkesine kapatılmasının doğru olduğunu fakat yeterli olmadığını söyledi. Omicron’un bu ülkeler dışında da görüldüğünü belirten Azap, yurt dışından gelen herkese PCR testin zorunlu olması gerektiğini ifade etti. Yeni varyantlar gündeme geldikçe “Kapanma olmalı mı?” sorusu da kamuoyunda tartışılıyor. Azap’ın bu soruya yanıtı şöyle oldu: “Kapanmaların ne kadar işe yaradığına dair çok tartışma var literatürde. Tersi sonuçlar doğurduğuna dair bulgular da var. Kapanmalardan beklediğimiz faydayı çok görmedik. Dünyanın diğer ülkelerinde de benzer şeyler var.” Azap’a göre kapanma yerine yapılabilecek çok daha basit şeyler var. Bunlar aşılama oranının artırılması, kişisel hijyen tedbirlerine uyulması, esnek çalışma saatlerine geçilmesi, toplu taşıma araçlarının sayısının artırılması, kapalı mekandaki etkinliklere test zorunluluğu getirilmesi.
***
G7 ülkelerinin sağlık bakanları, bugün Koronavirüsün Güney Afrika’da ortaya çıkan Omicron varyantını görüşmek üzere toplandı. Yapılan ortak açıklamada, “Küresel toplum, ilk değerlendirmede, acil eylem gerektiren yeni, son derece bulaşıcı bir Covid-19 varyantı tehdidiyle karşı karşıyadır.” denildi. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kapsamında, uluslararası bir patojen gözetim ağı kurmak için güçlü desteğin olduğu belirtilerek, şu ifadelere yer verildi: “Bakanlar ayrıca, aşılara erişimin sağlanmasının stratejik önemini kabul etti, operasyonel yardım sağladı, bağış taahhütlerimizi ileriye taşıdı ve aşıya ilişkin yanlış bilgilerle mücadele etmenin yanı sıra araştırma ve geliştirmeyi destekledi. Bakanlar, önümüzdeki haftalarda bilgi paylaşmak ve Omicron’u izlemek için DSÖ ve uluslararası ortaklarla yakın çalışmaya devam etmeye kararlı olduklarını belirtti. Bakanlar, aralıkta tekrar bir araya gelme taahhüdünde bulundu.”
***
Polonya hükümeti tarafından Omicron varyantı nedeniyle yeni tedbir kararları alındı. 1-17 Aralık tarihlerinde geçerli olacak tedbirler kapsamında restoran, sinema ve diğer kapalı alanların kapasitesi yüzde 50’ye düşürüldü. Düğünler, 100 kişiyle sınırlandırıldı ve Schengen Bölgesi dışından ülkeye gelenlere 14 gün karantina şartı koyuldu. Afrika’dan gelenler için ise karantina süresinin daha da uzayacağı aktarıldı.
Japonya, Güney Afrika’da ortaya çıkan Omikron varyantına “kriz hassasiyetiyle” yaklaşacağını açıkladı. Başbakan Kişida Fumio, düzenlediği basın toplantısında, Covid-19’un yeni varyantına karşı sınır tedbirlerini sıkı şekilde uygulayacaklarını belirtti.
***
Sinovac firması, ürettikleri aşının Omnicron’a karşı koruyuculuğunun incelendiğini ve ‘ihtiyaç duyulursa’ Omicron’u özel olarak hedef alacak bir aşı geliştirmeye hazır olduklarını açıkladı.
Pfizer ile birlikte aşı geliştiren Alman biyoteknoloji firması BioNTech, özel aşının geliştirilmesinin şirketin yeni varyantlar için standart prosedürünün bir parçası olduğunu söyledi. Yapılan açıklamada, “Potansiyel yeni bir aşı geliştirmenin ilk adımı; yeni bir aşının gerekip gerekmediğini değerlendirmek için gerekli bir araştırma yapmaktan geçiyor” ifadelerine yer verildi.
Moderna Inc. Baş Tıbbi Yetkilisi Paul Burton, yeni omicron koronavirüs varyantının mevcut aşılardan kaçınabileceğini ve eğer böyle ise, yeniden formüle edilmiş bir aşının yeni yılın başlarında hazır olabileceğini söyledi.
***
İngiltere hükümeti, bilim insanlarının tavsiyesi doğrultusunda yeni koronavirüs varyantı Omicron’un ülkede yayılması ihtimali nedeniyle üçüncü doz aşı uygulamasını hızlandırma kararı aldı. Hükümetin kararı doğrultusunda, 18 yaş üstü herkes üçüncü doz aşı olabilecek. İkinci ve üçüncü doz aşılar arasındaki süre altı aydan üçe indirilecek.12-15 yaş arasındaki çocuklar için de bu süre değişmeyecek. Üçüncü doz aşıların mRNA aşısı, yani Pfizer-Biontech ya da Moderna olması gerektiği belirtildi.
***
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Çin’in Afrika’ya Covid-19’a karşı 1 milyar doz aşı sağlayacağını aktararak, Çin’in Afrika’dan yaptığı ithalatın 300 milyar dolara ulaşmasının beklendiğini belirtti.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 24 bin 317 kişi, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 189 kişi. Toplam vaka sayısı 8 milyon 770 bin 372 kişiye, toplam can kaybı ise 76 bin 635 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 360 bin civarında. Aktif hasta sayısı, 390 binin üzerinde, aktif hasta yüksek hızda devam ediyor. Mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
Haftalık toplam vaka sayısını gösteren insidans haritası güncellendi. 13-19 Kasım arasında Covid-19 vaka sayısı her 100 bin kişide İstanbul’da 277,88, Ankara’da 197,20, İzmir’de 70,02 oldu. Sağlık Bakanı Koca, son 1 haftada vaka sayısının en fazla arttığı 10 ili de duyurdu. Zirvede Dersim var. Vaka sayısı en fazla artan 10 il, Dersim, Adana, Gümüşhane, Mersin, Sinop, Hatay, Burdur, Kilis, Giresun, Mardin oldu.
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: 29 Kasım saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 147 bin 131 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 56 milyon 232 bin 602 birinci doz, 50 milyon 409 bin 60 ikinci doz, 12 milyon 164 bin 789 üçüncü doz aşı uygulandı. Toplamda 120 milyon 261 bin 629 doz COVID-19 aşısı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %90.6, ikinci doz ortalaması %81.2 oldu.
Sağlık Bakanlığı istatistikleri hala böyle vermeye ısrar etse de gerçek apaçık ortada. Aşı çalışmaları hafta içi çok yetersiz iken hafta sonları durma noktasında. Yapılan aşı dozu salgını kontrol altına almaktan oldukça uzak. Bakanlık ise 18 yaş ve üzeri verdikleri aşı istatistikleri ile toplumu kandırmaya devam ediyor. Ağustos onundan beri gerçekleşen ölümlerde düşük aşılamanın rolü oldukça büyük. Bakanlık yaşam hakkını yok saymaya devam ediyor. Aşısızların oranı oldukça yüksek, bunlara eksik aşılıları ve hatırlatma dozu gelen nüfusu da eklediğimizde hala %50 eşiğini bele geçemediğimizi görüyoruz. Delta varyantının yüksek bulaştırıcılığı ve hızlı yayılan Omicron varyantı hem küresel düzeyde her coğrafya da ayrımsız ve eşitlikçi bir aşı kampanyasının yaşama geçirilmesi toplumsal muhalefetin en önemli gündemi olmalı. Aşı konusundaki bu ayrımcı ve eşitlikçi olmayan politikalar yeni varyantlarla pandeminin devam ettireceği ve işçilerin, ezilenlerin, ötekileştirilenlerin, yoksulların yaşam hakkını tehdit etmeye devam edecek. Sosyal cinayetler sosyal kırıma dönecek. Bu sürecek ancak toplumsal muhalif güçlerin küresel dayanışması ile aşılabilir.
***
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın, aşılama sürecine dikkat çekerek “Şayet böyle devam edersek, önümüzdeki 1 ay içerisinde vaka sayısının ikiye katlanacağını, bugün 20 binlerde olan günlük vaka sayımızın 40 binlere çıkacağını öngörüyorum” dedi.
***
Gümüşhane’de Koronavirüs tedavisi gören 9 aylık hamile Vahide Bozer Yaman (25), bebeği sezaryenle alındıktan sonra yaşamını yitirdi. Yaman’ın hamile olduğu için aşı yaptırmadığı belirtildi.
***
Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu’nun tavsiyeleri doğrultusunda Covid-19 tedbirlerini güncelledi. Yeni düzenlemeye göre ceza infaz kurumlarında 1 Aralık Çarşamba gününden itibaren açık görüşler başlayacak. Cezaevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklularla yapılacak açık görüşlerde HES kodunda riskli görünenler ceza infaz kurumlarına alınmayacak. Görüşmeler sırasında maske takılması ve hijyen koşullarına uyulması zorunluluğunun yanı sıra, yoğunluğun önlenmesi için ziyaretlerde randevu sistemi uygulanacak. Öte yandan açık görüş süresi 30 dakika ile sınırlı olacak.
***
Covid-19 vakaları artış eğilimini sürdürüyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 262 milyon 404 bine, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 225 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı 20 milyon 262 bin civarında. Yükselen aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde hafta sonu olmasına karşın son 24 saatte 465 bin 392 kişiye Covid-19 tanısı konurken 5 bin 646 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (69.5 bin), İngiltere (42.6 bin), Almanya (42.6 bin), Rusya (33.9 bin), Macaristan (27.8 bin), Türkiye (24.3 bin), Hollanda (21.4 bin), Belçika (15.6 bin), Vietnam (13.8 bin), ve Polonya (13.1 bin). Hafta sonu sağlık hizmetlerine erişim, test yaptırma ve bildirimle ilgili sorunlar yaşanıyor, vaka ve ölüm sayıları göreli olarak daha düşükte kalıyor. ABD örneğinde bunu rahatlıkla izleyebiliriz. Bu durum pazartesi günleri de devam ediyor. Gerçek tablo haftanın ilerleyen günlerinde netleşiyor.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.