Avrupa Birliği, yarından (1 Şubat) itibaren seyahatlerde geçerli olacak kuralları açıkladı. Yeni uygulamaya göre ikinci aşının üzerinden 270 gün geçenlerle Turkovac, Çin’li Sinovac’ın ürettiği CoronaVac ve Rus aşısı Sputnik V olanlar aşı yapılmamış sayılacak. Almanya, Koronavirüs’ü atlatanların raporlarını sadece 3 ay geçerli sayacak. Güçlendirici aşı olmadan gidenler ve sınırda sorun çıkaranlar ülkeye alınmayabilecek. AB’nin tanıdığı aşılardan (Moderna, BioNTech, AstraZeneca, Johnson ve NovaVax) yaptıranlar dijital aşı pasaportu ile kanıtlayacak. Aksi halde, AB içerisinde dolaşamayacaklar. İki aşının geçerliliği, geçen zamana göre bitiyor. Almanya bu ay NovaVax’la aşılamaya başlıyor. Ana kural, iki aşının ardından yine AB’nin tanıdığı 5 aşıdan biriyle üçüncü aşıyı (hatırlatma dozu) olmak. Üçüncü aşıyı olanlara AB içerisinde tam serbesti olacak. Ayrıca test sonucu istenmeyecek.
***
Yunanistan Sağlık Bakanı Tanos Plevris, henüz Koronavirüs aşısı olmayan sağlık çalışanlarının 31 Mart itibariyle aşılanmadıkları takdirde işten çıkarılacaklarını söyledi. Plevris, 7 Şubat itibariyle insanların Yunanistan’da “tam aşılı” sayılmaları için hatırlatıcı dozu olmuş olmaları da gerekeceğini ifade etti. Yunanistan’da bazı sağlık çalışanları, kendilerine aşı zorunluluğu getirilmesine karşı protestolar düzenlemişti. Yunanistan pazartesi günü Koronavirüs’ün yayılmasını engellemek amacıyla yürürlüğe sokulan bazı önlemleri sonlandırdı ve eğlence mekanlarında tekrar müzik çalınmasına izin vermeye başladı.
***
Avusturya’da bugün yürürlüğe giren yasayla, 18 yaşından büyük herkesin Covid-19 aşısı yaptırması zorunlu hale getirildi. Daha önce bazı ülkeler tıp çalışanları ve yaşlılar için aşı zorunluluğu getirmişti, ancak bunu yetişkin nüfusun geneline yayan ilk ülke Avusturya oldu. Ancak aşı zorunluluğuna güçlü bir direniş hala devam ediyor. Aşırı sağcı, aşı karşıtı Özgürlük Partisi, yasayı mahkemeye taşıyacaklarını belirtti. Partinin lideri Herbet Kickl, yasanın “Avusturya’da totaliterliğin önünü açtığını” savunuyor. Birçok yasa karşıtı sokaklara çıktı. Toplumun birçok farklı kesiminden eylemciler, aşı zorunluluğuna ve Covid kısıtlamalarına karşı haftalarca protesto eylemleri yaptı.
***
İngiltere’de, koronavirüs salgını nedeniyle uygulanan kısıtlamalar devam ederken Başbakanlık Konutu’nda düzenlendiği iddia edilen partiler hakkında soruşturma yürüten Müsteşar Sue Gray’in raporu bugün yayımlandı. Raporun yayımlanmasının ardından Başbakan Boris Johnson muhalefetin yanı sıra kendi partisinden de büyük bir eleştiri aldı. 12 sayfalık rapora göre, Başbakanlık ve Kabine, pandemi sürecindeki “kısıtlama uygulamalarına liderlik etmekte ve olayları değerlendirmede” başarısız oldu. Başbakan Johnson, “Yapılması gerektiği şekilde yapmadığımız şeyler için ve bu konuyu ele alış şeklimiz için özür dilerim” dedi. Avam Kamarası’nda söz alan muhalif siyasetçiler ise Johnson’ı istifaya davet etti.
***
İstanbul’da haftalık vefat sayıları 22-28 Ocak haftasında 2015 ile 2019 yılları arasını kapsayan salgın öncesi dönemin ortalamasına kıyasla yüzde 43 daha fazla. Popüler bilim dergisi Sarkaç’ın verilerine göre bu tarih aralığında İstanbul’da salgın öncesine kıyasla 747 fazladan ‘ek ölüm’ gerçekleşti. /‘Ek ölüm’ (excess mortality) terimi epidemiyolojide ‘normal/kriz dışı’ koşullar altında beklenen ölüm sayılarının üzerinde saptanan ölüm sayılarını ifade eder.)
Omicron varyantı tüm dünyayı sallamaya devam ediyor. Omicron varyantının yarattığı patlama ile küresel düzeyde toplam vaka sayısı 380 milyona, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 700 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı da yükselmeye devam ederek 74 milyonun üzerine çıktı Bununla birlikte son 24 saatte dünya genelinde yeni vaka sayısı 2 milyon 166 bin civarında saptandı, Covid-19’a bağlı ölüm sayısı ise 8 bin 55 kişi. Hafta sonu yaşanan ve pazartesi gününe de yansıyan sağlık hizmetlerine erişim, bildirim sorunları (bildirim yapamayan ülkeler, yetersiz bildirim vb), test yaptıramama gibi nedenlerle gerçek tabloyu net göremiyoruz. Amerika kıtasında düşüş eğilimi gözlenirken diğer kıtalarda yükseliş eğilimi devam ediyor.
Türkiye’de son 24 saatte 93 bin 261 kişiye Covid-19 tanısı kondu. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 182 kişi. Toplam vaka sayısı 11 milyon 620 bine yaklaşırkentoplam can kaybı 87 bin 416 kişiye yükseldi. Ağustos sonu başlayan Delta varyantına bağlı pik kontrol alınamamış, bunun üzerine daha da fazla bulaştırıcı olan Omicron varyantı eklendiği bir tablo ile karşı karşıyayız. PCR test zorunluluğunun kaldırılmasına rağmen günlük test sayısı 435 binin üzerindedir. Aktif hasta sayısında artış eğilimi devam ediyor, resmi istatistiklere göre bile 621 bin civarında bulaştırma potansiyeli olan aktif hastaya sahibiz.
***
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 15-21 Ocak arasında illere göre 100 bin kişide görülen haftalık Covid-19 vaka sayısını açıkladı. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 15-21 Ocak haftasında 100 binde Kovid-19 vaka sayısı İstanbul’da 1245,73, İzmir 729,81, Ankara’da 725.62 oldu. Koca, 15-21 Ocak arasında vaka yoğunluğu bir önceki haftaya göre en çok artan 10 ili de açıkladı. Bu iller, Erzurum, Bursa, Çankırı, Yalova, Erzincan, Uşak, Batman, Elazığ, Siirt, Bayburt oldu.
***
İzmir Tabip Odası Başkanı Op. Dr. Lütfi Çamlı son bir ayda Koronavirüs vaka sayısında yaşanan artış nedeniyle kentte sağlık sisteminin kilitlenmek üzere olduğu uyarısında bulunarak “Son bir aydır İzmir’de vaka sayıları 10 katı aşan şekilde artış gösteriyor. Bütün hastanelerin yoğun bakımlarında boş yer kalmadı. Hatta acil servis yoğun bakım üniteleri de doldu. Haftalar öncesinden uyarılarda bulunmuş, Omicron varyantının baskın olacağını, çok hızlı bulaştığını, ciddi bir yayılım göstereceğini, buna karşı mutlaka tedbirler alınmasını ifade etmiştik. Ama ne yazık ki sağlık otoriteleri ısrarla endişeye ve ek bir tedbire gerek olmadığını açıklamaktalar. Hala günlük 100 binlere yaklaşan vaka sayısına rağmen Sağlık Bakanı çıkıp çok rahat ‘Endişeye mahal yok’ diyor. Ne zaman endişelenmeliyiz? Filyasyon bırakıldı. PCR taramaları yapılmıyor. Pandemi doğal haline bırakıldı. Yoğun bakımlar ve acil servisler ful doldu. “Kendi başınızın çaresine bakın” diyen sağlık otoritesi ile karşı karşıyayız. Durum bu kadar ciddiyken, sağlık sistemi kilitlenmeye doğru giderken, Sağlık otoritelerinin hâlâ “Zaten Omicron hafif hastalık yapıyor” diyerek rehavet duygusu yaratma çabalarını kınıyorum ve neye hizmet ettiklerini anlamakta güçlük çekiyorum” dedi.
***
CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi, 15 Ağustos’tan bu yana Covid ölümlerinin 150’nin altına hiç düşmediğini belirtti. İlgezdi, “Ülkemiz yönetilemeyen pandemi süreci nedeniyle canlarını yitiriyor. 15 Ağustos’tan beri ölüm sayısı 150’nin altına inmedi. Salgının başından beri böyle bir tablo ile ilk defa karşılaşıyoruz. Son 6 aydır haftada binden fazla vatandaşımızı Covid nedeniyle kaybediyoruz. Tüm Covid ölümlerinin sebebi Bakanlık ve iktidardır” açıklamasını yaptı.
Aksaray Aile Hekimleri Derneği Başkanı Dr. Şenol Atakan, kentte Covid-19 aşılama oranının yüzde 73,5 olduğunu hatırlatarak, “Artık aşı karşıtlığını ‘cinayete teşebbüs’ olarak görüyorum ve bu derece net konuşuyorum” dedi.
***
ABD Federal Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Amerikan ilaç şirketi Moderna’nın Covid-19 aşısının kullanımına tam onay verdiğini duyurdu. FDA’dan yapılan açıklamada, Moderna’nın Covid-19 aşısı üretim süreciyle ilgili tüm incelemelerin yapıldığı belirtilerek, “Halk, bu aşının FDA’nın katı bilimsel standartlarına uygun olarak onaylandığından emin olabilir.” ifadesi kullanıldı. Massachusetts eyaleti merkezli Moderna şirketinden yapılan açıklamada da tam onaylı Covid-19 aşısının bundan sonra Spikevax markası altında pazarlanacağı kaydedildi. FDA, Moderna’nın geliştirdiği Covid-19 aşısı için Aralık 2020’de acil kullanım onayı vermişti.
***
Omicron varyantı nedeniyle Koronavirüs enfeksiyonu vakalarında hemen her gün rekor vaka sayıları kaydedilen Almanya’da hükümet artık “sürü bağışıklığı” stratejisini izliyor. Uzmanlar, geçen günlerde vaka sayısının 24 saatte 200 bin sınırına ulaşmasından sonra önümüzdeki haftalarda günde 300 bin vakayı gerçekçi bir sayı olarak nitelerken, hükümetin yeni tedbirler yerine, gidişatı oluruna bırakması dikkat çekiyor. Federal Sağlık Bakanı Karl Lauterbach salgının seyrine ilişkin düzenlediği basın toplantısında, “Şu anda Almanya’da Omicron dalgasını iyi bir şekilde kontrol altında tutuyoruz” şeklinde şaşırtıcı bir açıklama yaptı. Lauterbach, pandemi dalgasını olmasa da sonuçlarını kontrol altında tuttuklarını belirterek, hedefin Omicron’la bağlantılı vakalarda doruk sayısına ulaşana kadar mümkün olduğunca “az ağır vaka ve az ölüm” ile atlatmak olduğunu vurguladı. Bu açıklamalar, Almanya’nın Covid-19’la mücadelede yeni stratejisi olarak yorumlanırken, Omicron’un daha önce görüldüğü başta Güney Afrika olmak üzere İngiltere, İtalya ve İspanya gibi ülkelerde dalganın en kötü aşamasınının atlatılmasının hemen sonrasında sürü bağışıklığının artmasına paralel vaka sayılarının büyük hızla düşmesine işaret ediliyor ve Almanya’da da muhtemelen Şubat ayı sonunda benzer bir gelişmenin yaşanacağından yola çıkılıyor. Alman yetkilileri tedirgin eden bir durum, Almanya’daki yaşlı nüfusun yüksek sayısı. Sağlık Bakanı Lauterbach, Almanya’nın nispeten yüksek sayıda aşılanmamış yaşlı nüfusa sahip olduğunu, bu sayının İngiltere’den dört, İtalya’dan üç kat fazla olduğu bilgisini paylaştı.
Almanya’da geçen Pazartesi akşamı ülke çapında düzenlenen protesto eylemlerine toplam 380 bin kişinin katıldığı, gösterilerde aşırı sağcı grupların da boy gösterdiği saptanmıştı. Protestocular, pandemiye karşı mücadelede insanların kendi kararlarını verebilmesini, kısıtlamaların azaltılmasını ve zorunlu aşıdan vazgeçilmesini talep ediyor. Federal Parlamento’da geçen Çarşamba günü görüşülmeye başlanan aşı zorunluluğu ile ilgili yasa tasarısı önerisine göre, 18 yaşının üzerindeki herkes için aşı yükümlülüğü getirilmesi isteniyor. Bir başka önergede ise aşı yükümlülüğünün sadece 50 yaş üzerinde olanlar ve risk grubundakiler için getirilmesi teklif ediliyor.
Omicron varyantının alt türü BA.2’nin hızla yayıldığı ülkelerin başında gelen Danimarka’da yapılan bir araştırma, bilim insanları Omicron BA.2’nin çok daha tehlikeli olduğunu ortaya çıkaran bir bilimsel araştırma hazırladı. Danimarka’nın saygın üniversitelerinden Kopenhag Üniversitesi’nde görevli bilim insanlarıyla Danimarka Sağlık Bakanlığı’nın ortaklaşa araştırmasında Omicron BA.2’nin orijinal Omicron varyantına göre çok daha fazla bulaşıcı olduğu duyuruldu.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.
Başka Bir Denizli… Başka Bir Ülke… Başka Bir Dünya… MÜMKÜN…
