Kanada’nın Quebec eyaletinde, vahşi ortamda yaşayan geyiklerde ilk kez yeni tip koronavirüse (Covid-19) yol açan “SARS-CoV-2″nin saptandığı açıklandı. Kanada Çevre Bakanlığı Yaban Hayatı Sağlığı Uzmanı Catherine Soos, CBC’ye yaptığı açıklamada, Kanada’daki vahşi yaşam ortamından 2 bin 700 örnek toplayacaklarını söyledi. Soos, “Kanada genelinde bu çalışmayı başlatmaktaki amacımız, SARS-CoV-2’nin insandan vahşi hayata yayılıp yayılmadığını ve yayılıyorsa yaban hayatı popülasyonları üzerindeki etkilerinin neler olduğunu görmek.” dedi. Ontario Veteriner Koleji Bulaşıcı Hastalıklar Veterineri Scott Weese, virüsün geyik ve diğer türlere yayılmayı sürdürerek insanlar için olası bir enfeksiyon ve daha fazla varyant kaynağı haline gelmesinden endişe ettiklerini belirtti. Weese, “Nihayetinde bunun sadece bir insan enfeksiyonu olmasını istiyoruz çünkü bu durumda tek yapmamız gereken onu insanlarda kontrol etmek. Virüsü bir türde kontrol etmek birçok türden daha kolay” dedi.
***
Omicron varyantından kaynaklanan vaka bildiren ülke sayısı artmaya devam etti. Yunanistan ve Finalndiya’da Omicron varyantı vakaları bildirildi.
Norveç Oslo’da düzenlenen bir Noel partisinde en az 50 kişiye korona virüsün Omicron varyantı bulaştı. Oslo Belediyesi yaptığı açıklamada, “Daha fazla vaka bekleniyor, bulaşma yollarını sınırlamak ve büyük salgınları önlemek için etkili izleme yapılıyor” dedi.
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC), birkaç ay içinde Avrupa ülkelerindeki Covid-19 vakalarının yarısından fazlasının Omikron varyantı kaynaklı olabileceğini bildirdi. Açıklamada, “ECDC’nin yaptığı matematiksel modellemeler temelinde, Omikron varyantının Avrupa ülkelerinde gelecek birkaç ay içinde Kovid-19 vakalarının yarısından fazlasını oluşturabileceğine işaret eden göstergeler bulunmaktadır. Delta’ya göre büyüme avantajı ve yayılma hızı ne kadar artarsa Omikron varyantının Kovid-19 vakalarının çoğunu oluşturma süresi kısalacaktır.” denildi.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 21 bin 747 kişi, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 192 kişi. Toplam vaka sayısı 8 milyon 840 bine yaklaşırken toplam can kaybı ise 77 bin 230 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 354 binin üzerinde. Aktif hasta sayısı, 390 bin civarında, aktif hasta yüksek hızda devam ediyor. Mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘2 Aralık tarihi için Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan tabloda, aşılama verilerine de yer verildi. En az 1 doz aşı olmuş 18 yaş üzeri nüfusu kapsayan verilere göre Türkiye’de 1. doz aşılama oranı ortalama %90.7 oldu. 2. doz ortalaması %81.4 olurken 1., 2. ve 3. doz aşısını yaptıran vatandaş sayısı toplamda 120 milyon 640 bin 853’e yükseldi. Sağlık Bakanlığı, aşılama yapılan tekil kişi sayısını da paylaştı. Buna göre; Türkiye’de 56 milyon 314 bin 900 kişi ilk doz aşısını yaptırdı. İkinci doz aşı yaptıranların sayısı 50 milyon 550 bin 332 olarak kayıtlara geçerken, 3. doz uygulamasında 12 milyon 278 bin 862 kişiye aşı yapıldı.’’
Sağlık Bakanlığı istatistikleri hala böyle vermeye ısrar etse de gerçek apaçık ortada. Aşı çalışmaları hafta içi çok yetersiz iken hafta sonları durma noktasında. Yapılan aşı dozu salgını kontrol altına almaktan oldukça uzak. Bakanlık ise 18 yaş ve üzeri verdikleri aşı istatistikleri ile toplumu kandırmaya devam ediyor. Ağustos onundan beri gerçekleşen ölümlerde düşük aşılamanın rolü oldukça büyük. Bakanlık yaşam hakkını yok saymaya devam ediyor. Aşısızların oranı oldukça yüksek, bunlara eksik aşılıları ve hatırlatma dozu gelen nüfusu da eklediğimizde hala %50 eşiğini bele geçemediğimizi görüyoruz. Delta varyantının yüksek bulaştırıcılığı ve hızlı yayılan Omicron varyantı hem küresel düzeyde her coğrafya da ayrımsız ve eşitlikçi bir aşı kampanyasının yaşama geçirilmesi toplumsal muhalefetin en önemli gündemi olmalı. Aşı konusundaki bu ayrımcı ve eşitlikçi olmayan politikalar yeni varyantlarla pandeminin devam ettireceği ve işçilerin, ezilenlerin, ötekileştirilenlerin, yoksulların yaşam hakkını tehdit etmeye devam edecek. Sosyal cinayetler sosyal kırıma dönecek. Bu sürecek ancak toplumsal muhalif güçlerin küresel dayanışması ile aşılabilir.
***
Artan vakalara karşı alınacak önlemleri görüşen İBB Bilimsel Danışma Kurulu, önemli tavsiye kararları aldı. İşte İBB Bilimsel Danışma Kurulunun uyarıları:
- Kapalı alanlarda maske takmaya, mesafeyi korumaya ve havalandırmanın sağlanmasına dikkat edilmeli.
- Maske zorunlu haller dışında çıkarılmamalı, özellikle diğer insanlarla iki metre mesafenin korunamadığı açık alanlarda da titizlikle maske kullanılmalı.
- Kapalı alanlarda HES kodu kontrol uygulaması mutlaka yapılmalı.
- Kapalı ortamlarda pencerelerin açık olmasına dikkat edilmeli.
- Penceresi olmayan yerlerde havalandırma yüzde yüz temiz hava ile yapılmalı. Bu şekilde havalandırılmayan mekanlarda bulunulmamalı.
- Açık alanı olmayan restoran ve kafelerde kalış süresi kısa tutulmalı, iki metre mesafenin korunmasına özen gösterilmeli.
- Toplu taşıma ve büyük kalabalıklarda mutlaka koruyuculuğu yüksek maske kullanılmalı.
***
Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, yüksek gelirli ülkelerdeki insanların yaklaşık yüzde 65’ine en az bir doz Covid-19 aşısı uygulanırken, düşük gelirli ülkelerde bu oran yüzde 8’in altında kaldı. Bu durum dünya sağlığı için endişe kaynağı olmaya devam ederken, dünya genelinde bugüne kadar 8,02 milyar doz Covid-19 aşısı uygulandı, düşük gelirli ülkelerdeki insanların ise sadece yüzde 6’sı en az bir doz aşı yaptırabildi. Almanya, Fransa, İtalya gibi gelişmiş ülkelerin yer aldığı Avrupa Birliği’ndeki yetişkinlerin neredeyse yüzde 70’i Covid-19’a karşı tam aşılı olurken, Afrika ülkelerindeki çoğu sağlık çalışanının virüse karşı aşılanmamış olması da dikkati çekti.
Küresel Aşı ve Aşılama Birliği (GAVI), Covid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı (COVAX) kapsamında 5 milyar 59 milyon doz Covid-19 aşısı söz verilirken, 29 Kasım itibarıyla, 144 ülkeye sadece 589,2 milyon doz Covid-19 aşısı tahsis edildi. Covid-19 salgınında 4’üncü dalganın gelmesi ve yeni varyantların ortaya çıkmasının gelmesiyle, Avrupalı ülkelerin söz verdikleri bağışları erteledikleri belirtiliyor.
Küresel Hemşireler Birliği (GNU), 29 Kasım’da Kovid-19 aşılarında fikri mülkiyet haklarının kaldırılmasına karşı çıkan AB, İngiltere, İsviçre, Norveç ve Singapur’u “büyük ilaç şirketlerinin karlarını halk sağlığı pahasına korumakla” suçladı. Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) ve Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) gibi 15 uluslararası örgüt ABD Başkanı Joe Biden’a 22 Kasım’da mektup yazarak Covid-19 salgınıyla mücadele için acilen aşıların patent haklarından feragat edilmesi gerektiği çağrısı yaptı. Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü (MSF) Almanya temsilcilerinden Elisabeth Massute Massute, Covid-19 aşı patentlerinde geçici muafiyeti çok karmaşık sorunun bir çözüm parçası olarak nitelendirerek, “Patentlerden feragat edilmesiyle birlikte, özellikle mRNA tekniğiyle geliştirilmiş aşıların küresel üretimini artırmak için teknoloji ve teknik bilgi transferine ihtiyacımız var.” diye konuştu.
***
Çekya Sağlık Bakanı Adam Vojtech, Johnson & Johnson aşısının etkisinin 2 ay sonra azaldığını ve bu aşı ile aşılananların 2 ay sonra tekrar aşılanması gerektiğini duyurdu. Çekya Sağlık Bakanlığı, Johnson & Johnson aşısının etkisinin 2 ay sonra azalması nedeniyle, aşının alımını kademeli olarak azaltacaklarını duyurdu.
***
Almanya Başbakanı Angela Merkel, parlamentodaki tartışmaların ardından Şubat ayından itibaren aşı olma zorunluluğunun gelebileceğini duyurdu. Almanya, virüs yayılımının önüne geçmek için ulusal çapta ‘aşısızlara sokağa çıkma yasağı’ uygulayacak.
Aşısız Alman vatandaşları hayati olmayan mağazalara ve etkinliklere dahil olamayacak. Merkel, ‘kültür ve eğlencenin sadece aşılılara ya da iyileşmiş kişilere açık olacağını’ dile getirdi. Şansölye, eğer vakalar belli bir seviyeye ulaşırsa gece kulüplerinin de kapatılacağını duyurdu, durumun ‘oldukça ciddi’ olduğu konusunda uyardı. Ülke çapında, sinemalara, tiyatrolara, restoranlara ve benzeri işletmelere erişim, vaka sayısı ne olursa olsun sadece aşı olanlar ve iyileşenler için mümkün olacak. Perakende satış yapan mağazalarında da 2G kuralı (aşılı veya iyileşmiş olmak) geçerli olacak. Aşılanmamış ve hastalığı geçirmemiş kişilerin söz konusu yerlere girişi kısıtlanacak. Gıda, hijyenik malzeme ve eczane gibi günlük ihtiyaç malzemeleri satan yerler bu kuraldan muaf tutulacak. Yedi günlük insidans değerlerinin 350’nin üzerinde olduğu yerlerde kulüpler ve diskoların ise kapatılacağı açıklandı. Kamusal veya özel alanda aşısız veya hastalığı geçirmemiş kişilerin yer aldığı buluşmalar, kendi hane halkı ve başka bir haneden en fazla 2 kişiyle sınırlandırılacak. Kapalı ve açık alanlardaki büyük etkinliklerde kapasitenin en fazla yüzde 30’u kullanılacak, kapalı alanlardaki etkinliklere en fazla 5 bin kişi, açık alanlardaki etkinliklere ise en fazla 15 bin kişi katılabilecek. Vakaların çok yüksek olduğu bölgelerde etkinlikler iptal edilecek ve spor müsabakaları seyircisiz yapılacak. Yılbaşında, havai fişek atılamayacak, yılbaşı akşamı insanların gruplar halinde sokaklarda toplanmaları ise yasaklandı. Almanya’da Covid-19 aşısının kanunla zorunlu hale getirilmesi planlanıyor.
Geçtiğimiz hafta Avusturya zorunlu aşı uygulamasını takvimine alan ilk ülke oldu. Yunanistan’da ise 60 yaş üzerine aşı zorunluluğu gündemde.
***
Covid-19 vakaları artış eğilimini sürdürüyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 264 milyon 434 bine, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 250 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı 20 milyon 720 binin üzerine çıktı.. Yükselen aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 694 bin 441 kişiye Covid-19 tanısı konurken 7 bin 571 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (132.8 bin), Almanya (73.5 bin), İngiltere (53.9 bin), Fransa (48.4), Rusya (33.4 bin), Polonya (27.4 bin), Hollanda (23 bin), Türkiye (21.7 bin), Çekya (21.1 bin), Belçika (20.4 bin), İtalya (16.8 bin), İspanya (14.5 bin) Vietnam (13.7 bin), Ukrayna (13.5 bin), Brezilya (12.9 bin), Güney Afrika (11.5 bin) ve Macaristan (10.4 bin). Binin üzerinde günlük vaka bildirimi yapan ülke sayısı 53’e yükseldi.
***
İspanya’da yeni tip Koronavirüs (Covid-19) vaka sayıları son bir ayda yaklaşık 4,5 kat arttı. Sağlık Bakanlığından yapılan açıklamada, her 100 bin kişide görülen ülkedeki vaka ortalamasının 234’e çıktığı bildirildi. Bu rakam 2 Kasım’da 53 olarak gerçekleşmişti. Açıklamada, ülkedeki 8 kentin (Girona, Huesca, Avila, Castellon, San Sebastian, Lleida, Teruel ve Zamora) Covid-19’da yüksek riskli seviyede olduğu kaydedildi. Öte yandan, ülkedeki 17 özerk yönetimin sağlık departmanları Sağlık Bakanı Carolina Darias başkanlığında toplandı. Darias, basına yaptığı açıklamada, mevcut durumda İspanya’da 5 kişide (3 Madrid, 2 Katalonya) Omicron varyantı tespit edildiğini duyurdu. İspanyol bakan, ülkede 5-11 yaş çocuklara Covid-19 aşısına başlanması için 3,3 milyon doz Pfizer aşısı geleceğini, aralıkta 1,3 milyon, ocakta da 2 milyon çocuğun aşılanmasının planlandığını söyledi. Ülkede 12 yaş üstü nüfusun yüzde 89,4’ünde ikinci doz aşılar tamamlanırken, geçen aydan itibaren 60 yaş üstüne 3. doz aşılara başlanmıştı. İspanya’da her özerk yönetim Covid-19 önlemlerini yerel yönetimlerin kararıyla alırken, bazı bölgelerde restoran ve eğlence merkezlerine yüzde 75 kapasiteyle müşteri kabul etme ve sadece aşı sertifikasıyla giriş izni veriliyor.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.