Pandemi Gündemi
Bilim insanları, “’yüksek derecede bulaşıcı” bir Covid-19 varyantının ortaya çıktığı konusunda uyardı. XBB.1.5 olarak adlandırılan varyantın aşılama ve önceki enfeksiyonlara karşı korumadan kaçmasına yardımcı olan mutasyonlara sahip olduğu belirtildi. XBB.1.5 ABD ve Avrupa’da kısa sürede baskın varyant haline geldi. Uzmanlar, varyantın ortaya çıkışının dünyadaki sağlık sistemleri üzerinde baskı oluşturabileceğini belirterek, insanlardan mümkün olduğunca dışarı çıkmamasını istedi. Ancak yetkililer, türün, önceki varyantlardan daha ciddi hastalığa neden olduğuna dair henüz bir gösterge olmadığına dikkat çekti.
İngiltere’nin en büyük Covid19 gözetim merkezlerinden biri olan Sanger Enstitüsü’nden yapılan açıklamada, “XBB.1.5, aşılamaya veya önceki enfeksiyona yanıt olarak üretilen Covid ile savaşan antikorları atlamasına yardımcı olan F486P de dahil olmak üzere mutasyonlar kazanmıştır. Birleşik Krallk’taki 17 Aralık haftasına kadar olan haftadaki vakaların yüzde dördünün XBB.1.5’ten kaynaklandığı görülmüştür” denildi. Bununla birlikte, XBB.1.5’in ilk olarak Ağustos ayında Hindistan’da tespit edilen Omicron XBB’nin mutasyona uğramış bir versiyonu olduğu belirtildi. BJ.1 ve BA.2.75 varyantlarının bir birleşimi olan XBB, bazı ülkelerde vakaların yalnızca bir ayda dört katına çıkmasına neden oldu.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nden (CDC) Cuma günü alınan veriler, türün vakaların yüzde 41’inin arkasında olduğunu gösterdi. Rakam bir hafta öncesine göre iki kat arttı. CDC’nin Coronavirüs ve Diğer Solunum Virüsleri Bölümü yöneticisi Dr. Barbara Mahon, “XBB.1.5’in ülkenin kuzeydoğu bölgesinde baskın varyant olacağını ve tüm bölgelerde artacağını tahmin ediyoruz” değerlendirmesinde bulundu. Mahon, ayrıca XBB.1.5 vakalarındaki hızlı artışın ‘kesinlikle çok endişe verici’ olduğunu ve yeni bir enfeksiyon dalgasını yönlendirmeye yetecek kadar güçlü olduğunu vurguladı.
XBB.1.5 en az 74 ülke ve 43 ABD eyaletinde tespit edildi. Bu ülkeler arasında Türkiye, İngiltere, Çin, Hindistan, Pakistan, Endonezya ve Avustralya da yer alıyor.
Warwick Üniversitesi’nde bir virolog olan Profesör Lawrence Young, “XBB.1.5 varyantı oldukça bulaşıcıdır ve New York’ta, özellikle yaşlılar arasında artan hastane yatışlarını artırmaktadır. Bağışıklığın azalması, soğuk hava nedeniyle daha fazla iç mekanlarda bulunulması ve yüz maskesi takmak gibi diğer hafifletici önlemlerin olmaması da ABD’deki bu enfeksiyon artışına neden oluyor. Bu varyantın Birleşik Krallık’ta daha önce diğer Omicron varyantlarına maruz kalmış ve 50’li yaşlardaki nüfusta nasıl davranacağını bilmiyoruz. XBB.1.5 ve diğer Covid türevlerinin tehdidi, uyanık kalmamız gerektiğini vurguluyor” dedi.
Pandeminin Seyri
Pandemi 6. Dalgası pikini yaptı ve inişe geçti. Bu son dalgada Haziran 2022 itibari ile birçok yerde BA.4 ve BA.5 tarafından varyantı baskın hale geldi. Küresel düzeyde vaka sayısı ve ölümlerde azalma olsa da Küresel azalış eğilimi sürse de Asya kıtasında vaka ve ölüm sayısında artış eğilimi devam ediyor. Pandemi boyunca toplam vaka sayısı 665 milyon 503 binin üzerine çıkarken toplam ölüm sayısı ise 6 milyon 700 bine dayandı. Aktif hasta sayısı 21 milyon 240 binin üzerinde.
Son 24 saatte yeni vaka sayısı 234 bin civarında, Covid-19’a bağlı ise 1,141 kişi hayatını kaybetti. Yeni vaka sayısını yüksek olduğu ülkeler şu şekilde: Japonya (76 bin), Almanya (41 bin), Güney Kore (23 bin), Hong Kong (20 bin), Tayvan (16 bin) ve Brezilya (15 bin).
Hafta sonu bildirim sorunları (bildirim yapmama, yetersiz bildirim vb.), sağlık hizmetlerine erişim ve PCR testi yaptıramama gibi nedenlerle gerçek vaka ve ölüm sayısı saptanamıyor. Bu durum Pazartesi günlerine de yansıyor.
SARS-COV2
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri’nde (NIH) araştırmacılar, yaş ortalaması 62.5, bir kısmının ek hastalığı olan ve Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybeden 44 kişinin otopsi sonuçlarını inceledi. Tamamı Kovid-19’a karşı aşı yaptırmayan bu kişilere ait cesetlere Nisan 2020 ila Mart 2021’de otopsi yapıldı. Cesetlerden aldıkları kan örnekleri inceleyen araştırmacılar, 38 cesedin kan plazmasında Covid-19’a yol açan SARS-CoV-2 virüsü tespit etti. Araştırmacılar, 3 cesedin kan plazmasında SARS-CoV-2 tespit edilmediği, kalan 3’ünde ise kan plazmasının mevcut olmadığı sonucuna ulaştı. Diğer yandan, araştırmacılar, cesetlerin farklı bölgelerinde veya sıvılarında RNA tespit etti. Cesetlerden 11’inin sinir sistemine ait dokulardan kapsamlı örnekler alındı. SARS-CoV-2 RNA, cesetlerden birinde hipotalamus ve beyincikte, ikisinde de omurilik ve bazal ganglionda tespit edildi. Öte yandan, bulunan SARS-CoV-2 RNA’ların beyne verdiği zararın ‘az’ olduğu sonucuna ulaşıldı. Bu arada araştırmada, Kovid-19’un ilk olarak solunum yolları ile akciğer dokusuna zarar verdiği de doğrulandı. Araştırmacılar, Kovid-19 belirtilerinin görüldüğü ilk iki haftada, virüsün solunumla ilgili olmayan birçok bölgede çoğaldığını ifade etti. Araştırmanın sonuçları, ‘Nature’ dergisinde yayınlandı.
Not: Dünya Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.