Hollanda’da Covid salgınından en fazla etkilenen etnik grup olan Türkiye kökenli göçmenler arasında koronavirüs aşısı yaptıranların sayısının oldukça düşük olduğu belirlendi. Hollanda Belediye Toplum Sağlığı Merkezleri’nin (GGD) verilerine göre Amsterdam, Rotterdam ve Twente bölgelerinde Türkiye kökenli göçmenlerin yoğun olarak yaşadığı yerlerde, aşılanma oranı yüzde 50’nin altında.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi ve günlük can kaybı yüksek hızda devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 30 binin üzerine çıkarak 30 bin 438 kişiye yükseldi. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 236 kişi… Toplam vaka sayısı 7 milyon 327 binin üzerine çıkarken toplam can kaybı ise 65 bin 373 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 358 binin üzerinde. Aktif hasta sayısı hala 478 bin 864 kişi olup oldukça yüksek. Mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
Sağlık Bakanı Koca, vaka sayılarının günlük 28-30 binde seyretmesinin 10 gün için yaklaşık 300 bin vakaya karşılık geldiğini ve bu durumun “kritik bir yük” olduğunu belirtti, Bugün itibarıyla aktif vakaların yüzde 50’den fazlasını 30 yaş altındaki kişilerin oluşturduğunu duyuran Bakan Koca, “Gençlerimizin daha çok hastalığa yakalanıyor olmasının ardında aşılama programımızda 18 yaş ve üzerinin öncelikli olması var. Bununla birlikte gençlerimiz aktif vakalar içinde daha yüksek oranda bulunsalar da bu durum hastaneye yatışlara ve yoğun bakıma girişlere yansımamıştır” dedi. Gençlerin hastalığın ailelere ve büyüklere taşınmasında rol oynadığına dikkat çeken Koca, son 1 ay içinde vefat edenler içinde en büyük oranın 70 yaş ve üzeri olduğunu paylaştı.
***
Tarım ve Orman Bakanlığı Türkiye Su Enstitüsü koordinatörlüğünde Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, atık su noktalarında yapılan ölçümlerle Koronavirüs pandemisinin yayılımı ve seyri takip ediliyor. ‘Türkiye Atık Sularında SARS-CoV-2 Taraması’ projesi, Tarım ve Orman Bakanlığı Türkiye Su Enstitüsü koordinatörlüğünde, Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nce yürütülüyor. 2020 Mayıs-Haziran döneminde 81 ildeki atık su arıtma tesislerinden alınan numuneler, İstanbul Pendik ve Samsun’daki laboratuvarlarda analiz edildi. Atık sularda yapılan bu takip semptomatik vakaların yanı sıra asemptomatik vakaların tespitini sağlarken, vaka artış ve azalışları, en az 4-5 gün önceden tespit edebiliyor. Çalışma, Türkiye’nin olası Covid-19 atakları ve diğer salgınların takibi için ‘erken uyarı sistemi’ olması açısından önem taşıyor. Nisan ayında İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Konya, Adana, Şanlıurfa, Erzurum ve Samsun’da atık sularda yapılan analizlerde yayılımın yüzde 40’ı İngiliz varyantıyken, yüzde 60’ı ise orijinal SARS-CoV-2 suşu olarak belirlendi. Eylül ayı analiz sonuçları ise yakın zamanda çıkacak.
***
Bilim Kurulu’nun 2 doz mRNA aşısı olmuş kişilerin üçüncü doz aşı olmaya ihtiyaç duyup duymayacağı konusunu da ele aldığını belirten Koca bu konudaki değerlendirmeleri şöyle aktardı: “Daha önce açıkladığımız üzere 2 doz mRNA aşısı olan vatandaşlarımızın ortalama 4 ay süre önce aşı oldukları dikkate alındığında halen koruyuculuğun devam ettiği değerlendirilmiştir. Bu konuda aşı olduğu halde virüse yakalananlar üzerinden yapılan incelemelerimiz sürmektedir. Şu an için 2 doz mRNA aşısı olmuş vatandaşlarımızın 3. doz aşı olmalarını gerektiren bir durum yoktur. İnaktif aşı olmuş vatandaşlarımızın ise vakit kaybetmeden 3. doz aşılarını ister mRNA ister inaktif aşı ile olmalarını bir kez daha şiddetle öneriyorum.”
***
Aşı yapılacak nüfus alt sınırının 12 yaşa indirilmesi, 3. doza rağmen halen günlük 1 milyon doza ulaşabilmiş değiliz. Hafta sonları 300 binlere kadar geriliyoruz. Sağlık Bakanlığı hızlı ve etkin aşılama için herhangi bir çaba göstermiyor, aşılama kendi ritminde devam ediyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre son bir ayda birinci doz korona virüsü aşısını yaptıranların sayısı günlük ortalama 142 binde kaldı. Bu rakam ikinci doz aşıda ise günde ortalama 227 bin seviyelerinde seyretti.
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘’ 6 Ekim saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 312 bin 875 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 54 milyon 284 bin 532 birinci doz, 45 milyon 638 bin 744 ikinci doz, 10 milyon 631 bin 256 üçüncü doz aşı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %87,5, ikinci doz ortalaması %73,5 oldu. Covid-19’a karşı ikinci doz aşı oranı Uşak’ta da yüzde 75’i geçti. Böylece mavi il sayısı 24’e ulaştı.’’
Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı % 64.9, ikinci doz ise % 54.6 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eştisizik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde istatistik krtik bir konuda 2 doz Sinovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özellikle yaşlı nüfusun 3. doz aşılanması konusunda ciddi sorunlar olduğunu sahadan elde ettiğimiz verilerle söyleyebiliriz.
***
Avrupa Birliği (AB), üye ülkelerde yaşayan yetişkinlerin yüzde 75’inden fazlasının yeni tip Koronavirüs’e (Covid-19) karşı tam aşılandığını duyurdu. AB yönetimi, üye ülkelerdeki yetişkinlerin yüzde 70’inin yaz sonuna kadar aşılanması hedefini belirlemişti. 31 Ağustos’ta bu oranın yüzde 70’e ulaştığı duyurulmuştu.
***
Aşılama oranlarının düşük olmasının nedenini değerlendiren TTB 2. Başkanı Dr.Ali İhsan Ökten’e göre iktidar aşılamanın önemini ciddiye almıyor ve topluma anlatamıyor. Bölgesel farklılıkların ve eşitsizliklerin olduğunu belirten Ökten şöyle devam etti: “İktidar bunların üzerine giden ayrı bir çalışma yapmadı. Aşı kampanyaları yapması lazım bunu da yapmadı. Artık vatandaşın ‘ben gideyim aşı olayım’dan çıkıp, vatandaşın ayağına gidilmeli. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde anadil sorunu yaşanıyor. Aşılama oranlarının yükselmesi için Kürtçe ve Arapça kampanyalar yapılması, bu bölgelerdeki aşılama oranlarının yükseltilmesi gerekiyor. Bölgelerin ileri gelenlerinden, söz sahiplerinden destek alınabilir. Çok daha yoğun çalışma yapılması lazım fakat yapılmıyor. Sadece rutin işleyişte olan bir aşılama durumu var. Aşılama biraz rölantiye alınmış durumda.”
***
Alman biyoteknoloji firması BioNTech ile birlikte korona virüsüne karşı aşı geliştiren ABD’li ilaç şirketi Pfizer, herkesin aşılandığı bir ortamdaki ‘gerçek yaşam senaryosu’nu görmek adına bir deney gerçekleştireceğini açıkladı. Buna göre, Brezilya’nın güneyindeki bir kasabada 12 yaşın üzerindeki herkese Covid-19 aşısı yapılacak.
Denemenin Brezilya’nın Parana eyaletinin batısında bulunan, 143 bin nüfuslu Toledo kasabasında yapılacağı açıklandı. Deney, Brezilya Ulusal Aşılama Programı, yerel sağlık yetkilileri, bir hastane ve bölgedeki federal üniversite ile ortak olarak gerçekleştirilecek.
***
İsveç Halk Sağlık Müdürlüğü, ABD’li ilaç şirketi Moderna’nın geliştirdiği korona virüsü (Covid-19) aşısının 1991 yılı ve sonrasında doğanlarda kullanımının durdurulacağını duyurdu. Açıklamada, aşının gençler üzerinde kalp kası veya kalp zarı iltihabı gibi yan etki riskinin arttığına dair bulgular elde edildiği belirtildi.
***
Covid-19 vakaları düşüş eğilimine girse de halen yüksek hızda devam ediyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 237 milyonu geçerken Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 4 milyon 840 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı düşmeye devam ediyor, dün itibarıyla yaklaşık 18 milyonun altına indi. Düşme eğilimi de olsa hala yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 454 bin 974 kişiye Covid-19 tanısı konurken 8 bin 242 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. ABD zirvedeki yerini koruyor. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (108 bin), İngiltere (39.9 bin), Türkiye (30.4 bin), Rusya (25.1 bin), Hindistan (22.6 bin), Brezilya (18.4 bin), Romanya (14.7 bin), Ukrayna (12.7 bin), Almanya (11.6 bin) ve İran (10.5 bin).
***
Yeni tip Koronavirüs’e (Covid-19) yakalananların bazılarında görülen, özellikle ayak baş parmağında görüldüğü için “Covid parmağı” adı verilen el ve ayak şişmesi, renk değiştirmesi semptomunun bağışıklık sisteminin virüsle savaşından kaynaklanabileceği belirtildi.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 08.00) alıyoruz.