KLİMİK Başkanı Prof. Dr. Azap: “Aşıdan kaçan bir varyant ortaya çıkmazsa iyimser beklentiler, 6-9 ay içerisinde pandemik dönemin sona erip, hastalığın bir endemik olarak aramızda dolaşmaya devam edeceği yönünde.” Prof. Dr. Azap, belki salgının ilk çıktığı zamanlardaki kadar sıkı önlemler alınamayabileceğini, aşılama devrede olduğu için bunlara gerek de olmadığını belirterek, durumlara ve kişilere özel önlemler almanın artık daha doğru olduğunu ifade etti.
KLİMİK Genel Sekreteri ve Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz da Maltepe’de aşı karşıtlarının yapacağı mitingin salgının seyrine ilişkin etkisinin ne olacağının sorulması üzerine “Şu an Türkiye’deki enfeksiyonların yayılımına baktığımız zaman belli sayının üstündeki gruplaşmalar akılcı değil” dedi. Test ve aşı uygulamalarıyla ilgili de “Çok tepki aldığını biliyorum test zorunluluğunun. Biz sonuna kadar destekliyoruz. Biz zorunlu aşıyı da öneriyoruz. Toplumsal bir iş yapıyorsanız, zorunlu aşı olması gerektiğini düşünüyoruz, sağlık çalışanları, öğretmenler gibi” diye konuştu. Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, BioNTech aşısı için özellikle bağışıklığı baskılanmış ve 65 yaş üstü olanlarda 3. dozun ne zaman gerekeceğine, 6-8 ya da 12 ay içinde mi gerekli görüleceğinin 1-2 ay içinde ortaya çıkacağını, Türkiye’de BioNTech olanların henüz 3. aylarında olduklarını, bu nedenle 2 doz BioNTech olanlarda öyle bir ihtiyacın henüz olmadığını sözlerine ekledi.
***
ABD’de virologlar, Koronavirüs salgınında DSÖ’nün inceleme listesine aldığı Lambda ve Mu varyantlarının, Delta varyantından daha baskın hâle gelmeyebileceğini, mevcut bulaş hızıyla yaygın varyant olarak sabitlenebileceğini söyledi.
***
Fransa eski Sağlık Bakanı Agnes Buzyn, Kovid-19 salgınında, “başkalarının hayatını tehlikeye atmaktan” yargılanacak. Salgın sürecinin kötü yönetilmesiyle ilgili davada, hükümetin diğer eski ve yeni üyelerinin de yargılanabileceği ifade ediliyor. Başbakan Jean Castex hakkında da Kovid-19 salgını sürecini kötü yönettiği gerekçesiyle Eylül 2020’de suç duyurusunda bulunulmuştu.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 23 bin 562 kişi ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 214 kişi. Toplam vaka sayısı 6 milyon 520 bine yaklaşırken toplam can kaybı ise 58 bin 327 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 319 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı yükselmeye devam ederek 500 bin eşiğini geçti, 500 bin 647 aktif hasta sayısına ulaştık. Aktif hasta sayısındaki ciddi artış bulaş tehdidinin daha da büyüyeceğini gösteriyor.
***
Bilecik’te, Refik Arslan Öztürk Fen Lisesi’nde yatılı okuyan 3 öğrencinin korona virüsüne (Covid-19) yakalandı. Okula gelen filyasyon ekibi tarafından öğrencilere yapılan Covid-19 testlerinin sonucu pozitif çıkınca sınıflarındaki 31 öğrenci de 14 gün boyunca evlerinde karantinaya alındı.
***
Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der), yüz yüze eğitimin birinci haftasıyla ilgili raporunu açıkladı: “Vaka haberleri gelmeye başladı, öğretmen ve temizlik personeli yetersiz.” Yüz yüze eğitime geçilmeden hazırlıkların tamamlanması için haftalardır eylem yapan Veli-Der; aşı, hijyen, havalandırma, fiziki mesafe gibi önlemlerinin alınmadığı koşullarda yüz yüze eğitimin sürdürülebilir olamayacağı konusunda uyardı: “Okullardan art arda vaka, karantina haberleri geliyor. Yüz yüze eğitimin ilk haftası olmasına rağmen alınmayan önlemler nedeniyle okullarda salgın yayılımı artıyor. Gerekli önlemlerin alınmaması durumunda önümüzdeki günlerde okullarda salgının daha da artacağı somut bir gerçeklik…”
***
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan gönderilen yazıya göre, Covid-19 aşısı olmayan kişilerden PCR testi istenecek. 81 ile gönderilen yazıca “Covid-19 aşısı olmayan işçilerden 6 Eylül 2021 tarihi itibariyle zorunlu olarak haftada birkez PCR testi yaptırmaları işyer/işveren tarafından istenebilecek, test sonuçları gerekli işlemler yapılmak üzere kayıt altında tutulacaktır” ifadeleri kullandı.
***
Türk Tabipleri Birliği, (TTB) Bakan Koca tarafından yapılan açıklamanın eksik olduğuna dikkat çekti, öğrencilere tarama testleri yapılması hususunda “ebeveynlerin onamı gerek” hatırlatması yaptı. Veliler ise, bu uygulamanın neden yapılacağını merak ederken, “Bilime katkı sağlayacaksa tek şartımız; PCR testi için velilerden onay alınması” değerlendirmesinde bulundu. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Grubu ve Okul Sağlığı Çalışma Grubu üyesi Dr. Tomris Cesuroğlu’na göre; Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın öğrencilere dönük yapılacağını açıkladığı tarama testleri muhtemelen bir saha araştırmasının parçası olacak. Cesuroğlu, “Türkiye’de -böyle bir çalışma varsa bile- araştırmanın yöntemleri, doğru iletişim stratejisi ile sunulmuyor” dedi ve ekledi: “Bu da hem bilim insanları hem de ebeveynler tarafından bakanın bir cümlesinden çıkarımlar yapılmasına yol açıyor. Türkiye’de Covid-19 nasıl yönetiliyor, planlama nasıl yapılıyor gibi soruların cevaplarını bizler bakanın iki dudağı arasından çıkanlarla tahmin etmeye çalışıyoruz. Bu da salgında iletişimin ne kadar kötü yapıldığının bir örneği olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’de böyle bir saha araştırmasına çok ihtiyaç var; fikir doğru ancak yöntemi, usulü yanlış. Süreç içerisinde velilerin önden bilgilendirilmesi, onam alınması gerekir. Hatta yaş grubuna göre çocuğun da izni alınmalıdır. Süreç sürekli ‘ben yaptım oldu’ şeklinde ilerliyor.”
Velilerden onay isteneceğini aktaran Koca, “OKULLARDA PCR TESTİ? Belirtisiz vaka yaygınlığını anlayabilmek için sınırlı sayıda okulda yapılacak. Velilerimiz önceden bilgilendirilip onayları istenecek. PCR taraması, sağlıklı eğitim ortamının devamına ve olası hazırlığa yönelik. Çocuklarla, en deneyimli arkadaşlar buluşacak” ifadelerini kullandı.
***
Eskişehir Odunpazarı Belediyesi’ne bağlı müzelere girişte aşı kartı zorunluluğu getirildi. Müzeleri ziyaret etmek isteyen vatandaşların, aşı kartlarını ya da son 48 saat içinde yaptırılan negatif PCR test sonuçlarını müze görevlilerine göstermesi gerekiyor.
***
Aşı istatistiklerini tam ayrıntılı paylaşamıyoruz. TURCOVID19 sitesi, Sağlık Bakanlığı’nın anlık aşı verilerini paylaşımına 25 Ağustos 2021 tarihinde ara vermesi nedeniyle aşı istatistiklerini veremiyor. Tek adam rejimi her alanda şeffaflıktan vazgeçme eğiliminde. Yayımlanmayan istatistikler salgın kontrolü ile ilgili bilimsel değerlendirme yapmaya da engel. Toplumu aldatma devam ediyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Erzurum ve Yozgat’ın ilk doz aşı oranının yüzde 75’i geçerek “mavi” kategorideki iller arasında yer aldıklarını açıkladı. Koca, Erzurum ve Yozgat’ın bugün yüzde 75’in üzerine çıkan ilk doz aşı oranıyla “mavi” iller arasındaki yerini aldığını belirterek, “Şimdi sıra ikinci doz aşı oranını artırmakta. Öte yandan, halen Turuncu ve Sarı olan illerimiz var. Her yanı Mavi bir Türkiye Risk Haritası için gerekeni yapalım.” ifadelerini kullandı. Nihayet ikinci doz bakanın aklına geldi!
10 Eylül saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 780 bin 742 doz aşı uygulandı. Hala günlük 1 hatta 1.5 milyonluk aşı hedefinin çok çok gerisindeyiz. Türkiye’de bugüne kadar, 51 milyon 234 bin 95 birinci doz, 39 milyon 963 bin 236 ikinci doz, 9 milyon 374 bin 668 üçüncü doz aşı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %82.5, ikinci doz ortalaması %64.4 oldu. Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı %61.3, ikinci doz ise %47.8 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eştisizik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde istatistik krtik bir konuda 2 doz Sinovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özellikle yaşlı nüfusun 3. doz aşılanması konusunda ciddi sorunlar olduğunu sahadan elde ettiğimiz verilerle söyleyebiliriz.
***
Şili’de Sinovac aşısının Covid-19’a karşı ne kadar etkin olduğu araştırıldı. Araştırma sonucuna göre Sinovac, enfeksiyonu yüzde 66, ölümü de yüzde 86 oranında engelledi. Araştırmada 10,2 milyon kişinin verileri incelendi. Sinovac’ın etkinlik karnesi şöyle:
- Enfeksiyona karşı yüzde 65,9
- Hastaneye kaldırılmaya karşı yüzde 87,5
- Yoğun bakıma yatışa karşı yüzde 90,3
- Ölüme karşı yüzde 86,3
Makalede, enfeksiyonu engelleme oranında çıkan sonuçların Brezilya’yla benzer olduğu ancak Türkiye’nin bildirdiği orandan düşük olduğu kaydedildi. Türkiye Sinovac aşısının, enfeksiyonu önlemede yüzde 83,5 oranında etkili olduğunu bildirmişti.
***
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), nisan-temmuz aylarında görülen 600 bin Covid-19 vakası üzerinde yaptığı incelemenin sonuçlarını açıkladı. Araştırmada, aşı olmayanların, olanlara kıyasla virüsü kapma riskinin ortalama 4,5, hastaneye yatma riskinin 10, ölüm riskininse 11 kat fazla olduğu ortaya çıktı. CDC’nin haftalık morbidite ve mortalite raporunda yayımlanan araştırmanın sonuçlarına göre, Covid-19 semptomları ile yapılan başvuruların sonucunda, aşısızların yüzde 18,9’una, aşılılarınsa yüzde 3,1’ine Covid-19 teşhisi koyuldu. Aşıların hastaneye yatışlara etkisi yüzde 86 olarak hesaplanırken, aşının etkinliğinin 75 yaş ve üzeri hastalarda yüzde 76’ya düştüğü saptandı. ABD’de onay alan aşılar arasında tüm yaş gruplarında Moderna aşısı hastalığa karşı yüzde 95 etkinlik oranıyla başı çekerken, onu yüzde 80 ile Biontech ve yüzde 60 ile Johnson & Johnson takip etti. CDC, ABD’de Kovid-19’un delta varyantının yaygın olduğu dönemde gerçekleşen araştırmanın, önceki incelemelerle benzer sonuçlar vermesinin, aşıların Delta varyantına karşı etkili olduğunu gösterdiğini belirtti.
***
İki doz BioNTech olanların bir doz daha vurulmayacağı düşünülürken Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “2 doz mRNA (BioNTech) aşısı olan vatandaşlarımızın da hatırlatma dozuna ihtiyacı olacak” açıklamasını yaptı. Prof. Dr. Zafer Kurugöl: “Özellikle İsrail dünyada mRNA aşısını ilk başlatan ve en yüksek oranda, en hızlı yapan ülke. Çok kısa zamanda toplumunun büyük bir kısmını aşılama başarısı da gösterdi. Tam doz aşılama şu anda yüzde 63. Toplam aşı oranı ise yüzde 68. Ama buna rağmen İsrail’de vaka sayıları artınca ‘ilave dozlar yapılsın mı’ konusu gündeme geldi. İlk aldığı karar 50 yaş üstündeki kişilere ikinci dozdan 5 ay sonra hatırlatma dozu yapmak oldu. Bunun için de 3. doz kampanyası başlattı ve 3. doz kararı alan ilk ülke oldu. Daha sonra da bunu 30 yaşa kadar da düşürdü. Şu anda bu ülkede iki doz BioNTech olanların yarıdan fazlası 3. doz aşısını oldu. Bu uygulama ile çok kısa sürede vakalarda azalma ve ‘R’ değerinin (kişiler arasında hastalığın yayılma hızı) birin altına indiğini bildirdi. 20 binlere kadar çıkan vaka sayısı kısa sürede 3 binlere kadar düştü. Bunun yanında İsrail kapanma da yaptı.
***
Aşı karşıtları yarın İstanbul’un Maltepe ilçesindeki mitinge, farklı illerden otobüslerle, PCR testi aranmadan taşınacak. Valiliğin İçişleri ve Sağlık bakanlıklarının ilgili genelge ve rehberlerine uyulması kaydıyla izin vermesine rağmen, aşı karşıtları sosyal medya hesapları üzerinden aşı kartı ve PCR olmadan otobüslere binileceğini vaat etmeye devam ediyor.
***
Covid-19 vakaları yüksek hızda devam ediyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 224 milyon 614 binin üzerinde. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 4 milyon 630 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı 19 milyonun altında devam ediyor, dün itibarıyla 18 milyon 832 bine yakın aktif hasta sayısına sahibiz. Düşme eğilimi de olsa hala yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 595 bin 894 kişiye Covid-19 tanısı konurken 9 bin 132 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Pandemi yeniden tüm küreye yayıldı. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: ABD (171.1 bin), Hindistan (37.9 bin), İngiltere (37.6 bin), Türkiye (23.6 bin), Malezya (21.2 bin), İran (21.1 bin), Rusya (18.3 bin), Filipinler (18 bin), Brezilya (16 bin), Meksika (14.8 bin), Tayland (14.4 bin), Vietnam (13.3 bin) ve Japonya (10.4 bin).
***
Danimarka Ulusal Sağlık Kurulu, ülkedeki yeni tip Koronavirüs salgınının tamamen kontrol altına alındığını ve bu nedenle bütün önlemlerin kaldırıldığını açıkladı. Ayrıca açıklamada, uluslararası kuralların geçerli olduğu havalimanları ve uçaklarda maske takma zorunluluğu ve PCR testi gibi kuralların yürürlükte olacağı ifade edildi. Rigshospitalet Hastanesi Bulaşıcı Hastalıkları Başhekimi Jens Lundgren, devlet televizyonu DR’ya yaptığı açıklamada, Danimarka’nın salgına karşı zaferini başlangıçta sert önlemler daha sonrada yüksek aşılama oranına ulaşmasıyla kazandığını söyledi. Ülkede aşılma oranın yüzde 83’e çıktığını kaydeden Lundgren, sonbahar ve kış aylarında salgının kontrolden çıkması durumunda kısıtlamaların tekrar geri getirilebileceğini hatırlattı.
***
Japonya, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından incelemeye alınan Eta varyantını taşıyan 18 yeni Koronavirüs vakası tespit edildiğini açıkladı. Eta varyantı, DSÖ tarafından incelenen varyantlar arasında olsa da Alpha ve Beta varyantları gibi “endişe veren varyant” kategorisinde yer almıyor. Güney Amerika’da yayılan Lambda mutasyonu, Güney Amerika ve Avrupa’dan bildirilen Mu mutasyonu ve ilk olarak Hindistan’da tanımlanan Kappa mutasyonu da Eta gibi, takip edilmesi gereken “ilgi mutasyonları” arasında yer almıştı.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 08.00) alıyoruz.