Pandemi Gündemi
Sağlık Bakanlığı’nın COVID-19’a ilişkin bilgilerin yer aldığı internet sayfasında yayımlanan “COVID-19 (SARS-CoV-2 enfeksiyonu) Erişkin Hasta Tedavisi Rehberi” güncellendi. Rehberde yapılan güncellemede, Molnupiravir adlı ilacın tanısı PCR ile doğrulanmış, hafif-orta seyirli, semptomlarının ilk 5 gününde olan ve ağır COVID-19’a ilerleme açısından yüksek riskli gruplarda yer alan erişkin (18 yaş üstü) COVID-19 hastalarında aşılama durumuna bakılmaksızın ve 65 yaş üzeri tüm COVID-19 hastalarında kullanılması öneriliyor. Yüksek riskli gruplar arasında, “primer immün yetmezlikleri bulunanlar, son 1 yılda kemoterapi almış solid veya hematolojik kanser hastaları, son 6 ayda radyoterapi almış kişiler, solid organ nakli yapılmışlar, kemik iliği nakli yapılmışlar, AIDS hastaları, son bir yıl içinde Rituksimab tedavisi alan ve halen tedavisi devam eden kişiler” yer alıyor. Rehberde Molnupiravir’in kullanım dozu ve süresi, günde iki kez 800 miligram olacak şekilde belirtildi.
***
Fransa’nın başkenti Paris’te polis, ülkedeki koronavirüs kısıtlamalarını protesto eylemi kapsamında kente girmeye çalışan yüzlerce araca müdahale etti. Göstericileri durdurmak için önümüzdeki üç gün boyunca kentte yedi binden fazla polis görevlendirildi. Kısıtlama karşıtı gruplar, Kanada’dak ABD’yle ticarete darbe vuran ve Ottawa sokaklarının işgal eden sözde “Özgürlük Konvoyu” eyleminden esinleniyor. Avustralya ve Yeni Zelanda’da da benzer eylemler yapıldı. Polis, başkente doğru gelen yüzlerce araca müdahale edildiğini, 200’den fazla para cezası verildiğini ve bıçak taşıdıkları iddiasıyla iki kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Kamuya açık alanlara giriş için aşı kartı gösterilmesini şart koşan kurallara karşı çıkan eylemciler, toplanıp başkenti abluka altına almak istiyor. İnternet üzerinden örgütlenen konvoylar farklı siyasi ve ideolojik gruplardan oluşuyor ve bu nedenle başkente kaç aracın gelebileceği net değil. Eyleme artan fiyatları protesto edenlerin de katılması bekleniyor.
Pandeminin Seyri
Omicron varyantı tüm dünyayı sallamaya devam ediyor. Omicron varyantının yarattığı patlama ile küresel düzeyde toplam vaka sayısı 410 milyon 560 bine, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 830 bine dayandı. Aktif hasta sayısı da hal yüksek, 74 milyonun üzerinde. Yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin hala ciddi olduğunu gösteriyor.
Son 24 saatte dünya genelinde yeni vaka sayısı 1 milyon 852 binin üzerinde, Covid-19’a bağlı ölüm sayısı ise 7 bin 718 kişi. Türkiye’de ise 86 bin 193 kişiye Covid-19 tanısı kondu. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 272 kişiye yükseldi. Toplam vaka sayısı 12 milyon 835 bine yaklaşırken toplam can kaybı 90 bin 266 kişiye yükseldi. PCR test zorunluluğunun kaldırılmasına rağmen günlük test sayısı 448 binin üzerinde. Aktif hasta sayısında artış eğilimi devam ediyor, resmi istatistiklere göre bile 829 bini geçti. Yüksek sayıda bulaştırma potansiyeli olan aktif hastaya sahibiz.
Hafta sonu sağlık hizmetlerine erişim, test yaptıramama, bildirim sorunları (yetersiz bildirim ve bildirim yapmayan ülkeler) nedeniyle gerçek tabloyu görmüyoruz. Bu durum pazartesi günlerine de yansıyor. Bu nedenle pandeminin seyrini değerlendirirken haftalık vaka ve ölüm sayıları daha çok dikkate alınıyor.
***
Küresel haftalık vaka ve ölüm sayıları şöyle:
| Bir önceki haftaya göre değişim | ||||
| Kıtalar | Son 7 gündeki vaka sayısı | Son 7 gündeki ölüm sayısı | Vaka sayısı | Ölüm sayısı |
| Dünya | 16,019,353 | 72,139 | – %19 | – %2 |
| Avrupa | 8,519,281 | 23,283 | – %16 | + %4 |
| Kuzey Amerika | 1,487,517 | 19,095 | – %41 | – %14 |
| Asya | 4,086,428 | 14,872 | – %10 | + %4 |
| Güney Amerika | 1,592,331 | 11,510 | – %26 | – %0.3 |
| Afrika | 140,975 | 2,935 | – %30 | + %13 |
| Türkiye | 683,967 | 1,733 | – %4 | + %16 |
Yukarıda tabloda görüldüğü gibi dünya genelinde geçtiğimiz hafta vaka sayısında ciddi azalma (-%19) görülse de hala oldukça yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Azalış tüm kıtalara yansımış durumda. Haftalık vaka sayısında Avrupa ve Asya kıtası öne çıkıyor. Ölümlerde Kuzey ve Güney Amerika dışında yükseliş eğiliminde. Omicron varyantının yüksek bulaştırıcılığı ölüm sayılarında yükseliş ile karşımıza çıkıyor.
Kıtalarda eğilimden farklı olarak ülkeler pandeminin seyri ile ilgili farklı seyir izlediklerini de not etmeliyiz. Her ülke değişik zamanda pikini yaşamakta. Bu genel değerlendirme yapmanın sıkıntılarını da ortaya koyuyor.
Küresel düşüş eğilimine rağmen bir önceki haftaya göre vaka sayısı artan ülkelerde söz konusu: Almanya (%4), Rusya (%29), Hollanda (%14), Japonya (%11), Güney Kore (%102), Danimarka (%11) gibi…
Türkiye’de geçtiğimiz hafta vaka sayısı %4 azalmasına karşın ölüm sayısında %16’lik ciddi artış gerçekleşti. Gerçek şudur ki Ağustos sonu başlayan Delta varyantına bağlı pik kontrol alınamamış, bunun üzerine daha da fazla bulaştırıcı olan Omicron varyantı eklenmiştir. Yoğun bakımlar dolmaya, yeni yoğun bakımlar açılmaya başlanmıştır. Tıpkı küresel de olduğu gibi ülke içinde de bölge ve illerimizde pik görülmesi farklı zamanlarda gerçekleşiyor. En erken pikin yaşandığı İstanbul’da vaka sayısı düşüşe geçse de diğer illerde artış eğilimi yeni yaşandı, henüz pik gerçekleşmedi. Sağlık Bakanlığı ise toplumu rehavete sokmuş durumda. Gerçekleşen yüksek sayıda ölümler bile hafife alınıyor. Salgın kontrolünde en güçlü araç olan aşı için herhangi bir motivasyon gözlenebilmiş değil. Hatırlatma dozu %40’lar civarında olduğu hesap ediliyor. Oysa hatırlatma dozu yüksek olan ülkelerde ölüm hızında dramatik azalma olduğu bilimsel yayınlara yansıdı, hem de yaşlı nüfusunun) dolayısıyla riskli kişilerin) fazla olmasına rağmen. Bu tablo sürü bağışıklığına terke edilen işçi sınıfı, ezilen halkalar ve ötekileştirilen topluluklarının ölümlerinin yok sayılması olarak okunmalıdır. Pandemi ilerledikçe bu toplumsal kesimlerin hastalıktan çok daha sert etkilendiği gözler önüne serildi. Salgın yönetiminde tercih edilmiş bu strateji sermaye birikimi adına sosyal cinayetlerin devam edeceği anlamını da taşıyor.
Salgın Kontrol Önlemleri
Norveç Başbakanı Jonas Gahr Stoere, Covid-19’un artık büyük bir tehdit oluşturmadığını ve kalan tüm virüs önlemlerinin kaldırıldığını bildirdi. Stoere, maske ve sosyal mesafe kuralının kaldırılmasına ilişkin “Aramızdaki mesafe artık gerekli değil” değerlendirmesinde bulundu. Stoere, ülkedeki tüm kısıtlamaların kaldırıldığını ancak bunun salgının tamamen bittiği anlamına gelmediğini, semptom gösteren kişilerin test yaptırmaları gerektiğini belirtti.
***
ABD’li ilaç şirketi Pfizer ve Alman ilaç firması BioNTech, beş yaş altı çocuklara Covid-19 aşısı için ABD Gıda ve İlaç İdaresi’ne (FDA) yaptıkları acil kullanım onayı başvurusunu erteledi. Beş yaşından küçüklere ait üç doz Covid-19 aşısı denemelerinin ilk sonuçları FDA’ya ulaştırılıncaya kadar başvuru donduruldu.
***
Fransa, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin dışından ülkeye gelen ve Covid-19 aşısını yaptıran yolculara yönelik test zorunluluğunu kaldırdı. Başbakan Jean Castex, yaptığı açıklamada, çok sayıdaki ülkede aşılama oranın yüksek olması nedeniyle AB ülkelerinin dışından gelen aşılı yolculardan artık test istenmeyeceğini belirtti. Aşılı olmayan yolculara yönelik test zorunluluğun devam ettiğini ifade eden Castex, Covid-19 salgınını önlemek amacıyla seyahat kısıtlaması getirdiği “turuncu ülkeler” listesinden gelen yolcuların ülkeye ancak zorunlu hallerde giriş yapabileceğini söyledi.
SARS-COV2
Yeni bir araştırmaya göre Koronavirüs’ü hafif atlatan bir kişinin bile kalp ve damar problemleri yaşama riskinde en az bir yıllığına artış yaşanabiliyor. Araştırma, hastalıktan sonraki en az bir yıllık süreçte Covid geçirenlerin kalp yetmezliği yaşama riskinin de geçirmeyenlere oranla yüzde 72 daha fazla olduğunu tespit etti. Araştırmanın yazarlarından Washington Üniversitesi’nden Ziyad Al-Aly, “Sigara içiyor veya içmiyor olmanız fark etmiyor. Bu riskler her şekilde var” dedi. Al-Aly ve ekibi, araştırma için Amerika Birleşik Devletleri Gazi İşleri Bakanlığı’nın veritabanından alınan verileri kullandı. Araştırmada Covid-19’a yakalandıktan sonra en az 30 gün hayatta kalmış 150 bin gazi ile virüse hiç yakalanmamış iki farklı grup kıyaslandı: pandemi sırasında Virginia eyaleti sağlık sistemini kullanmış insanlar ve pandemi başlamadan önce 2017’de sistemi kullanmış insanlar. İki grubun da yaklaşık 5 milyon kişiden oluştuğu belirtildi.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.