Pandemi Gündemi
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, örgütün Cenevre’deki merkezinde düzenlenen basın toplantısında “COVID-19 ölümlerinde artan eğilimin, sağlık sistemleri ve sağlık çalışanlarına yarattığı zorluklardan endişeleniyorum” diye konuştu. Ghebreyesus, Omicron varyantının alt varyantları BA.4 ile BA.5’in dünya genelinde vaka sayılarında artışı tetiklemeyi sürdürdüğünü söyledi: “Virüsün takibindeki azalma, varyantların nasıl bulaştığı, hastalığa yol açma ihtimali ve virüse karşı mücadelenin etkililiğinin derecesinin anlaşılmasına engel oluyor.” Küresel COVID-19 vakalarının üst üste dört haftadır artışta olduğunun altını çizen Ghebreyesus, DSÖ üyesi ülkelere pandemi ile mücadele araçlarından test, genom sıralaması ve aşıyı kullanmayı sürdürme çağrısında bulundu.
***
Omicron varyantının da etkisiyle dünyanın pek çok bölgesinde COVID-19 vakalarının arttığı bir dönemde virologlar Omicron’un “hızlı yayılan başka bir alt varyantı” olan BA.2.75 konusunda uyardı. “Centaurus” adı verilen yeni varyant, ilk defa Mayıs 2022’de Hindistan’da tespit edilmişti. BA.2.75, İngiltere, ABD, Avustralya, Almanya ve Kanada da dahil 10 ülkede görüldü. Hindistan’da da hızla yayılan yeni varyantın İngiltere’de son dönemde vaka sayılarında görülen hızlı artışın sebeplerinden biri olduğu tahmin ediliyor. Gazetenin haberine göre, “İngiltere’deki vakalar, son derece bulaşıcı olan BA.5 varyantında olduğundan çok daha hızlı artıyor.”
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC), 7 Temmuz 2022 tarihli kararıyla, Omicron’un BA.2.75 alt varyantını “izleme altındaki varyant” kategorisine aldı. Bu, söz konusu alt varyantın “daha bulaşıcı olduğu ya da ağır hastalık durumları ile bağlantılı olabileceği” anlamına geliyor. Öte yandan, uzmanlar bu savı kanıtlayan delillerin zayıf olduğunun ya da henüz değerlendirilmediğinin altını çiziyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) bilim insanı Dr. Soumya Swaminathan, yeni alt varyantın şiddet derecesini ölçmek için yeterince numune bulunmadığını söylerken DSÖ yeni alt varyantı yakından izliyor. Leeds Üniversitesi’nden virolog Dr. Stephen Griffin’in ifade ettiği üzere, “BA.2.75’in görünüşteki hızlı büyümesi ve coğrafi yayılımına ek olarak, virologlar yeni varyantın içerdiği ekstra mutasyonların sayısı konusunda da uyarıyor.” Imperial College London’dan virolog Dr. Tom Peacock da “Bu, kesin mutasyonlardan ziyade sayı ve kombinasyon ile ilgili” diyor: “Pek çok mutasyonun birlikte ortaya çıkmasının yaratacağı etkiyi tahmin etmek güç. Bu, virüse bir nevi ‘kontrol dışı’ bir özellik veriyor. Yani, parçaların toplamı tekil olarak parçaların kendisinden daha kötü olabilir. Bu (BA.2.75), kesinlikle BA.5’ten sonra gelebilecek potansiyel bir aday. Bu, muhtemelen önümüze çıkacak şey: Yani, varyantın varyantı.” Peacock’a göre, yeni alt varyant diğer ülkelerde baskın hale gelmese de Hindistan’da yayılıyor olması en azından orada bir sorun olacağını gösteriyor: “Hindistan’da çok yayılıyor gibi görünüyor; Hindistan’da çok fazla BA.5 yoktu ve bunun üstesinden nasıl geldikleri pek net değil.”
***
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ/WHO), dünya genelinde maymun çiçeği virüsünün yayılımının sürdüğünü ve vaka sayısının 10 bine yaklaştığını bildirdi. DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, örgütün Cenevre’deki merkezinde düzenlediği basın toplantısında, virüsün endemik ve endemik olmadığı 63 ülkede toplam 9 bin 200 vakayı doğruladıklarını kaydetti ve can kaybı sayısında bir değişiklik olmadığını belirtti. Virüs nedeniyle acil durum ilan edilme ihtimaline dair Ghebreyesus şöyle devam etti: “Acil Durum Komitesi, maymun çiçeği vakalarındaki eğilim ve virüsle mücadele yöntemlerinin etkililik oranını değerlendirmek üzere haftaya toplanacak. Ülkelerin bu salgınla nasıl mücadele etmesi gerektiği konusunda tavsiyeler verilecek.” Ghebreyesus, maymun çiçeğine karşı aşı geliştirilmesi ve dağıtılmasıyla alakalı DSÖ’nün ilgili ülkelerle müzakerelere başladığını vurguladı ve DSÖ olarak çeşitli ülkeler ve uzmanlarla, salgına ilişkin daha ileri araştırmalar yapılmasına dair görüşmelerin sürdüğünü belirtti.
***
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Britanya’da ortaya çıkan ve dünyada yayılmaya başlayan kaynağı belirsiz hepatit virüsünün şimdiye kadar 1000’den fazla çocuğa bulaştığını duyurdu. 8 Temmuz itibarıyla 35 ülkede toplam 1010 hepatit vakasının doğrulandığı belirtilen açıklamada, virüs nedeniyle 22 çocuğun hayatını kaybettiği bildirildi. Virüsün, sarılık, ishal, kusma ve karın ağrısı gibi belirtileri bulunuyor.
Pandeminin Seyri
Pandemi 6. Dalgası artarak devam ediyor. Haziran 2022 itibari ile birçok yerde BA.4 ve BA.5 tarafından yönlendirilen COVID-19’da, 110 ülkede vakalar artmaktadır. Bu da genel küresel vakaların %20 artması ile sonuçlanmıştır. DSÖ’nün altı bölgesinden üçünde ölümler artmıştır. Şu ana kadar toplam vaka sayısı 564 milyona, toplam ölüm sayısı 6 milyon 380 bine dayandı. Aktif hasta sayısı 21 milyon 500 bine yaklaştı.
Son 24 saatte yeni vaka sayısı 1 milyona dayanırken Covid-19’a bağlı 1,743 kişi hayatını kaybetti. Yeni vaka sayısını yüksek olduğu ülkeler şu şekilde: Almanya (152 bin), Fransa (128 bin), İtalya (110 bin), ABD (107 bin), Brezilya (72 bin), Japonya (68 bin), Avustralya (44 bin), Güney Kore (40 bin), Meksika (36 bin) ve Tayvan (30 bin).
***
Sağlık Bakanlığı’nın haftalık Covid-19 verilerine göre 4-10 Temmuz arasında 117 bin 95 vaka kaydedildi, 31 kişi öldü. Bakanlık, 27 Haziran-3 Temmuz’da 26 bin 635 vaka, 17 ölüm bildirmişti. Halk Sağlığı Uzmanı Cavit Işık Yavuz’un aktardığına göre 4-10 Temmuz verilerinde haftalık vaka sayısı üç aylık bir aradan sonra tekrar 100 binde 100’ün üzerine çıktı (100 binde 138). Yedi günlük vaka ortalamasıysa 16 binin üzerinde. Haftalık vaka sayılarında gelinen düzey mart ortasıyla aynı.
Yavuz, “Bu düzey yayılımın yüksek olduğunu gösteriyor. Test sayıları açıklanmadığı için testler konusunda yorum yapmak zor. Müsterih olmayın Covid hortladı” dedi. Yavuz’un Twitter paylaşımına göre vakalar bir hafta öncesine göre 2.1 katına, iki hafta öncesine göre 4.4, dört hafta öncesine göre 15 katına çıktı. Haftalık ölüm sayısında da hareketlenme var. İki hafta önceye göre ölüm sayısı neredeyse ikiye katlandı ve otuzu geçti. 117 bin vaka sayısındaki bu düzey 21-27 Mart düzeyinin üzerinde.
***
Türkiye’nin Covid-19’un genomik verilerine açık erişim sağlayan küresel bilim girişimi GISAID’a paylaştığı verilere göre şu ana kadar incelenen varyantların en hızlı yayılanı Omicron BA.5, artışını sürdürerek baskın varyant haline geldi. Bakanlık verilerine göre Türkiye’de salgın başından bu yana kaydedilen toplam vaka sayısı 15 milyon 297 bin 539 oldu ve resmi ölümlerse 99 bin 88’e ulaştı.
Salgın Kontrol Önlemleri
Avrupa Sağlık Acil Durum Hazırlık ve Müdahale İdaresi (HERA) Direktörü Pierre Delsaux, yeni varyantlara uyarlanmış Covid-19 aşılarının yakın zamanda mevcut aşılardan daha iyi koruma sunacağını söyledi. Delsaux, yeni aşıların Omicron’un BA.1 veya BA.4/BA.5 varyantlarından hangilerini temel aldıkları konusunda yorum yapmaktan kaçındı.
Andrea Ammon da “Şu anda gördüğümüz şey yeni bir Kovid-19 dalgasının başlangıcı. Salgının henüz bitmediğine dair hiç şüphe yok ve rehavete vakit yok. Hala ciddi hastalık riski altında olan ve en kısa sürede korunmaya ihtiyacı bulunan insanlar var.” diye konuştu. Ammon, Avrupa Birliği’nde 60-79 yaş arasında ve “her yaştan tıbbi açıdan savunmasız”kişilere ikinci takviye dozlarının önerildiğini hatırlattı.
***
Belçika Sağlık Bakanı Frank Vandenbroucke, ülkenin 7’nci Covid-19 dalgasından geçtiğini belirterek vatandaşları, üç doz aşılarını tamamlamaya çağırdı. Ülkenin 7’nci Covid-19 dalgasından geçtiğini belirten Vandenbroucke, ayrıca hastane ve huzurevi personeli gibi sağlık çalışanlarının 4’üncü doz aşılarını olabileceklerini belirtti.
Not: Dünya Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz