Avusturya hükümetinin yeni bir sokağa çıkma kısıtlaması ilan etmesinden ve aşıların gelecek yıl zorunlu hale getirileceğini açıklamasından bir gün sonra, çoğu aşırı sağcı on binlerce kişi Cumartesi günü Viyana’da koronavirüs önlemlerini protesto etti. Avusturya bayrakları sallayan göstericiler, “Aşıya Hayır”, “Yeter Artık” ya da “Kahrolsun Faşist Diktatörlük” yazılı pankartlar taşıdı. Emniyet verilerine göre, göstericilerin sayısı öğleden sonra yaklaşık 35 bine ulaştı. Bir polis sözcüsü, koronavirüs önlemlerinin ihlâli ve Nazi sembollerinin yasak olması nedeniyle 10 kadar kişinin gözaltına alındığını açıkladı.
Hollanda’nın Rotterdam kentinde Cuma akşamı düzenlenen Covid önlemlerini protesto gösterisi kontrolden çıktı. Polis, otomobilleri ateşe verip, dükkanları yağmalayan göstericilere ateş açtı. 7 kişinin yaralandığı olayların ardından kentte “acil durum” ilan edildi. Olaylarla ilgili 51 kişi gözaltına alındı. Polisin ateş etmesi sonucu yaralanan 2 kişinin hastanedeki tedavisi sürüyor. Hollanda hükümeti, vaka sayılarının hızla artması nedeniyle geçen hafta kısmi kapanma kararı almıştı.
Avusturya, İtalya ve Hırvatistan’da da göstericiler sokaktaydı. Salgın nedeniyle getirilen kısıtlamalara ve aşının zorunlu hale gelmesine tepki gösteren protestocular “Özgürlük” ve “Direniş” diye haykdırdı ve polisi yuhladı.
İtalya’da da toplu ulaşım, işyeri ve konser, tiyatro gibi etkinliklerin yapıldığı yerlerde gerekli olan ‘yeşil kart’ uygulaması protesto edildi.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 21 bin 177 kişi ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 195 kişi. Toplam vaka sayısı 8 milyon 572 bine yaklaşırken toplam can kaybı ise 75 bin 42 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 350 binin üzerinde. Aktif hasta sayısı yüksek hızda devam ediyor, 404 bin 565 aktif hastaya sahibiz. Azalmakla birlikte mevcut aktif hasta sayımız bulaş tehdidinin devam edeceğini gösteriyor.
***
İzmit Seka Devlet Hastanesi’nde görevli hemşire Işıl Dalgın, korona virüsü nedeniyle tedavi gördüğü hastanede vefat etti. Işıl hemşirenin aşı yaptırmadığı öğrenildi.
***
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 6-12 Kasım arasında illere göre her 100 bin kişide görülen COVID-19 vaka sayılarını açıkladı. Vaka sayısı en çok artan il Dersim oldu. 6-12 Kasım arasında vaka yoğunluğu bir önceki haftaya göre en çok artan 10 il şöyle: Dersim, Osmaniye, Çanakkale, Kırklareli, Balıkesir, Bilecik, Hatay, Tekirdağ, Adana, Bartın. COVID-19 vaka sayısı her 100 bin kişide İstanbul’da 308,22, Ankara’da 241,38 ise; İzmir’de 68,74 oldu. Bu haftaki veriler İstanbul’da küçük de olsa artış Ankara ve İzmir’de ise düşüş olduğuna işaret ediyor. Ordu 499,87’yle yoğunluğun en fazla olduğu il. 11,72’yle Şırnak ise en düşük olan il.
***
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın paylaştığı haftalık vaka haritasına göre, 100 bin kişide en çok vaka artışının olduğu Tunceli’de, devlet hastanesindeki Covid-19 yoğun bakımı servisi yüzde 90 doldu. İl Sağlık Müdürlüğü Operasyon Merkezi Sorumlusu Doktor Zerrin Şahinol, “Covid-19 hastaları için ayırdığımız bir servisimiz oldu, açtığımız ikinci servis de dolmak üzere” dedi. Vaka sayısına oranla ölüm oranının az olduğunu söyleyen Şahinol, “Biliyorsunuz ki; şehrimiz turistlik açıdan bayağı bir turist çekiyor ve bundan dolayı vakalarımız artıyordu. Geçen aylarda günde 10 ile 15 pozitif vakamız çıkıyordu. Şu an 40 ile 50 arasında pozitif vakamız çıkıyor. Test kabinlerindeki yoğunluğu görebilirsiniz. Aşısız olanlar ya da eksik aşılı vatandaşlarımız yoğun bakımdalar. Yaşlı hastalarımızda ve kronik hastalarda daha çok ölüm görüyoruz. Ölüm oranımız vakaya oranla çok yüksek değil. İnsanlar aşılı olduğu için daha rahat davranıyorlar, aşı olmanız hasta olacağınız anlamına gelmiyor. Sadece hafif atlatıyorsunuz. Lütfen, tamamlama aşılarımızı olalım ve kurallara dikkat edelim” diye konuştu.
***
Sağlık Bakanlığı istatistiklerine göre: ‘21 Kasım saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 55 bin 435 doz aşı uygulandı. Türkiye’de bugüne kadar, 56 milyon 38 bin 139 ,birinci doz, 50 milyon 37 bin 605 ikinci doz, 11 milyon 890 bin 11 üçüncü doz aşı uygulandı. Toplamda 119 milyon 327 bin 719 doz COVID-19 aşısı uygulandı. 18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması %90.3, ikinci doz ortalaması %80.6 oldu.’’
Aşı ilk uygulanmaya başlandığında dile getirilen 130 milyon aşının çok uzağındayız. Bu ifade edilirken 3. doz aşı yoktu. İki Sinovac olan 3. Doz Sinovac ya da Biontech yapılması ve 6. Ay sonrası 4. doz yapılması gündemde değildi. Toplum bağışıklığı için hedef nüfusun %70’inin iki doz aşılanması idi. Oysa şimdi hedef nüfusun %85’inin aşı takvimini tamamlaması. İki doz Biontech olsa bile 6 ay sonra hatırlatma dozu yapılması. Buna rağmen aşı çalışamları durma noktasında. Yapılan aşı sayısı hafta içi 150 bin civarında iken hafta sonu 30 binlere kadar gerileyebildiğine tanık oluyoruz. Sadece Türkiye vatandaşlarını dikkate alsak, iki doz aşı yapılanların ancak %60’a ulaşabildiğini görüyoruz. Bunların ciddi bir kısmının yaptırdığı aşının üzerinden 6 ay süre geçtiğini de hatırlatalım. Bu rakamın hala %50’nin altında olduğunu herkes biliyor. Sağlık Bakanlığı ise bu sürece oldukça sessiz, atılan tweetlerle durum idare edilmeye çalışılıyor. Aşı yapılmayan nüfusun ikna edilmesine yönelik hemen hiçbir girişimin olmadığını söyleyebiliriz. Hedef aşının hızlı ve yaygın yapılması. Hatırlatma dozunun gündeme geldiği bu günlerde tüm olanaklar devreye sokulup kısa süre içinde aşı takvimleri tamamlanması. Dünya 5 yaşın üzerini aşılamaya başladı. Ülkemizde 12-17 ve 18-25 yaş arasında aşı yapılanların oranı oldukça düşük. Bu genç nüfus okullarda, kantinlerde, servislerde, yemekhanelerde bir arada, toplu yaşayan nüfus. Genç nüfusun aşısız olması pandeminin kontrol altına alınmasını engellemesi yan ısıra ileri yaş kişilere bulaşa da aracılık ettiği gerçeği unutulmamalı. Uzun süredir günlük can kaybının 200-300 kişi aralığında seyretmesinde bunun rolünün olduğunu hatırlatırız. Yine yaşlı nüfusun iki dozda kalması, 3. dozu, hatta 4. dozu yaptırmaması da ölümlerde ciddi rol oynuyor. Bu koşullarda kış sert geçecek.
***
Genel Sağlık İş Genel Başkanı Derya Uğur, aile hekimlerinin Koronavirüs’e karşı aşılama sürecinde sorumluluğu tek başlarına üstlenmek zorunda kaldıklarına dikkat çekerek “Bir flakonda (şişe) 6 doz var. Bakanlığın kesin talimatı: ‘3 hasta bulunca aşıyı yapın’ 3 doz altı olunca sağlık personeline sıkıntı yaratılıyor, arkadaşlarımız ifade vermek, savunma yapmak zorunda kalıyor. Bakanlık yükü sağlık personeline bırakıyor” dedi.
***
İsrail’de 5-11 yaş grubu çocukların koronavirüse karşı aşılanmasına salı günü başlanıyor. ABD’de milyonlarca çocuğun koronavirüse karşı aşılandığını belirten İsrail Başbakanı Naftali Bennett, “Aşılar güvenli ve etkili, çocuklarımızın sağlıklı olmasını sağlıyorlar. Kış başlıyor ve görünen o ki çocuklar bir hastalık dalgasıyla karşı karşıya” diye konuştu.
***
Uğur Şahin, “Yaptığımız araştırmalarda ve gerçek verilerde üçüncü doz takviye aşıların sadece tam koruma sağlamadığını aynı zamanda bağışıklık yanıtını da artırdığını ortaya koydu. Yetişkinlerde Covid-19 hastalığı 20 kat daha az meydana geliyor. Bir taraftan üçüncü doz aşı hastalığa karşı koruma sağlarken diğer taraftan da hastalığın yayılmasını ve daha sonra sorun çıkarması muhtemel varyantların oluşmasını engelliyor. Bu durum kış döneminde çok önemli” dedi. Şahin üçüncü doz aşının ne zaman yapılması gerektiğini de söyledi. Ünlü bilim insanı, “Bizim aşımıza şu an iki doz olarak onay verildi. Önemli olan üçüncü doz aşının korumayı tekrar artırdığıdır. İki doz aşıdan sonra korumanın daha uzun sürmesini bekliyoruz ve gripte olduğu gibi yılda bir kez aşı yapılması yeterli olacaktır. Fakat şu an elimizde dördüncü doz koronavirüs aşısının ne gibi etkileri olacağı ve ne zaman yapılması gerektiğine dair bir araştırma yok. Şu an yeni varyantlardan endişe etmiyoruz ve Covid-19’a karşı korumayı tekrar yüzde 95’lere çıkarabileceğimizi biliyoruz” ifadesini kullandı.
***
Covid-19 vakaları yeniden artış eğilimine girdi. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 257 milyon 820 bine, Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 5 milyon 168 bine yaklaştı. Aktif hasta sayısı 20 milyon bine yakın. Yüksek aktif hasta sayısı bulaş tehdidinin ciddi olduğunu gösteriyor.
Küresel düzeyde son 24 saatte 487 bin 765 kişiye Covid-19 tanısı konurken 6 bin 25 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: İngiltere (40 bin), Rusya (37 bin), Almanya (36.9 bin), ABD (27.5 bin), Türkiye (21.2 bin), Hollanda (20.6 bin), Fransa (19.7 bin), Polonya (18.9 bin), Çekya (14.4 bin), Avusturya (14 bin) ve Ukrayna (10.6 bin). Hafta sonu, hatta pazartesi gününe sirayet eden sağlık hizmetlerine erişim, test yaptıramama, bildirim ile ilgili sorunlar gerçek istatistikleri saklıyor, daha düşük rakamlar ile karşı karşıya kalıyoruz. Gerçek tablo haftanın ilerleyen günlerinde ortaya çıkıyor. Bu nedenle DSÖ yedi günlük istatistikleri tercih ediyor.
***
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ümit Savaşçı, kuş gribinin 14 ülkeye yayıldığını söyledi. Özellikle kümes hayvancılığı ile uğraşanları uyaran Savaşçı, “Özellikle kümes hayvancılığı ile uğraşanlar bir hayvan ölümü ya da kendilerinde öksürük, ateş, eklem, kas ağrısı gibi grip belirtileri görürlerse mutlaka yetkili yerel mercilere haber vermeleri gerekiyor. Bu konuda özellikle kanatlı hayvan üreticileri, şirketler, ferdi vatandaşlar, çiftçilerimizin çok uyanık olması lazım” dedi.
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 07.00-8.00) alıyoruz.