The Economist’te yer alan çalışmaya göre dünya genelindeki toplam ölü sayısı üç kat daha yüksek olabilir. Bu da can kaybının 15 milyonu aşması demek. Çin, Rusya ve Hindistan gibi nüfusun yoğun olduğu bölgelerde koronavirüs kaynaklı ölümlerin daha az sayıldığını belirten çalışmaya göre, bu bölgelerde Covid-19’dan ölen birçok kişiye hiç test yapılmadı. Latin Amerika ve Afrika’daki pek çok ülkede de benzer bir tablonun olduğuna dikkat çeken uzmanlar, Nikaragua’daki ölümlerin bildirilen 200’den yüzde 9 bin 900 daha fazla olabileceğini öne sürdü. Nüfusa oranlandığında koronavirüsten en çok etkilenen ülkelerinin Latin Amerika ülkeleri olduğunun altını çizen bilim insanları, ‘Benzer şekilde, Hindistan’ın ölü sayısının aslında yüzbinlerce değil, milyonları bulduğunu tahmin ediyoruz’ dedi. The Economist tarafından yapılan araştırmaya göre, az bildirilen koronavirüs ölümlerinde ilk beş ülke Afrika’dan. Tanzanya ise listenin başında yer aldı. Söz konusu araştırmaya göre, bu ülke sadece 50 Covid-19 ölümü bildirdi. Ancak araştırmacılar gerçek rakamın 15 bin ila 67 bin arasında olduğunu tahmin ediyor.
***
Türkiye’de salgın hala kontrol altına alınamadı. Yeni vaka bildirimi yüksek hızda devam ederken, günlük can kaybı artmaya devam ediyor. Son 24 saatte yeni vaka sayısı 19 bin 391 kişi ve Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 269 kişi. Toplam vaka sayısı 6 milyon 480 bine yaklaşırken toplam can kaybı ise 57 bin 837 kişiye yükseldi. Günlük test sayısı 279 binin üzerinde. Aktif hasta sayısı yükselmeye devam ederek 500 bin eşiğini geçti, 514 bin 450 aktif hasta sayısına ulaştık. Aktif hasta sayısındaki ciddi artış bulaş tehdidinin daha da büyüyeceğini gösteriyor.
***
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 21-27 Ağustos’ta illere göre her 100 bin kişide görülen Covid-19 vaka sayılarını açıkladı. İllere göre haftalık vaka sayısı, her 100 bin kişide Ankara’da 194,96, İstanbul’da 148,33, İzmir’de 43,30 oldu.
***
Sağlık Bakanlığı iş birliği ile hazırlanan ve Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in imzası ile 81 il Milli Eğitim Müdürlügüne gönderilen rehbere göre, bir sınıfta öğrencilerden herhangi birine Covid-19 pozitif tanısı konulması durumunda öğretmenler ve öğrenciler izlemeye alınacak ve derslere devam edecek. Pozitif vaka çıkan sınıfta görev alan öğretmenler ve o sınıfın diğer öğrencileri, okul girişlerinde 14 gün boyunca günde en az 2 defa semptom sorgulaması yapılarak ateş ölçümleri gerçekleştirilecek ve kayıt altına alınacak. Bu sınıftaki çocukların teneffüs saatinde diğer sınıflardan farklılaşması sağlanacak. Semptom veya yüksek ateş tespit edilen kişiler sağlık kuruluşuna yönlendirilecek. Sağlık kuruluşunun değerlendirmesine göre herhangi bir semptom göstermeyen öğrenci ya da öğretmen okula devam edebilecek, semptom görülmesi halinde ise vaka olarak kabul edilecek. Öğrencinin pozitif vaka çıkması durumunda; 10 gün içerisinde aynı sınıfta 2’nci kez vaka çıktığı için sınıftaki öğrencilerin tamamı yakın temaslı olarak kabul edilecek. Bu sınıftaki öğrenciler eve gönderilecek ve 14 gün boyunca temaslı takibine alınacak. Öğrencinin pozitif vaka çıkması durumunda; 10 gün içerisinde aynı sınıfta 2’nci kez vaka çıktığı için sınıftaki öğrencilerin tamamı yakın temaslı olarak kabul edilecek. Bu sınıftaki öğrenciler eve gönderilecek ve 14 gün boyunca temaslı takibine alınacak.
Temaslı öğretmenlerin… diye devam eden yeni algoritmanın ‘Okul Sağlığı Hizmetleri’nin yapılanmadığı ülkemizde imkansız olduğu konusunda tüm sağlık emekçilerinin hemfikir olduğunu söyleyebiliriz.
***
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Seçil Özkan, yüz yüze eğitim öncesi velileri uyararak “Çocuklara yüksek ateş, burun akıntısı, boğaz ağrısı gibi bir şikayeti var mı diyerek sabah ve akşam sormak gerekiyor” dedi. Semptom takibinin de önemli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Özkan “Velilerin ve yaşı gelen çocukların aşılanmasını, ayrıca mutlaka semptom takibi yapılmasını öneriyorum. Bu konuda duyarlı olmalıyız” diye konuştu.
***
Aşı istatistiklerini tam ayrıntılı paylaşamıyoruz. TURCOVID19 sitesi, Sağlık Bakanlığı’nın anlık aşı verilerini paylaşımına 25 Ağustos 2021 tarihinde ara vermesi nedeniyle aşı istatistiklerini veremiyor. Tek adam rejimi her alanda şeffaflıktan vazgeçme eğiliminde. Yayımlanmayan istatistikler salgın kontrolü ile ilgili bilimsel değerlendirme yapmaya da engel.
5 Eylül saat 19:00 itibariyle son 24 saatte 734 bin 914 doz aşı uygulandı.
Türkiye’de bugüne kadar, 49 milyon 551 bin 529 birinci doz, 38 milyon 288 bin 329 ikinci doz, 8 milyon 922 bin 484 üçüncü doz aşı uygulandı. Sağlık Bakanlığı ‘’18 yaş üstü nüfusa göre birinci doz Türkiye ortalaması yüzde 79.83, ikinci doz ortalaması yüzde 61.69 oldu’’ demeyi tercih ediyor. Oysa sağlık otoriterleri tüm nüfusa göre aşı oranın hesaplanmasını öneriyor. Böyle ele alırsak birinci doz aşı oranı %59.2, ikinci doz ise %45.6 olduğunu görürüz. Buna göre salgını kontrol için hedeflenen nüfusun %70’inin ikinci dozu yaptırması hedefinin oldukça gerisindeyiz. Bölgeler ve iller arasında ciddi eştisizik devam ediyor. Mülteciler ve ötekileştirilen topluluklarda ne kadar aşı yapıldığı verisine ulaşamıyoruz. Dahası Delta varyantı nedeniyle bu oranın en az %85 olması gerektiği iddia ediliyor. Türkiye özgünlüğünde istatistik krtik bir konuda 2 doz Sünovac yapılanların ‘ikinci doz aşı oranı’ hesaplanmasına dahil edilmesi. Salgın kontrolü için iki doz Sinovac’ın yeterli olmadığı kabul ediliyor, bu nedenle bu kişilerin 3.doz aşı olunca (Sinovac ya da Biontech) hesaplamaya dahil edilmesi daha gerçekçi değerlendirmeyi sağlayacaktır. Özellikle yaşlı nüfusun 3. doz aşılanması konusunda ciddi sorunlar olduğunu sahadan elde ettiğimiz verilerle söyleyebiliriz.
***
Sağlık Bakanlığı, 12 yaş ve üstü gençler için sisteme randevu tanımlandığını açıkladı. Aşı, isteğe bağlı ve veli onayı ile yapılacak, randevular ise e-Nabız üzerinden alınabilecek.
***
COVID-19 salgınına karşı alınan tedbirlerde bugünden itibaren yeni bir döneme geçiliyor.
- Aşısız veya aşısı tamamlanmamış kişiler için PCR testi uygulaması başlayacak.
- Aşı olmayan ya da hastalığı geçirmemiş olanlardan, okul, sinema, tiyatroya girişlerde ya da şehirlerarası toplu taşıma kullanırken negatif PCR test sonucu istenecek. Kural, 18 yaş üstü için geçerli olacak.
- Hayat Eve Sığar uygulaması güncellendi. Artık HES kodlarında, kişilerin hastalığı geçirip geçirmediği ve son 48 saat içerisinde negatif PCR testi olup olmadığı görülebilecek. Risksiz kişilerin kodunda “Toplu etkinliklere katılabilir ve şehirlerarası ulaşım araçlarında seyahat edebilir” ifadesi yazacak.
- COVID-19 Salgınında Okullarda Alınması Gereken Önlemler Rehberi”ne göre, öğretmen ve okul çalışanlarının aşı olmamaları durumunda haftada iki kez PCR testi ile taranmaları istenecek.
- Servislerde koltuklara numara verilecek ve oturma listesi oluşturulacak. Bu liste serviste görünür yerde asılı olacak. Böylelikle servis kullananların aynı yerde oturması sağlanacak.
- Uçak, tren, otobüs ve diğer toplu taşıma araçları için de PCR testi gerekecek.Yeni dönemde seyahat edecek 18 yaş üstü kişilerin aşı kartı veya son 48 saat içerisinde yapılmış PCR testi sonucu göstermesi gerekiyor. 18 yaş altındakiler ise HES kodu ile seyahat edebilecek. Yalnızca trenlerde 2 yaş altı çocuklardan HES kodu istenmeyecek.
- Türk Hava Yolları (THY) Genel Müdürü Bilal Ekşi, iç hatlarda 6 Eylül`den sonra seyahat edecek yolcuların ya aşı kartını ya da PCR testinin negatif olduğunu ibraz edeceğini duyurmuştu.
- Koronavirüs aşısı olmayan işçilerden 6 Eylül itibarıyla zorunlu olarak haftada bir kez PCR testi yaptırmaları işyeri/işveren tarafından istenebilecek.
- Tek doz aşı olmuş, henüz ikinci dozunu yaptırmamış kişilerin de test vermesi gerekiyor.
***
Covid-19 vakalarının küresel yükseliş eğilimi sürüyor. Farklı coğrafyalarda pandemi sık görülmeye, sık öldürmeye ve yaşamı altüst etmeye devam ediyor. Toplam vaka sayısı 221 milyon 520 binin üzerine çıktı. Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise 4 milyon 581 binin üzerine çıktı. Aktif hasta sayısı yükselmeye devam ederek, 19 milyona yaklaştı. Bu ciddi artış bulaş tehdidinin oldukça büyük olduğunun göstergesi.
Küresel düzeyde son 24 saatte 427 bin 803 kişiye Covid-19 tanısı konurken 6 bin 666 kişi Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Pandemi yeniden tüm küreye yayıldı. Ülkelere göre yeni vaka sayısı şöyle: Hindistan (39.5 bin), İngiltere (37 bin), ABD (35.6 bin), İran (25.9 bin), Malezya (20.4 bin), Filipinler (20 bin), Türkiye (19.4 bin), Rusya (18.6 bin), Japonya (16 bin), Meksika (15.6 bin), Tayland (15.5 bin), Vietnam (13.1 bin), Brezilya (12.9 bin), ve Fransa (10.4 bin). Yeni vaka sayısındaki bu düşüş alışageldiğimiz bir durum. Hafta sonu sağlık hizmetlerine erişim, test yaptırabilme, bildirimlerde yaşanan sorunlar vb. nedeniyle düşüşler gözleniyor. Bu sorunlar pazartesi günlerini bile etkiliyor. Haftanın ilerleyen günlerinde gerçek tablo daha net görülüyor.
***
Not: Dünya ve Türkiye Covid-19 istatistiklerini Worldmeter sitesine göre vermeye devam ediyoruz. Her gün paylaştığımız veri bir gün önceye ait olup ülkelerin bildirimlerine göre şekilleniyor. Veriyi her gün sabit saatte (sabah 08.00) alıyoruz.